เมลาโทนิน

เมลาโทนิน

วันนี้ขอเล่าเรื่องฮอร์โมนชื่อเมลาโทนิน ซึ่งกำลังฮิต และหลายคนถามถึง เพราะมีการโฆษณาว่าเป็นยาวิเศษที่คล้ายยาอายุวัฒนะ กล่าวคือรักษาสภาพความเป็นหนุ่มเป็นสาวให้อยู่ได้นาน มีอายุยืน นอนหลับง่าย ลดความดันเลือด เสริมระบบภูมิคุ้มกันนี่เป็นเพียงตัวอย่างน้อยนิดเกี่ยวกับสรรพคุณของเมลาโทนิน ซึ่งยังมีอีกมากมาย แต่ยังไม่ทราบว่าจะเป็นจริงตามที่กล่าวอ้างหรือไม่

ขณะนี้ในอเมริกาถือว่าเมลาโทนินเป็นอาหารเสริม ซื้อกินได้ไม่จำกัด สำหรับประเทศไทยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ถือว่าเป็นผลิตภัณฑ์ทางยา ซึ่งผู้ที่จำหน่ายต้องขออนุญาต อาจต้องมีใบสั่งจากแพทย์จึงจะซื้อได้ กระนั้นก็ดีมีผู้นำเข้ามาจำหน่ายในประเทศไทยอย่างน้อย 4 รายในฐานะอาหารเสริม และกำลังเป็นความอยู่กับอย.

ผมว่าสิ่งที่อยู่ในใจเราทุกคนเวลานี้ รวมทั้งตัวผมด้วยก็คือ

1. ยานี้มีสรรพคุณจริงตามที่เชื่อกันหรือไม่
2. กินหรือใช้ขนาดเท่าไรจึงจะได้ผลดีที่สุด
3. ผลที่ได้รับจะอยู่คงทนตลอดไปหรือไม่
4. มีผลเสียหรือฤทธิ์ข้างเคียง รวมทั้งข้อห้ามใช้เพียงไร ข้อนี้รู้สึกว่าหมอจะเอาใจใส่มากกว่านิดหน่อย
5. ราคาแพงไหม
ผมขอตอบคร่าวๆไปก่อนนะครับ แล้วจะแจกแจงรายละเอียดเท่าที่ผมทราบภายหลัง

1. ยานี้มีสรรพคุณจริงตามที่โฆษณา แต่ไม่ได้มากมายอย่างที่คุยไว้
2. ขนาดที่ใช้ควรจะใกล้เคียงกับที่ร่างกายสร้างออกมาในแต่ละวัน เท่าที่ทราบเวลาคนนำมาใช้ จะใช้มากกว่าที่ธรรมชาติสร้างถึง 1o เท่า
3. ผลที่ได้ ส่วนดีจะเกิดเฉพาะเวลาที่มียาอยู่ในร่างกาย ผลเสียอาจอยู่นาน แม้จะเลิกยาไปแล้ว
4. แท้ที่จริงยานี้ ยังอยู่ในระหว่างการทดลองและวิจัย สรุปยังไม่แน่ชัด
5. ราคาไม่แพง เพราะสามารถสังเคราะห์ได้ ตัวยาที่จำหน่ายอยู่ ไม่ใช่ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ

ต่อไปนี้ผมขอเล่าเรื่องเมลาโทนินเท่าที่รวบรวมมา ส่วนหนึ่งได้จากบทความของนายเกรแฮม โนว์น จากหนังสือพิมพ์บางกอกโพสต์ ฉบับวันจันทร์ที่ 2o พฤษภาคม 2538

 สารเมลาโทนิน ผลิตจากต่อมไพเนียล ซึ่งอยู่เกือบตรงกลางของสมอง แต่เดิมเราก็ไม่รู้ว่าต่อมนี้มีหน้าที่อะไร แม้ตอนผมเป็นนักศึกษาแพทย์ก็ยังไม่มีการสอนรายละเอียดของต่อมนี้ บอกแต่เพียงว่ามีเส้นประสาทติดต่อกับลูกตา และมีปฏิกิริยาไวต่อแสง เรียนมาเท่านี้จริงๆ ต่อมามีผู้ค้นพบว่า ต่อมไพเนียลเป็นนาฬิกาให้สมอง คอยบอกเวลากลางวันกลางคืน สารคัดหลั่งจากต่อมไพเนียลจะทำให้เกิดปฏิกิริยาลูกโซ่ เกิดเป็นผลคือ การนอนหลับ

ต่อมานักวิจัย พบว่า เมลาโทนิน เป็นสารต้านการเติมออกซิเจน หรือเรียกภาษาอังกฤษว่า “แอนติออกซิแดนต์” (antioxidant) ซึ่งมีอยู่หลายชนิด เมลาโทนินเป็นตัวหนึ่ง ผมขออธิบายความหมายของแอนติออกซิแดนต์สักหน่อย

คำนี้เป็นคำใหม่ ใช้มาไม่เกิน 3o ปี นี้เอง โดยมากใช้กับการเติมออกซิเจนให้กับเซลล์ คือ การใช้กำลังงานของเซลล์นั่นเอง เมื่อเซลล์ใช้กำลังงานเซลล์ก็เข้าวัฏจักร คือ มีแก่และมีตาย เชื่อสารแอนติออกซิเดนท์ หรือต้านการเติมออกซิเจนจะเข้าไปขัดขวางการใช้ออกซิเจนของเซลล์ และทำให้เซลล์ไม่แก่หรือแก่ช้า หนังสือเรื่อง “อยู่อย่างไม่รู้จักแก่ โดยเมลาโทนิน” ของนายแพทย์สตีเวน บอคด์ ช่วยกระพือความเชื่อในคุณสมบัติของเมลาโทนินให้กว้างขวางออกไปอีก

ที่จริงเซลล์หรือสิ่งมีชีวิตต้องการออกซิเจนเพื่อดำรงชีพทั้งนั้น แต่ถ้าการเผาไหม้เกิดมากเกินไปก็จะทำให้เซลล์เสื่อมสภาพได้เร็ว สัตว์ที่จำศีลหรือคนเวลาหลับหรือทำสมาธิลึกๆ จึงใช้ออกซิเจนน้อยมาก
ตัวที่ทำให้เซลล์ในร่างกายแก่เร็วตัวหนึ่งคือ “อนุมูลอิสระ” หรือ free radical สารอนุมูลอิสระนี้เชื่อว่าจะลดลงได้ ถ้างดการกินอาหารที่มีไขมันมาก เลิกสูบบุหรี่ เลิกนอนดึก หรือนอนไม่เป็นเวลา เพิ่มการออกกำลังกาย และหลีกเลี่ยงสารฆ่าแมลงต่างๆ

นอกจากนั้นอาหารที่มีวิตามินและสารต้านออกซิเจน ได้แก่ เบต้าแคโรทีนหรือวิตามินเอ และซีลีเนียม จะสามารถจับและทำลายอนุมูลอิสระได้ เชื่อว่าอนุมูลอิสระนี้เป็นตัวทำลายเม็ดเลือด และเป็นองค์ประกอบอย่างหนึ่งที่ทำให้คนแก่เร็ว ตามปกติเบต้าแคโรทีนและซีลีเนียมก็มีอยู่แล้วในอาหารที่เรากินตามธรรมชาติไม่มีความจำเป็นต้องกินเพิ่มเข้าไปอีก

ที่เมลาโทนินฮิตในประเทศไทย โดยเฉพาะที่กรุงเทพฯ มาก คงจะเป็นเรื่องการโฆษณาชวนเชื่อเสียมากกว่า ผมเองเคยถูกพรรคพวกเพื่อนฝูงและคนไข้ใกล้ชิดถามเสมอว่า ทำยังไงหรือมียาอะไรที่ช่วยให้ผมหงอกช้า หรือผมไม่หงอกบ้าง มียาอะไรที่แก้หรือลบรอยเหี่ยวย่นทั้งบนใบหน้า ท้องลาย น่องลายบ้าง ไปจนถึงยาอะไรที่ทำให้ไม่แก่เร็ว และที่สำคัญที่สุด คือมียาอะไรที่จะกระตุ้นพลังทางเพศ ที่เสื่อมถอยลงไปตามวัย ทั้งหมดนี้ คำโฆษณาของเมลาโทนินดูจะแก้ไขภาวะต่างๆเหล่านี้ได้หมด แม้ราคาจะแพงมาก (ทราบจากหนังสือพิมพ์บางกอกโพสต์ ฉบับวันที่ 3 มิถุนายน ว่า ขวด 6o เม็ด ราคา 85o บาทหรือเม็ดละเกือบ 15 บาท ทั้งที่ขายในอเมริกาขวดขนาดเดียวกัน ราคาประมาณ 25o บาท)

ในประเทศไทยถือว่าเมลาโทนินเป็นยา ดังนั้นการจัดจำหน่ายต้องขออนุญาตจาก อย. เวลานี้ยังไม่มีการอนุญาตให้จำหน่าย ดังนั้น การนำมาจำหน่ายจึงมีความผิด มีโทษจำคุกได้ถึง 5 ปี และปรับได้ถึง 1o,ooo บาท

จากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ยังไม่มีการพิสูจน์ได้ว่า เมลาโทนินชะลอความแก่ได้ หรือไม่สามารถเพิ่มพลังทางเพศได้จริง การกินเกินขนาดหรือใช้ติดต่อกันระยะยาว อาจเกิดอันตรายได้ จึงยังไม่ควรใช้เป็นอย่างยิ่ง ในภายภาคหน้าหากมีการค้นคว้ามากขึ้น เมื่อรู้คุณหรือโทษที่แท้จริงของฮอร์โมนชนิดนี้ พร้อมทั้งข้อชี้บ่งในการใช้ ขนาดที่ใช้ ข้อควรระวังในการใช้แล้วจึงค่อยใช้จะดีกว่า มิฉะนั้นตัวเราเองจะกลายเป็นหนูทดลองยาไป คือเจ็บทั้งตัวเสียทั้งเงินครับ

                                                   ****************************************