กลุ้มใจ

กลุ้มใจ 

“กลุ้ม กลุ้ม กลุ้มใจจริงเชียว” พวกเราคงได้ยินใครๆ บ่นกลุ้มใจบ่อยๆ บางคนก็กลุ้มเสียเองด้วยซ้ำไป โดยเฉพาะสมัยนี้ช่างมีเรื่องให้กลุ้มกันได้มากมาย

พ่อแม่ก็กลุ้มเรื่องทำมาหาเลี้ยงลูกหลาน กลุ้มเรื่องภาวะเศรษฐกิจ รายได้ไม่พอรายจ่าย

เจ้านายก็กลุ้มที่ลูกน้องไม่ปฏิบัติตามที่ควรจะทำ

ลูกน้องก็กลุ้มที่ทำไม่ถูกใจนายจ้างหรือเพื่อนร่วมงานไม่เห็นใจ

เด็กโตหน่อยหรือวัยรุ่นก็กลุ้มที่ผู้ใหญ่ไม่เข้าใจตน รู้สึกว่าถูกบังคับ กลุ้มว่าจะเรียนอะไรดี

ครูกลุ้มที่นักเรียนไม่ค่อยเรียน ไม่เคารพยำเกรง

คนจนก็กลุ้มเพราะไม่มีจะกินไม่มีงานทำ

คนรวยก็กลุ้มเพราะกังวลในกิจการงาน

คนป่วยก็กลัวไม่หาย

ทำไมคนจึงกลุ้มใจ

คนกลุ้มใจ ก็คือ คนที่กังวล จิตไม่สงบ มีความวิตกในเรื่องต่างๆ ซึ่งอาจเป็นเรื่องของตนเอง ของผู้อื่นหรือของสิ่งแวดล้อมก็ได้

เรากลุ้มใจก็เพราะเราไม่พอใจกับสิ่งที่เรา กำลังมีหรือที่เรากำลังเป็น อาจกลุ้มเพราะความอยากจะเป็นหรืออยากจะมีในบางสิ่งบางอย่าง เช่น เรามีเสื้อใส่อยู่แล้ว แต่รู้สึกว่ามันเก่าเกินไป ถ้าเราอยากได้เสื้อตัวใหม่มากจนเกินไปแล้วเราไม่ได้ เราก็อาจกลุ้มใจได้ ไม่ก็เราพยายามทำดีกับเพื่อนแต่เพื่อนไม่ชอบ ถ้าเรายอมรับไม่ได้ว่าเพื่อนก็มีสิทธิ์ไม่ชอบได้ แต่ถ้าเรายังยืนยันอยากให้เขาชอบ เราก็อาจกลุ้มใจได้
บางคนก็กลุ้มใจเพราะ สูญเสียข้าวของทรัพย์สมบัติที่เรามักจะหวงแหนไว้ บ้างก็เสียใจที่สูญเสียผู้ที่เป็นที่รัก ที่มีอันต้องจากเราไปหรือตายจากเราไป ความเจ็บป่วยทางกายก็ทำให้เกิดทุกข์ใจได้ บางคนก็กลุ้มใจเพราะตนเองแก่ลงทุกวัน

สรุปง่ายๆ ก็คือ เรากลุ้มใจเพราะสิ่งที่เราอยากกับสิ่งที่เราได้ไม่ตรงกัน มีการขัดแย้งกัน คนปกติก็มีความรู้สึกไม่พอใจ ไม่สบายใจกันอยู่เสมอไม่มากก็น้อย แต่ละคนต่างก็มีวิธีแก้ไขที่ไม่เหมือนกัน คนกลุ้มใจ มีการแสดงออกได้หลายทาง อาจรู้สึกร้อนรุ่มใจ หงุดหงิด ไม่สบายกาย ไม่สบายใจ ถ้าขนาดหนักก็ถึงกินไม่ได้นอนไม่หลับ อาจมีอาการ ซึม เซ็ง หรือเศร้าใจ เป็นผลตามมาเพราะแก้ปัญหาไม่ตก

ชายหนุ่มคนหนึ่งมีความรักในหญิงสาว แต่หญิงสาวไม่รักตอบก็ทำให้กลุ้มใจมากจนทำงานไม่ได้ คิดกังวลต่างๆ นานา คิดหาวิธีที่จะเอาชนะใจหญิงที่ตนรัก ตำหนิตนเองว่า ไม่ดีแล้วก็เสียอกเสียใจ จนไม่อยากกินไม่อยากนอน

ใจที่ไม่สบายก็จะมีส่วนกระทบกระเทือนถึงกายด้วย อารมณ์ที่ตึงเครียดทำให้ร่างกายเครียด เช่น กล้ามเนื้อตึงแข็ง ระบบประสาททำงานมากกว่าปกติ เหงื่อออกมากที่มือเท้า ตกใจง่าย ใจสั่น ใจเต้นแรงและเร็วกว่าปกติ ท้องผูกหรือท้องเสียก็ได้ อาจปวดศีรษะ ปวดท้องเพราะกรดในกระเพาะมีมากกว่าปกติ ความดันโลหิตสูง ถ้าเป็นอยู่นานจนทำให้ปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน หรือทำการงานที่เคยทำไม่ได้ ก็เข้าขั้นเป็นโรคประสาท ถ้ามีอาการทางร่างกายเรื้อรัง เช่น มีกรดในกระเพาะอยู่นานๆ ก็ทำให้เกิดแผลในกระเพาะได้ จัดเป็นพวกโรคทางกายที่เกิดจากเหตุทางใจ หรือในทางการแพทย์เรียกว่า โรคไซโคโซมาติค (Psychosomatic) ซึ่งต้องการการรักษาทั้งทางยา และทางจิตใจไปพร้อมๆ กัน ถ้ากลุ้มมากๆ จนควบคุมจิตใจตนเองไม่ได้ คิดและทำอะไรแปลกๆ ก็กลายเป็นโรคจิต หรือคนวิกลจริตได้
กลุ้มใจมีหลายสาเหตุ

สิ่งแวดล้อม ตั้งแต่คนในครอบครัว ภาวะทางเศรษฐกิจ ความมีความจน สังคมวัฒนธรรม ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงในสิ่งต่างๆ เหล่านี้ ล้วนเป็นเหตุกระตุ้นให้คนมีความทุกข์กายทุกข์ใจได้ทั้งสิ้น แต่คนแต่ละคนก็ทุกข์ไม่เท่ากัน บางคนก็ดูเฉยๆ เสียด้วยซ้ำ บางคนก็กลับหัวเราะต่อโชคชะตาของตน ไม่มีความทุกข์เอาเสียเลย

สิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปนั้น เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ไม่มีใครจะหลีกเลี่ยงได้ เราสามารถที่จะปรับปรุงแก้ไขสิ่งแวดล้อมได้บ้าง แต่เราหยุดยั้งสิ่งต่างๆ ไม่ได้ เพราะฉะนั้น การบ่นพร่ำหรือตีโพยตีพายในสิ่งต่างๆ จึงไม่ช่วยแก้กลุ้มเท่าไรนัก

การปรับตนให้เข้ากับสิ่งต่างๆ ให้ได้มากที่สุดเท่านั้นจึงจะเป็นวิธีแก้ไขและป้องกันที่ชะงัดกว่า ใจนั้นเป็นใหญ่ ใจนั้นควบคุมกาย ความรู้สึกและความคิดนั้นพาไปสู่การแสดงออก และการกระทำของมนุษย์
ใจที่อ่อนแอไม่เข้มแข็ง ก็จะต่อสู้กับอุปสรรคของชีวิตได้ยาก ก่อให้เกิดปัญหาทางใจได้ง่าย เป็นเหตุของความกลุ้มและโรคประสาท

จิตใจที่เข้มแข็งเกิดขึ้นได้อย่างไรเล่า

แรกเกิด ทารกบางคนอาจเป็นเด็กที่มีร่างกายและสมองที่อ่อนแอกว่าเด็กอื่นๆ พ่อแม่ควรสังเกตรู้และช่วยเลี้ยงดูให้เขาแข็งแรงขึ้น เมื่อเป็นเด็กเล็กๆ เด็กต้องการฝึกฝนในการเดิน วิ่ง พูด เล่น พ่อแม่ก็ควรให้โอกาสลูกที่จะช่วยตนเองไปทีละน้อย การช่วยตนเองได้นำไปสู่จิตใจที่เชื่อมั่นในผู้อื่นและในตนเอง

เด็กๆ ควรได้รับการอบรมเลี้ยงดู ด้วยความรักความอบอุ่น ซึ่งจะเป็นยาชูกำลังให้จิตใจเขาหนักแน่น การเรียนรู้เหตุผลของสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นรอบๆ ตัวเขา จะทำให้เขาไม่กลัวโดยไม่จำเป็น ไม่วิตกว่าจะเป็นอันตรายจนเกินไป

เด็กโตที่มีโอกาสใช้ชีวิตในโรงเรียน และในสังคมนอกบ้านของเขา ก็จะได้เรียนรู้ชีวิต และการต่อสู้กับอุปสรรคทีละน้อย เขาจะรู้จักกฎแห่งกรรม มีคุณธรรมในการปฏิบัติตนเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่

ภายในครอบครัวไทยนั้น มีผู้ใหญ่หลายชั่วคนที่มีประสบการณ์ ที่ควรนำมาใช้อบรมเยาวชนได้เป็นอย่างดี ถ้าเราจะยอมรับซึ่งกันและกันได้เป็นอย่างดี

เมื่อเราเติบโตเป็นผู้ใหญ่ เราก็มีเพื่อนฝูง ญาติและบุคคลอื่นๆ ที่เราเกี่ยวข้องด้วย การเรียนรู้ชีวิตทำได้ตลอดเวลา ยามเรามีความทุกข์เราควรมีคนที่เราจะหันหน้าเข้าพึ่งพา ถ้าเราแก้ไขไม่ได้ด้วยตนเองประสบการณ์ชีวิตที่กว้างขวาง จะเป็นบทเรียนในการแก้ปัญหาให้กับเราได้

จะแก้กลุ้มกันได้ไหม

ได้แน่ๆ แล้วก็มีหลายวิธีด้วย แต่ละคนอาจไม่เหมือนกัน เราทำอะไรได้บ้างเพื่อแก้กลุ้ม

เราอาจหาเหตุแห่งความกลุ้มว่า เป็นเพราะอะไร ถ้าแก้ที่เหตุได้ก็ดีที่สุด เช่น กลุ้มเพราะความอยากของเราที่มากเกินไป ก็ลดความอยากลงบ้าง ก็คงลดความกลุ้มได้

ถ้ากลุ้มเพราะเหตุจากสิ่งแวดล้อม เช่น มีคนมาทำให้เราสูญเสียของรัก เราก็คงจะต้องหัดปลง ยอมรับว่าตัวเรานั้นควบคุมคนอื่นไม่ได้ บังคับสิ่งต่างๆ ให้เป็นไปตามใจไม่ได้ด้วย คนอื่นก็มีสิทธิ์มีความต้องการส่วนตัวของเขาเหมือนกับเรา

เราจึงควรหัดยอมรับว่า คนเราไม่เหมือนกัน

เราจำเป็นต้องคล้อยตามคนอื่นบ้าง

เราต้องหัดปรับตัวหัดประนีประนอมกัน วิธีแก้กลุ้มนั้นพูดง่าย แต่ทำยากแน่

ลองหัดดูทีละน้อย ก็คงจะพอแก้ไขได้บ้าง

ถ้ายังไม่หายอีกก็คงต้องพึ่งพาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่หลายคนยอมรับนับถือพระเจ้าและศาสดาต่างๆ ล้วนมีคำแนะนำและข้อปฏิบัติ ที่ช่วยคนทางจิตใจทั้งนั้น คัมภีร์ต่างๆ สอนให้คนหาความสุข ธรรมของพระพุทธองค์ ให้คนลดความทุกข์ โดยการฝึกตนเองให้เชื่อในกฎแห่งกรรม ให้ไม่มั่นยึดในตัวตนและสิ่งอื่นมากเกินไป แก้ทุกข์ที่เหตุแห่งทุกข์

เพื่อนฝูง ญาติที่เรานับถือก็อาจช่วยแนะนำเราได้ ควรไปหาผู้ที่เราไว้วางใจที่ยอมรับฟังเรา และช่วยเราให้เห็นหนทางแก้ปัญหา ถ้าเราเองยอมรับฟังคนอื่นบ้าง ตาเราก็อาจสว่างขึ้น ลองปฏิบัติตามก็จะมีทางออกให้ความกลุ้มของเราเอง

หลายคนที่มีอาการทางกาย อันเกิดจากความกลุ้ม ก็จะไปหาหมอหรือปรึกษาผู้ช่วยหมอ เช่น พยาบาล ผู้ช่วยพยาบาล ผดุงครรภ์ พนักงานอนามัย คนไข้ทั้งหลายอยากระบายความในใจบอกอาการทางกาย ได้รับการตรวจร่างกายจากหมอ แต่จะไม่พบความผิดปกติทางร่างกายหนัก หมอจะให้ยาตามอาการ เช่น ให้แอสไพรินแก้ปวดหัว ยาลดกรดเมื่อปวดกระเพาะ ยาคล้ายความตึงเครียดเพื่อลดความกลุ้มใจ และทำให้นอนหลับได้ เช่น พวกไดอาซีแพม 2 มิลลิกรัม วันละ 2-4 ครั้ง ยาจะช่วยบรรเทาอาการชั่วคราว และไม่ควรกินอยู่นาน เพราะจะติดยาได้ ควรแก้ไขสาเหตุไปพร้อมๆ กัน ถ้าแก้ที่เหตุได้แล้วก็ไม่ต้องกินยา ควรกินยาเมื่อมีอาการมาก หรือเมื่อหมอสั่ง ถ้าแก้ยังไม่ได้ และสามารถไปหาจิตแพทย์ได้ ก็จะช่วยท่าน แต่จิตแพทย์มีจำนวนน้อย และมิได้มีอยู่หลายจังหวัด

รายที่มีอาการมากอาจต้องหยุดพักจากงานประจำชั่วคราว พักผ่อนให้พอเพียง หันความสนใจไปสู่สิ่งอื่นไปชั่วระยะหนึ่งก็พอช่วยผ่อนคลายได้บ้าง

กันไว้ดีกว่าแก้

เราสามารถป้องกันไม่ให้เกิดกลุ้มใจบ่อยเกินไปหรือมากเกินไปได้

เลี้ยงดูเด็กด้วยความรักและให้ความอบอุ่น ใช้หลักเดินสายกลาง อบรมดูแลด้วยเหตุผล เพื่อเขาจะได้มีจิตใจที่เข้มแข็งและหนักแน่น ครอบครัวมีส่วนในการช่วยทางจิตใจของผู้ที่อยู่ร่วมกัน

สนใจสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา และเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้น มีเพื่อนฝูงคบหาสมาคมกับผู้อื่น เพื่อจะนำสิ่งที่เราเรียนรู้จากผู้อื่นมาเป็นบทเรียนในการแก้ปัญหา

เมื่อมีปัญหาก็อย่าเก็บไว้คนเดียว พยายามหาทางออก อาจปรึกษาผู้อื่น

หลักธรรมของพระพุทธเจ้าที่สอนให้คนมองตนเองเข้าใจจิตใจของตนและความไม่เที่ยงของธรรมชาติ การฝึกควบคุมจิต และการไม่ยึดมั่นจนเกินไป เป็นสิ่งที่เราชาวพุทธควรจะนำมาใช้ในการป้องกัน และแก้ไขปัญหาความทุกข์ใจได้เป็นอย่างยิ่ง