• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

โรคเกาต์

โรคเกาต์


ผมไปงานศพของแม่เพื่อนสนิท เป็นวิศวกรของราชการ พอไปถึงงานศพ เพื่อนผมชื่อชำนาญก็เดินมะย่องมะแย่งมาหาต้อนรับเพื่อนๆ ที่ไปแสดงความเสียใจในการจากไปของแม่เพื่อนด้วยวัย ๙๑ ปี ทุกคนบอกว่าแม่มีบุญจังเลย ลูกๆ มีการศึกษา และหน้าที่การงานที่ดีกันทุกคน ผมยังจำบรรยากาศเมื่อ ๔๐ ปีที่แล้วได้ดี เพราะเมื่อไรไปบ้านชำนาญจะต้องได้กินพุทรา ฝรั่ง เราจะเก็บกันจนเต็มกระเป๋าเท่าที่จะใส่กลับมาได้ แม่ของชำนาญเป็นชาวสวน อยู่ในสวนที่มีอากาศปลอดโปร่ง คงไม่แปลกที่แม่ของชำนาญอายุ ๙๑ ปี เวลาเสียชีวิตจึงหลับไปเฉยๆ จากการที่ทำสวน ได้ออกกำลังกายตลอดเวลา คุณภาพชีวิตของแม่ดีกว่าลูกๆ เสียอีก ชำนาญอายุเกือบ ๕๐ ปี ต้องทนทรมานด้วยโรคเกาต์มาหลายปี ข้อเท้า นิ้วหัวแม่เท้าบวม

ขอพูดเรื่องวิถีชีวิตที่ควรจะเป็นของคนเราเท่าที่จะมีความสุขได้

เด็กๆ เกิดมาต้องอยู่ในความดูแลของพ่อแม่อย่างอบอุ่น

วัยหนุ่มสาว มีอาชีพการงานเลี้ยงตัวเองเลี้ยงครอบครัวได้

วัยกลางคน มีลูกที่ดี สุขภาพแข็งแรงไม่เจ็บป่วย มีหน้ามีตาในสังคม

อายุมาก ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บเบียดเบียน

ยามแก่ ไม่เป็นภาระของคนอื่นๆ ทำให้เขาเบื่อหน่าย

ยามสุดท้าย ตายอย่างสงบไม่ต้องทนทุกข์ทรมาน น่าจะเป็นวิถีชีวิตที่สมบูรณ์ที่สุด

คนเราในปัจจุบันมีคนพูดว่าชีวิตเริ่มต้นเมื่ออายุ ๔๐ เพื่อนผมชื่อเล้งเขาบอกว่าเริ่มป่วย น่าจะจริงนะครับ เพราะก่อนอายุ ๔๐ ปีมักไม่ค่อย สนใจสุขภาพ พออายุย่างเข้า ๔๐ ปีจะเริ่มมองหาอาหารเสริม ยาบำรุง วิธีการต่างๆ ที่ทำให้สุขภาพดีขึ้น ใครก็ตามที่อยากขายของเกี่ยวกับสุขภาพ ขออนุญาตแนะนำกลุ่มเป้าหมายคือคนที่อายุเกิน ๔๐ ปี ท่านจะขายอาหารเสริมยาบำรุง และวิธีการต่างๆ ได้ดีแน่นอน

เรามาเรียนรู้เรื่องโรคเกาต์กันดีกว่า
โรคเกาต์เกิดจากการที่กรดยูริกตกตะกอนในไขข้อ หรือไปจับบริเวณเส้นเอ็น กรดยูริกจะทำให้เกิดการอักเสบ ใครไม่เคยปวดข้อคงไม่รู้ว่า มันทรมานเพียงใด คล้ายคนไม่เคยปวดฟัน คงไม่รู้ว่าปวดฟันทรมาน เพียงใด

เรามาดูว่ากรดยูริกเป็นมาอย่างไร
อาหารที่เราบริโภคเข้าไปในร่างกาย โดยเฉพาะอาหารที่ประกอบด้วยเนื้อเยื่อที่กำลังเจริญเติบโต ไม่ว่าจะเป็นพืชหรือสัตว์ ถ้ามีเซลล์อ่อนๆ เพราะเซลล์อ่อนๆ จะมีนิวเคลียสที่ใหญ่ ในนิวเคลียสจะมีสารที่เป็นพันธุกรรมกำหนดลักษณะของสิ่งต่างๆ ในสารที่เป็นพันธุกรรมจะมีสารที่เรียกว่า กรดนิวคลิอิก ก็คือ สารที่เป็นโปรตีนในการกำหนดพันธุกรรมของสิ่งที่มีชีวิตต่างๆ เราบริโภคกรดนิวคลิอิกเข้าไป ร่างกายจะย่อยทิ้งและในที่สุด กรดนิวคลิอิกก็จะถูกย่อยเป็นโปรตีนดูดซึมเข้าไปในร่างกายคนเรา จากนั้น ก็จะถูกเปลี่ยนแปลงกลายเป็นกรดยูริก พูดง่ายๆ คือ ของเสีย จากนั้นกรดยูริกจะถูกขับออกทางลำไส้ออกมาทางอุจจาระทางไตออกมากับปัสสาวะ

สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเกาต์
คือ การที่มีสภาวะกรดยูริกไปตกตะกอนในข้อเส้นเอ็น ทำไมจึงตกตะกอน เพราะมีกรดยูริกในเลือดสูง เวลาไปหาหมอมักจะได้รับการตรวจเลือด โดยเฉพาะกรดยูริกในเลือด ใครที่กรดยูริกเกิน ๑๐ หน่วย แสดงว่ามีโอกาสเป็นสูง แต่บางคนกรดยูริกสูงถึง ๑๕ หน่วย แต่ไม่เป็นก็ได้ บางคนกรดยูริกไม่ถึง ๑๐ หน่วย ก็เป็นโรคเกาต์ได้ ขึ้นอยู่กับการตกตะกอนในข้อและเส้นเอ็น

สาเหตุจริงๆ ที่ทำให้กรดยูริกสูง

๑. บริโภคอาหารที่มีนิวเคลียสเข้าไปมาก เราจะเห็นว่าข้อห้ามของหมอมักจะบอกว่า งดสัตว์ปีก เครื่องในสัตว์ ผักกระถิน ยอดผัก เป็นต้น

๒. ร่างกายผลิตกรดยูริกมาก คนอายุมาก ร่างกายใช้กรดนิวคลิอิกน้อย เพราะสารตัวนี้จะไปเป็นสารตั้งต้นในการสร้างเซลล์ใหม่ๆ เด็กๆ บริโภคเท่าไรใช้หมดเหลือน้อย กรดยูริกก็น้อย คนอายุมากบริโภคเท่าเดิมใช้น้อยเหลือมากกรดยูริกจึงสูง เพราะฉะนั้นยิ่งอายุมากยิ่งต้องบริโภคน้อยๆ จะดี รู้จักอดอาหารบ้าง มิใช่หาแต่ยาบำรุง

๓. สร้างเท่าเดิมแต่ขับออกได้น้อย กรดยูริกจึงเหลือในกระแสเลือดได้มาก คนอายุมากขึ้น ไตทำงานน้อยลง ระบบขับถ่ายไม่ค่อยดี จะเห็นว่าหลายปัจจัยทำให้คนอายุมากมักจะมีสภาวะกรดยูริกสูงในกระแสเลือด และเป็นสาเหตุตั้งต้นให้เกิดโรคเกาต์

เมื่อเรารู้สาเหตุแล้ว การรักษา

๑. หมอจะให้ยารักษาตามอาการปวด ยาแก้ปวด อักเสบ เช่น บวม แดง ร้อน บางคนไข้ขึ้น ให้ยาแก้อักเสบมีมากมาย ยาแก้อักเสบ ที่ผมพูดถึงคืออักเสบพวกไขข้อ จะ เป็นยาแบบเดียวกับโรคไขข้ออื่นๆ

รักษาสาเหตุ คือ ยาที่ลดกรดยูริกในกระแสเลือด
- ยาลดการสร้างกรดยูริก มียาหลายตัวที่ลดการสร้างกรดยูริกในกระแสเลือด อย่าไปสนใจชื่อยาเลยนะครับ เพราะควรให้แพทย์เป็นผู้ตัดสินใจ
- ยาขับกรดยูริกออกจากร่างกาย กรดยูริกจะถูกขับออกได้ง่ายทางไต โดยเฉพาะถ้ามีสภาวะเลือดเป็นด่าง กรดยูริกจะละลายและถูกขับออกได้ง่าย

รักษาแบบประคับประคอง คือ การช่วยให้ร่างกายแข็งแรงขึ้น โดยให้นอนหลับได้ ไม่ให้ปั่นป่วนในท้อง ให้ร่างกายแข็งแรงขึ้น เพราะถ้าคนเราสุขภาพทั่วไปดีขึ้น โรคหายได้เอง

๒. ดูแลตนเอง จะเป็นเรื่องที่ผมจะมีข้อแนะนำแบบง่ายๆ มีอยู่ ๓ ระยะ

- ยังไม่เป็นโรคเกาต์ คือ มีสภาวะกรดยูริกสูงแต่ไม่มีอาการ
- เมื่อเป็นโรคเกาต์ คือ กรดยูริกสูง ปวดข้อ โรคเกาต์มักชอบข้อ อันดับหนึ่งคือข้อเท้า รองลงมาคือนิ้วหัวแม่เท้า จากนั้นก็ทุกๆ ข้อของร่างกายเรา
- เมื่ออาการปวดข้อหายแล้ว ยุบ บวม ไม่ปวด การคงสภาพการไม่เป็นโรคเกาต์จะทำอย่างไร

เราดูแลแบบองค์รวมทุกระยะ กรดสูง มีอาการ อาการหาย กรดยูริกสูงแต่ไม่มีอาการของไขข้ออักเสบ การตรวจเช็กร่างกายประจำปีมีประโยชน์มากนะครับ

ควรตรวจอะไรบ้าง
๑. วัดความดันเลือด
๒. ตรวจเลือด เบาหวาน ไขมันในกระแสเลือด กรดยูริก การทำงานของไต และปกติของการนับเม็ดเลือด ความเข้มข้นของเลือด น่าจะพอ
๓. ตรวจคลื่นหัวใจ
๔. เอกซเรย์ปอด
ถ้าพบว่ากรดยูริกอยู่ในระดับสูง ท่านไม่ต้องตกใจ และสรุปทันทีว่าเป็นโรคเกาต์ ถ้าไม่มีอาการอย่าเพิ่งสรุปว่าเป็นโรคเกาต์

ควรทำอย่างไร

๑. จัดการกับอาหารการกิน เลือกกินเพื่ออยู่ มิใช่อยู่เพื่อกิน

หลักเกณฑ์ในการจัดการกับการกิน

  •  เวลาที่กินอาหาร กินอาหารเช้ามากๆ กินอาหารมื้อเย็นน้อยๆ ร่างกายเราจะเผาผลาญพลังงานไปหมดตลอดวัน คนเป็นโรคเกาต์มักจะไปงานกินเลี้ยงบ่อยๆ กินอาหารมื้อเย็น มากๆ มื้อดึกมาก ดื่มสุรา
     
  • ชนิดของอาหาร อาหารที่มีเซลล์อ่อนๆ มากๆ ส่วนใหญ่เป็นลักษณะของอาหารเกือบทุกชนิด ผมเองมีความคิดว่าชนิดของอาหารไม่ใช่คำตอบสุดท้าย อาหารชนิดใดที่ไม่มีนิวเคลียสต้องบอกว่าแทบจะไม่มี แต่ขอให้ควบคุมเวลาและปริมาณเป็นหลัก แต่พยายามหลีกเลี่ยงจากอาหารที่เป็นข้อสังเกต เช่น พอกินสัตว์ปีกแล้วอาการกำเริบ อีกหลายชนิด เช่น เครื่องใน ผักกระถิน หน่อไม้ เป็นต้น ชนิดของอาหารอาจจะไม่ใช่คำตอบสุดท้าย แต่เราควรเลือกกินอาหารที่เป็นธรรมชาติ และพอเหมาะมากกว่า
     
  • ปริมาณ กินพออิ่ม ไม่กินมากเกิน ยิ่งอ้วนยิ่งเป็นโรคเกาต์ ขอให้กินช้าๆ พออิ่ม คนเป็นโรคเกาต์มักจะเป็นคนที่กินเกินขนาด อ้วนจะสังเกตว่า แทบจะไม่มีคนผอมเป็นโรคเกาต์ เราเรียกว่าเป็นโรคของคนมีอันจะกินทั้งนั้น
     
  • หลักการเลือกกินอาหารให้เป็นยา มิใช่กินยาให้เป็นอาหารโรคเกาต์ กินอาหารอะไรดี ผมมีพี่เขยเป็นด็อกเตอร์ทางเคมี เขามีกรดยูริกเพิ่มสูงขึ้น บางครั้งก็มีอาการปวดข้อ เขาใช้หลักการโดยการดื่มน้ำมากๆ เพื่อให้ร่างกายขับกรดยูริกออกจากร่างกาย ดื่มน้ำมากๆ ก็ช่วยได้นะครับ ขอแนะนำอย่าพยายามหาสมุนไพรบริโภคเข้าไปมากๆ โดย ไม่จัดการกับเรื่องอาหาร คงไม่ค่อย ได้ประโยชน์ ถ้าอยากกินสมุนไพรผมขอแนะนำลองเอาหญ้าหนวดแมว มาต้มน้ำดื่ม ซึ่งเราใช้เป็นยารักษานิ่ว ในไต ที่จริงหญ้าหนวดแมว คือ ยาขับปัสสาวะ คงไม่แปลก ถ้าเราจะลองเอามาใช้หลักการแบบเดียวกันคือ ดื่มน้ำเข้าไปมากๆ ปัสสาวะออกมามาก กรดยูริกจะถูกขับออก

๒. ออกกำลัง

  • คนเป็นโรคเกาต์ ถ้าไม่ออกกำลังให้ดี ถูกวิธี ต่อไปจะมีปัญหาข้อเสียแบบถาวร
  • ยืด พยายามยืดเส้น ดัด การออกกำลังแบบโยคะ ฤาษีดัดตน มวยจีน
  • อบอุ่นร่างกาย ลองทำให้เหงื่อออกบ้าง โดยการยืดแบบเกร็งกล้ามเนื้อไปด้วย รับรองว่าเหงื่อท่วมแน่
  • ออกกำลัง ผมขอแนะนำ ให้ออกกำลังแบบเบาๆ เช่น ว่ายน้ำ เดินเร็วๆ ขี่จักรยาน แต่อย่าเล่นกีฬาที่มีแรงกระแทก เช่น วิ่ง เล่นฟุตบอล เล่นบาส
  • ทำให้เย็นก่อนหยุด หลังออกกำลังแล้ว ต้องเคลื่อนไหวร่างกายแบบเบาๆ เพื่อให้ร่างกายระบายความร้อน
  • ยืด ทำแบบเดียวกัน แต่ทำแบบเบาๆ พยายามยืดเส้น แต่อย่าให้ถึงกับปวดนะครับ

๓. คลายเครียด รู้จักรักษาสุขภาพจิตให้ดี ความเครียดทำให้กรดยูริกสูงขึ้นได้ ถ้ารู้จักคลายเครียดให้ดี จะเป็นผลดีต่อสุขภาพไม่ผิดต่อศีลธรรม

  • การฝึกการหายใจด้วยท้อง หายใจเข้าท้องป่อง หายใจออกท้องแฟบ แบบลึกๆ ช้าๆ จะช่วยคลายเครียดได้ดีมาก
     
  • นั่งสมาธิ จะลดอาการของโรคเกาต์ได้ผลชัดเจน ไม่เชื่อต้องพิสูจน์ เลิกคิดไม่เชื่ออย่าลบหลู่ เราควรใช้กระบวนการทางความคิดแบบพุทธมากกว่าความเชื่อ เราต้องเอาปัญญานำศรัทธาจึงจะเป็นคนพุทธที่แท้จริง
     
  • ฟังเพลงเบาๆ เพลงไทยเดิม เพลงไทยสากล ถ้าเป็นเพลงแบบรุนแรงจะทำให้ระดับฮอร์โมนออกมามาก ร่างกายยิ่งปั่นป่วนโรคเกาต์ยิ่งกำเริบ

สรุป โรคเกาต์แบบง่าย

๑. รู้ว่าโรคเกาต์เกิดจากกรดยูริกตกตะกอนตามข้อ เส้นเอ็น ทำให้ปวดข้อ

๒. ถ้ากรดยูริกในเลือดเกิน ๑๐ หน่วย ต้องระวังอย่างมากๆ

๓. คนสูงอายุ กรดยูริกจะสูงโดยอัตโนมัติ เพราะเราไม่ค่อยมีการเจริญเติบโต กรดนิวคลิอิกถูกใช้น้อยลง

๔. กรดยูริกสูงเพราะกินเข้าไปมาก ใช้ไปน้อย ขับออกได้น้อย

๕. การรักษา ถ้าต้องใช้ยาให้หมอจัดการให้

- มียาแก้อักเสบข้อ-เส้นเอ็น
- ยาลดการสร้างกรดยูริก
- ยาขับกรดยูริกออกจากร่างกาย

๖. ดูแลตนเอง

- กรดสูงจากการตรวจเลือด ควรตรวจเช็กร่างกายประจำปี
- การกินอาหาร กินอาหารเช้ามากๆ อาหารเย็นน้อยๆ กินอาหารธรรมชาติ หลีกเลี่ยงจากอาหารที่กินแล้วอาการกำเริบ ปริมาณพออิ่ม เกาต์เป็นโรคของผู้มีอันจะกินที่กินเลี้ยงบ่อยๆ โรคเกาต์กำเริบแน่ ดื่มแอลกอฮอล์ปวดข้อแน่นอน หลักการ ดื่มน้ำมากๆ เลือกอาหารที่เป็นลักษณะของการขับปัสสาวะ เช่น หญ้าหนวดแมว สับปะรด แตงโม
- ออกกำลัง โดยการยืดเป็นหลักออกกำลังกายไม่มีแรงกระแทก ให้เหงื่อออกจะทำให้หายเร็ว โรคเกาต์ไม่กำเริบข้อไม่เสีย
- คลายเครียด จิตใจแจ่มใส โรคภัยหาย สมาธิน่าสนใจมาก ไม่เชื่อต้องพิสูจน์นะครับ

ข้อมูลสื่อ

292-006
นิตยสารหมอชาวบ้าน 292
สิงหาคม 2546
นพ.วิวัฒน์ วิริยกิจจา