• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ตกขาว

ตกขาว

มีคนไข้จำนวนไม่น้อย... ผมหมายถึงคนไข้หญิง... ที่ไปหาแพทย์ด้วยเรื่องตกขาว...จากการศึกษาพบว่า หนึ่งในสามของคนไข้นรีเวช มีปัญหาในตกขาวนี้มาก ตกขาวมีกลิ่นเหม็น ตกขาวมีลักษณะเป็นหนอง ตกขาวเป็นก้อนๆ ตกขาวทำให้คันช่องคลอดและอีกหลายๆ จะบ่นจากปากคนไข้ แม้ว่าบางคนบอกคุณหมอว่า "อีฉันไม่มีตกขาวหรอกค่า ที่มาหาคุณหมอนี่ก้อ เพราะว่าตกเขียว มันแยะจัง" เป็นงั้นไป

เห็นจะต้องมาทำความรู้จักกันเสียก่อนว่า "ตกขาว" มันคืออะไร ก็ตอบได้ง่ายๆ ว่า มันก็คือสิ่งซึ่งออกมาจากช่องคลอด มีสถานะเป็นของเหลว หรือบางครั้งกึ่งของเหลว ทั้งนี้และทั้งนั้น ยกเว้นเลือด

"ตกขาว" มีหลายชื่อ เรียก...ระดูขาว เมนส์ขาว มุตกิจ ตรงกับภาษาแพทย์ว่า ลิวคอเรีย (Leukorrhea) ทำไมต้องมีคำว่า "ขาว" อยู่ด้วย ก็เพราะว่าปกติวิสัยแล้ว มันจะมีสีขาว ถึงแม้ว่าในสภาวะผิดจากปกติไป จะมีสีอื่นเราก็ยังเรียกว่า "ตกขาว" อยู่นั่นเอง ก็อย่างว่า คุณหมอบางคนพาซื่อพิจารณาดูตกขาวเห็นเป็นสีอื่น เช่น สีเขียวบ้าง สีเหลืองบ้างก็เปลี่ยนชื่อเสียใหม่ว่า ตกเขียว ตกเหลือง ก็เป็นที่เข้าใจกัน ถึงแม้ว่าชื่อเหล่านี้ ผู้ป่วยจะเข้าใจเรียกไปเองก็ตาม

"ตกขาว" มีทั้งปกติและผิดปกติ ฉะนั้นคุณผู้หญิง ไม่ว่า เด็กเล็ก เด็กโต สาวน้อย สาวมาก แก่น้อย แก่มาก ต่างก็มีตกขาวด้วยกันทั้งนั้น เพียงแต่ว่า ปกติหรือไม่เท่านั้น แล้วผมจะเขียนให้อ่านต่อไปว่า แบบไหนผิด แบบไหนไม่ผิดปกติ ถ้าผิดปกติจะผิดอย่างไร

โดยปกติแล้ว ผู้หญิงทุกคนจะมีตกขาว เพียงแต่ว่าจะมีอยู่ในขอบเขตที่พอดี ไม่ออกมาเพ่นพ่านข้างนอก หรือจะออกมาก็เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ก็อีกนั่นแหละ อาจมีข้อยกเว้นบ้างในกรณี ยกตัวอย่างที่เห็นชัดๆ เช่น คุณผู้หญิงที่กำลังตั้งท้อง จะมีตกขาวมากกว่าธรรมดา

ปากช่องคลอด ... ช่องคลอด... ปากมดลูก... มดลูก และปีกมดลูกต่างก็มีส่วนในการสร้างตกขาวด้วยกันทั้งนั้น เมื่อส่วนนั้นผิดปกติไป ตกขาวก็กระทบกระเทือนผิดปกติไปด้วย

มาพิจารณาบริเวณปากช่องคลอด... ส่วนมดลูก... ประกอบไปด้วยต่อมหลายอย่าง มีความสำคัญในการสร้างน้ำมูกไว้หล่อลื่นในคราวจำเป็น

ปกติแล้วตกขาวจากปากช่องคลอดนี้มีไม่มากแต่ตรงข้าม เมื่อติดเชื้ออักเสบเข้าแล้วละก้อ เลอะเทอะเชียวครับ อย่างเช่น ต่อมที่มีชื่อ ยังกะดาราฮอลลี่วู้ด "บาร์โทลีน" ครับ ต่อมบาร์โทลีน อยู่สองข้างของปากช่องคลอด วันดีคืนดีได้รับเชื้อ... ส่วนมากก็เชื้อโกโนเรีย... หนองใน... เป็นเหตุ... มักก็จะบวมโต เป็นฝี เป็นหนองออกมา ทำให้ผู้เป็นเจ้าของต้องพบกับความเจ็บปวดไม่น้อย บางคน เจ็บเสียเดินแทบไม่ไหว หรือถ้าไหว ก็ต้องเดินแบบจังโก้จังก้ากันเลยที่เดียว นี่ถ้าหากเป็นในคุณผู้ชาย เดินไปในดงนักเลงอาจจะเจ็บตัวฟรีๆ เป็นของแถมซะอีก โชคดีที่คุณผู้ชายไม่มีด "บาร์โทลีน" ที่ว่า เป็นฝีของต่อมบาร์โทลีน เจ็บปวดมาก ใครไม่เคยไม่รู้ แต่อาการเจ็บปวดแทบจะหายเป็นปลิดทิ้งเมื่อแพทย์ผ่าฝี เอาหนองข้างในออกมา

ครับ บางคนอาจมีต่อมนี้โต โดยไม่เจ็บปวดก็โชคดีไป ที่ต่อมนี้โตโดยไม่อันตรายแต่โตเพราะว่ารูปิดของต่อมเกิดตัน เมื่อตันเมือกหรือมูกข้าวในก็ออกมาไม่ได้ เกิดกักตุนอยู่ข้างใน ต่อมก็โตเอโตเอาจนรำคาญ ต้องผ่าเปิดรูกันใหม่ นั่นแหละจึงจะสบาย

การอักเสบของต่อมนี้ มักจะเป็นข้างเดียว ไม่ซ้ายก็ขวา มีส่วนน้อยซวยหน่อยก็ว่าทีเดียวสองข้างเลย

นอกจาก เชื้อพระเอกหนองในแล้ว ยังมีเชื้อโรคอื่นๆ อีก รวมทั้งเชื้อราด้วย ที่เป็นเหตุให้มีตกขาวมากขึ้น ใครที่มีอาการคันปากช่องคลอดบ่อยๆ นั่นแหละครับ อาจมีสาเหตุมาจากเชื้อราได้ ถ้าเป็นบ่อยควรตรวจร่างกายว่า เป็นเบาหวานหรือไม่

ลึกเข้าไปอีกหน่อยจากปากช่องคลอด ก็คือ ช่องคลอด ภาษาอังกฤษ ฟังดูไพเราะหูอีกเช่นเคย ...วาไจน่า... แต่ยังไม่เคยได้ยินซะทีว่า มีฝรั่งชื่อ มิสวาไจน่า อย่าได้ไปหลงตัวเข้าเชียวละ

ในช่องคลอดไม่มีต่อม ไม่มีไต จึงมีส่วนช่วยสร้างตกขาวในสภาวะปกติน้อยมาก แต่ในช่องคลอดเป็นแหล่งที่ตกขาวได้อาศัยพักพิง ในช่องคลอดต้องชื้นอยู่เสมอ ถ้าขืนแห้งแล้งเมื่อใด เป็นลำบากเมื่อนั้น ยิ่งกว่าความแห้งแล้งในอีสานเสียอีก ดังนั้น เป็นธรรมชาติ ที่ในช่องคลอดต้องชื้นอยู่เสมอ ด้วยตกขาวด้วยมูก ที่มาจากต่อมในปากมดลูก

สภาพแวดล้อมในช่องคลอด มีแบคทีเรียอยู่หลายสกุล ปกติวิสัย ไม่ทำร้ายช่องคลอด มีอยู่สกุลหนึ่งตัวโตกว่าเพื่อนเขา ทำหน้าที่ช่วยดูแลความสะอาดเรียบร้อย ภายในช่องคลอด ให้ช่องคลอดอยู่ในสภาพเป็นกรดอ่อนๆ “โดเดอร์ลีน” เป็นชื่นของแบคทีเรียสกุลนั้น

เมื่อช่องคลอดอักเสบจากเชื้ออะไรก็ตาม ทำให้มีตกขาวมากขึ้น ตกขาวมักจะมีลักษณะเป็นหนองปนมูก หรือหนองล้วนๆ จนบางคนเปลี่ยนชื่อเรียก เป็น ตกเขียว เพราะมันไม่มีสีขาว ซะแล้ว ไม่เป็นหนองอย่างเดียว แถมกลิ่นก็ไม่ชวนดม กลิ่นไม่สะอาด...เหม็น สาเหตุที่ทำให้ช่องคลอดอักเสบ เป็นเหตุให้เหตุให้ตกขาวเลอะเทอะเป็นตกเขียวนั้น...ในวัยสาวพบว่า...เชื้อหลายๆ อย่างชอบ

โกโนเรีย เอย...แบคทีเรีย สกุลอื่นๆ เอย...เชื้อราเอย และเชื้อพยาธิที่ไม่ใช่พยาธิไส้เดือนตัวกลมตัวแบนหรือเส้นด้ายอย่างพบที่ในลำไส้ถึงรูก้น แต่เป็นเชื้อพยาธิอีกประเภทหนึ่ง ที่ชอบอยู่ในช่องคลอดเท่านั้น มีชื่อเสียงเรียงนามว่า “ทริโฆโมแนส”

ลักษณะของตกขาว พอบอกได้ ดังนี้

ถ้าเป็นเชื้อโกโนเรีย หรือแบคทีเรียอื่น ตกขาว มักเป็นหนอง แต่ถ้าเป็นเชื้อพยาธิอย่างว่า นอกจาก ลักษณะคล้ายหนองแล้ว มักจะฟองด้วย...สีเขียวเป็นฟองและมีกลิ่นเหม็น แต่ถ้าเป็นเชื้อราลักษณะก็แตกต่างไปอีกแบบ... คล้ายนมที่ทารกแหวะออกมา... ยังไงยังนั้น คล้ายกันมาก

อาการนั่นหรือครับ ถ้าเป็นเชื้อรา เชื้อพยาธิแล้วละก้อ รับรองว่า ส่วนมากจะมีอาการคันยุบยิบน่ารำคาญเป็นที่สุด จะเกาก็เกาไม่ได้ เพราะมันคันอยู่ข้างในอย่างว่า... แต่ถ้าเป็นเชื้อโกโนเรีย เชื้อแบคทีเรียอื่น อาการคันอาจจะไม่มีก็ได้

พูดถึงเชื้อรา พบว่า มับชอบเกิดในคุณๆ ที่เป็นเบาหวาน หรือคุณๆ ที่กินยาปฏิชีวนะ หรือยาฆ่าเชื้อบ่อยๆ

การวินิจฉัยว่าเชื้ออะไรเป็นเหตุนั้น ไม่ยากเลยครับ ขอให้มีตกขาว... เอาไปตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ อาจจะย้อมสีหรือดูกันสดๆ ก็แล้วแต่จุดประสงค์ว่าจะดูเชื้ออะไร ถ้าดูเชื้อโกโนเรีย เชื้อแบคทีเรียก็ต้องย้อมสีถึงจะรู้เรื่อง ถ้าดูเชื้อพยาธิก็ดูกันสดๆ เห็นกันชัดเจนยั้วเยี้ยไปหมดถ้ามี ถ้าจะดูเชื้อราก็พิเศษไปอีกนิด ต้องใส่น้ำยาโปตัสเซียมฮัยดร๊อกไซด์ไปทำลายเซลล์ชนิดอื่นเสียก่อน จึงจะเห็นเชื้อราได้ชัดเจน

การรักษา หรือครับ...ถ้าจะให้ดีแล้วละก้อควรจะได้รับการตรวจให้แน่นอนเสียก่อนว่า มันเนื่องมาจากเชื้ออะไรกันแน่ แล้วจึงให้การรักษาตามสาเหตุอันนั้น ไม่ว่าจะให้ยากิน ยาสอด ยาล้าง จึงจะได้ผลดี

คุณที่หายแล้ว เป็นอีก ซ้ำๆ ซากๆ ก็ต้องตรวจหาสาเหตุอื่นร่วมกันไปด้วย เช่น เป็นต้นว่า เป็นเบาหวานหรือไม่ บางคนอยู่ในชุดอาบน้ำนานๆ ท่านว่า เชื้อรามันชอบนาครับ

มีเชื้อโรคอีกชนิดหนึ่ง เป็นกระโถนท้องพระโรง... คุณนึกออกหรือเปล่าครับ อ๋อ ใช่แล้ว เชื้อไวรัสไงละครับ ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ตกขาว มีมากผิดปกติไปได้ ความจริงแล้ว เชื้อไวรัสมีหลายขนิด แต่มีอยู่ชนิดหนึ่งอุตริเป็นแต่อวัยวะเพศอยากทราบชื่อไหมครับคุณ... ผมจะบอกให้ “เฮอร์ปี่ ชิมเพลกช์-2” นั่นแหละเขาหละทำเอาคุณผู้หญิง หรือคุณผู้ชาย ก็ตามแต่ น้ำตาตกมาแล้ว เพราะความปวดแสบ ปวดร้อน ชนิดอย่าบอกใครเชียวแหละครับ

ยังมีอีกครับ เกี่ยวกับช่องคลอด ที่เป็นเหตุให้ตกขาวมากจนรำคราญ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ถ้าหากมีตกขาวมาก หรือมีหนองออกมาก สิ่งแรกที่ควรนึกถึงก็คือ เด็กใส่สิ่งแปลกปลอมอะไรเข้าไปรึเปล่า เป็นต้นว่า เมล็ดมะขาม เศษไม้ ก้อนหิน ลูกแก้ว และอะไรอีกหลายๆ อย่าง ที่เด็กอยากใส่เข้าไปด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์... เหล่านี้ทำให้ตกขาวมีมากได้

ในคุณผู้ใหญ่ ก็เช่นกัน ใส่ซับในชนิดสอดในช่องคลอด ใส่ลืมว่างั้นเถอะ มารู้เอาอีกที่ตกขาวเลอะเทอะแล้ว

แปลกแต่งจริงอีกอย่างในเด็ก เกี่ยวกับสาเหตุของตกขาวมาก ในประเทศฝรั่งมังค่าเขานะ เขาทำการศึกษาพบว่า นอกเหนือจากสารแปลกปลอมเข้าไปในช่องคลอดแล้ว อันดับรองลงมา คือ เชื้อโกโนเรียหรือหนองใน นั่นแหละ เป็นสาเหตุสำคัญอันหนึ่งที่ทำให้เด็กๆ มีตกขาวกันมาก บ้านเรายังไม่มีรายงานที่แน่นอนในเรื่องนี้

ทีนี้หันมาดูในคนสูงอายุกันบ้าง แน่ละ ส่วนมากแล้ว มักจะแห้งแล้ง เนื่องจากขาดฮอร์โมนหล่อเลี้ยง แต่ถึงกระนั้น จากสภาพอันนั้นนั่นเอง ทำให้ช่องคลอดคนแก่ เป็นแผลได้ง่าย แล้วอักเสบ เชื้อที่ว่าส่วนใหญ่แล้ว ไม่ใช่โกโนเรีย แต่เป็นเชื้อเปะปะนานๆ จะมีโกโนเรียหลงมาซะที ตกขาวมากในคนแก่ก็สามารถพบได้ด้วยสาเหตุประการฉะนี้แล

อันดับต่อไป ก็มาถึงแหล่งสำคัญ ที่สร้างตกขาว นั่นก็คือ ตัวปากมดลูก ที่บริเวณปากมดลูก จะมีต่อมเล็กๆ อยู่มากมาย ทำหน้าที่สร้างมูกออกมา มากน้อยตามระยะของรอบเดือน มีมากที่สุดก็ตอนระยะไข่ตก

ลักษณะปกติของมูกจากต่อมปากมดลูก ก็คือ เป็นมูกใส ถ้าเป็นมูกที่ออกมาทางรูจมูกนั้น เป็นมูกใสๆ อย่างไร ที่ออกมาจากปากมดลูก ก็อย่างนั้น

เมื่อไร ต่อมปากมดลูกทำงานมาก มูกก็จะออกมามาก เมื่อไร ต่อมปากมดลูกอักเสบ มันก็จะสร้างน้ำมูกออกมามากด้วย และเชื้อต่างๆ ก็ชอบต่อมของปากมดลูกซะด้วย คุณเคยได้ยินบ่อยๆ ว่า ปากมดลูกอักเสบบ้าง เป็นแผลปาก นั่นแหละครับ ตามที่ปากมดลูกก็พลอยฟ้าพลายฝนไปด้วย ทำให้ตกขาวมากเป็นผลตามมา

เชื้อที่ช่องปากมดลูก ก็เช่นกัน โกโนเรีย และเชื้อแบคทีเรียตัวอื่นๆ รวมทั้งพ่อไวรัสด้วย แม้แต่เชื้อพยาธิ “ทริโฆโมแนส” ก็ไม่เว้น เหล่านี้ทำให้ตกขาวมีมาก จากสาเหตุดังกล่าว และตกขาวเป็นหนองด้วย

การรักษาก็เช่นกัน ควรจะได้ทราบชนิดของเชื้อเสียก่อน จึงจะให้ยาได้ถูกต้อง การที่คุณตกขาวออกมาผิดปกติหน่อยก็ไปร้านขายยา ได้ยาเหน็บมาสอดมากินก็ตามแต่ โชคดีก็หายไป โชคไม่ดี ก็เสียเงินเปล่า ใช่ไหมคุณ

ตกขาว มิได้หมดอยู่แค่นั้น ตัวมดลูกเองก็มีส่วนทำให้ตกขาวผิดปกติไปได้เหมือนกัน แต่ไม่มากเหมือนกับปากมดลูก

ในช่วงหลังของรอบเดือน อาจมีน้ำออกมาจากโพรงมดลูก ช่วยส่งเสริมให้ตกขาวคุณมากขึ้น เช่นนี้ก็เป็นได้เหมือนกัน

นอกจากตัวมดลูกแล้ว ท่อรังไข่ก็ไม่เว้น มีส่วนทำให้ตกขาวมามากขึ้นได้ เช่นในกรณีทีท่อรังไข่อักเสบ หรือในกรณี ท่อรังไข่ตันบริเวณส่วนปลาย เกิดมรน้ำขังอยู่ในท่อ เมื่อขังอยู่มากเข้า ออกทางปลายไม่ได้ ก็แน่นอนต้องไหลกลับมาทางโพรงมดลูก ออกทางปากมดลูกเข้าสู่ช่องคลอด ออกมาทางปากช่องคลอดแล้วคุณก็เรียกมันว่า ตกขาว เหมือนกัน

อ่านมาถึงตรงนี้แล้ว เป็นไงครับคุณตกขาวผิดปกติรึเปล่าครับ อย่ามัวอายหมออยู่เลยนะครับ ไปรับการตรวจเสีย แล้วคุณจะได้รู้ว่ามันก็คือ ตกขาว ที่เป็นปกติของคุณนี่เองหลงไม่สบายใจอยู่ตั้งนาน

อ้อ แล้วอย่าลืมบอกหมอให้ช่วยตรวจมะเร็งปากมดลูกให้ด้วยละครับ ก็ในเมื่อมะเร็งปากมดลูกมันก็ทำให้ตกขาวผิดปกติไปจากธรรมดาได้เช่นกัน หากตรวจพบว่า เป็นมะเร็งปากมดลูก ในระยะเริ่มแรก ซึ่งรักษาให้หายได้ คุณเห็นจะต้องขอบอกขอบใจตกขาวละครับ ที่โผล่หน้ามาบอกให้คุณรู้ตัวเสียแต่เนิ่นๆ แต่ก็อย่างว่า อย่าให้เป็นอะไรเลย นั่นแหละดีที่สุด

ข้อมูลสื่อ

5-012
นิตยสารหมอชาวบ้าน 5
กันยายน 2522
นพ.พนิตย์ จิวะนันทประวัติ