• ขนาดตัวอักษร  Normal size text | Increase text size by 10% | Increase text size by 20% | Increase text size by 30%

ระบบประสาท

ระบบประสาท

 

เป็นระบบสื่อสารโทรคมนาคมที่เทียบได้กับสายไฟฟ้าหรือสายโทรศัพท์ที่ใช้สื่อสารกัน เราไม่สามารถอธิบายกลไกการทำงานได้ในขณะนี้ เพราะเกี่ยวข้องกับวิชาการชั้นสูง อย่างไรก็ตาม เราสามารถมองเห็นสายไฟและสายโทรศัพท์ ซึ่งสลับซับซ้อนมาก เทียบได้กับเส้นประสาทของคนเรา อย่างน้อยเราก็พอมองเห็นได้ว่า ระบบสื่อสารนี้จะต้องประกอบด้วย ผู้ส่ง สาย และผู้รับ

ถ้าจะอธิบายให้ง่ายๆ ขึ้นไปอีก ก็เหมือนกับเราส่งจดหมายทางเมล์อากาศ จดหมายก็จะต้องส่งจากผู้ส่ง กรมไปรษณีย์โทรเลขก็จะรวบรวมนำไปยังบริษัทการบิน เพื่อส่งจดหมายฉบับนี้ไปยังจุดหมายปลายทางไปยังผู้รับ เมื่อผู้รับได้อ่านจดหมายก็จะปฏิบัติตามหรือติดต่อสื่อสารความหมายกันรู้เรื่องเป็นต้น นี่คือกลไก

ส่วนประกอบ

ระบบประสาทประกอบด้วยระบบใหญ่ๆ 2 ระบบ คือ ระบบประสาทส่วนกลาง และระบบประสาทส่วนปลาย

  • ระบบประสาทส่วนกลาง (Central nervous system)


ระบบประสาทส่วนกลางนี้ เป็นระบบที่ยุ่งยากสลับซับซ้อนมาก ประกอบด้วย สมอง และไขสันหลัง ซึ่งถ้าจะเปรียบเทียบง่ายๆ เห็นได้ชัด ก็คือ เครื่องรับวิทยุ ถ้าเปิดดูส่วนประกอบภายในจะเห็นหลอดวิทยุและสายพันกันจากหลอดหนึ่งไปยังอีกหลอดหนึ่ง ยุ่งเหยิงไปหมด และสายไฟเหล่านี้มักจะมัดรวมกันเป็นกระจุกใหญ่ๆ แล้วแยกไปสู่แต่ละจุด แล้วจะมาต่อกับสายปลั๊กไฟ สายปลั๊กไฟก็เทียบได้กับไขสันหลัง ซึ่งเราเห็นเป็นเส้นเดียว แต่ภายในก็เป็นสายไฟ 2 เส้น ลึกลงไปอีกจะมีสายเล็กๆ มากมาย ซึ่งต่อมากับสายเล็กๆ ในวิทยุนั่นเอง

สำหรับตัวเครื่องรับวิทยุนั้น ถ้าจะเทียบก็คล้ายๆ กับกะโหลก เป็นกล่องหุ้มหลอดไฟ และสายไฟภายใน ส่วนไขสันหลังที่เทียบได้กับสายไฟนั้น เปลือกของสายไฟที่หุ้มชั้นนอกคล้ายๆ กับกระดูกสันหลังที่หุ้มส่วนของไขสันหลังนั่นเอง

  • ระบบประสาทส่วนปลาย (Peripheral nervous system)

ระบบประสาทส่วนปลายนี้ เปรียบเทียบได้กับสายไฟหรือท่อประปาที่เข้าสู่บ้านแต่ละบ้าน สายไฟหรือท่อประปาเหล่านี้ต่างก็มาจากสายใหญ่ หรือท่อใหญ่ (ท่อใหญ่นี้เทียบได้กับไขสันหลังของคนเรานั่นเอง) และสายใหญ่หรือท่อใหญ่เหล่านี้ก็มาจากโรงไฟฟ้าหรือโรงกรองน้ำใหญ่อีกทีหนึ่ง (โรงไฟฟ้าหรือโรงกรองน้ำใหญ่นี้ก็เทียบได้กับสมองนั่นเอง)

ดังนั้น จะเห็นได้ว่า โรงไฟฟ้าหรือโรงกรองน้ำใหญ่ หรือองค์การโทรศัพท์ กรมไปรษณีย์โทรเลขก็เป็นผู้ส่งที่เราเรียกว่า สมอง เป็นผู้สั่งหรืออกคำสั่งออกไป คำสั่งเหล่านี้ก็จะผ่านไปตามท่อใหญ่ หรือสายใหญ่ (สายไฟแรงสูง) ซึ่งเทียบได้กับ ไขสันหลัง จากไขสันหลังก็จะมีสายไฟหรือท่อประปา ที่แยกเข้าสู่บ้านแต่ละหลัง เป็นระบบประสาทส่วนปลาย นั่นเอง ที่เราเรียกทั่วๆ ไปว่า เส้นประสาท

ถ้าน้ำประปาเกิดรั่วหรือสายไฟชำรุด คำสั่งต่างๆ ที่ส่งมาจากสำนักงานใหญ่ ก็จะไม่สามารถรับคำสั่งได้ ระบบสื่อสารหรือการคมนาคมก็ไม่สะดวก ผู้รับก็ไม่สามารถจะรับได้ ทำให้เกิดเป็นอัมพาตได้ แต่ก็มีบางครั้งที่ระบบต่างๆ เหล่านี้เป็นปกติดีทุกอย่าง แต่ก็อาจจะเป็นอัมพาตได้เหมือนกัน ถ้าผู้รับคำสั่งไม่ยอมปฏิบัติตาม ซึ่งก็เหมือนกับว่า โรงไฟฟ้าหรือโรงกรองน้ำส่งไฟฟ้าและน้ำมาให้ทุกบ้าน แต่เจ้าของบ้านลืมเปิดสวิตซ์ไฟฟ้าหรือลืมเปิดก๊อกน้ำ ทั้งไฟฟ้าและน้ำก็จะไม่มีใช้ เมื่อเป็นอาการเช่นนี้ หมายถึง การผิดปกติทางจิต ควรจะได้รับการรักษาทางจิตไม่ใช่ทางยา คนเราส่วนใหญ่เป็นโรคทางจิต หรือประสาทมากกว่าโรคทางกาย โดยเฉพาะคนกรุงเทพฯ จะเห็นได้ว่าระบบประสาทนี้ก็เป็นระบบสื่อสารที่สำคัญระบบหนึ่ง ทั้งผู้ส่ง ผู้รับ และสื่อกลาง จะต้องทำงานประสานกันเป็นอย่างดี ถ้าผู้หนึ่งผู้ใดบกพร่อง ระบบสื่อสารนี้ก็จะกลายเป็นอัมพาตทันที

ข้อมูลสื่อ

11-001
นิตยสารหมอชาวบ้าน 11
มีนาคม 2523
ดร.นที คัคนานตดิลก