ตับโรงงานอุตสาหกรรมโรงใหญ่

ตับเป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดของร่างกาย ตำแหน่งของตับอยู่ใต้ชายโครงข้างขวา ทอดยาวไปทางด้านซ้าย อยู่ใต้กะบังลม ตับที่มีขนาดปกติจะถูกชายโครงหรือกระดูกซี่โครงห่อหุ้มเอาไว้ เสมือนเป็นเครื่องป้องกันตับอย่างดี หากอะไรมากระทบกระแทกบริเวณที่เป็นที่ตั้ง ของอวัยวะสำคัญนี้ ก็จะถูกกระดูกซี่โครงก่อน

เราคงเคยเห็นตับหมูมาบ้างแล้ว เนื้อตับของเราก็มีหน้าตาเช่นเดียวกับตับหมู คือเป็นสีแดงคล้ำ เนื้อหยุ่นเล็กน้อย มีรูพรุนมากมายทางหน้าตัดของมัน รูพรุนเหล่านี้เป็นเส้นเลือดและท่อน้ำดีที่อยู่ภายในเนื้อตับ ในเนื้อของตับมีเลือดไหลวนเวียนอยู่มากมาย

ตับเปรียบเสมือนโรงงานทางเคมีโรงใหญ่ ตับเป็นโรงไฟฟ้า และเป็นโกดังเก็บของ
ที่ว่าเป็นโรงไฟฟ้า เนื่องจากตับเป็นแหล่งพลังงานใหญ่ของร่างกาย ตับสร้างโปรตีนที่จะเอาไปสร้างเม็ดเลือดแดง และสร้างส่วนที่จำเป็นในการเจริญเติบโต ตับสร้างน้ำย่อยที่เราเรียกกันว่าน้ำดีเพื่อใช้ช่วยในการย่อยอาหาร นอกจากนี้แล้วตับยังมีหน้าที่กำจัดสารที่เป็นพิษต่อร่างกายที่เราอาจจะบังเอิญกินเข้าไป หรืออาจจะปนไปกับอาหาร อาหารที่ถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายทางลำไส้เล็กนั้นก่อนที่จะนำไปเลี้ยงร่างกายจะต้องถูกกลั่นกรองโดยตับเสียก่อน เพื่อประกันให้เลือดที่เซลล์ร่างกายจะใช้นั้นเป็นเลือดที่บริสุทธิ์จริง ๆ

ที่ว่าตับเป็นเสมือนโกดังเก็บของนั้น เนื่องจากตับเป็นแหล่งสะสมไขมัน โปรตีน และน้ำตาล เพื่อเก็บไว้ใช้ในยามที่ร่างกายขาดแคลน เมื่อใดที่ร่างกายต้องการสารอาหารที่จำเป็นเหล่านี้ ตับก็จะวิธีการขนเอาของที่สะสมไว้ป้อนเข้าสู่กระแสเลือด เพื่อให้ร่างกายได้ใช้เป็นพลังงานในการดำรงชีวิตต่อไป
ที่ว่าตับเป็นโรงงานเคมีโรงใหญ่ก็เนื่องจากตับสร้างสารเคมีที่จำเป็นสำหรับร่างกายหลายชนิดเช่น
ตับสร้างสารที่ทำเลือดแข็งตัวเวลาเราถูกมีดบาด เลือดจะหยุดไหลได้โดยอาศัยสารชนิดหนึ่งจากตับร่วมกับกระบวนการทำให้เลือดแข็งตัวอื่น ๆ หากตับเสียไป หน้าที่ของตับก็จะเสียไปด้วย จะทำให้เลือดออกไม่หยุด

 
นอกจากนี้ตับยังสร้างสารอีกชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่ตรงข้ามกับการทำให้เลือดแข็งตัวคือ ตับจะสร้างสารที่ป้องกันการแข็งตัวของเลือด หน้าที่นี้นับว่าสำคัญอย่างยิ่ง เพราะถ้าขาดสารตัวนี้แล้วเลือดทั้งตัวเราก็จะแข็งไปทั้งหมดไม่มีการไหลวนเวียนไปไหน

หน้าที่ในการทำให้เลือดที่มาจากลำไส้ให้เป็นเลือดที่บริสุทธิ์นั้น หากมีสารพิษปนอยู่ ตับจะกรองออกโดยอาศัยวิธีทางเคมีแล้วกำจัดสารพิษที่ปนมาออกทิ้งไปเสีย ส่วนของเสียที่ร่างกายไม่ต้องการแล้วตับก็จะกรองเอาออกจากเลือดเพื่อกำจัดทิ้งไปเช่นเดียวกัน ที่สำคัญก็คือสารสีเหลืองที่ได้มาจากการแตกตัวของเลือดหรือเมื่อใดที่เม็ดเลือดในร่างกายหมดอายุลง (อายุของเม็ดเลือดเม็ดหนึ่ง ๆ เท่ากับ 120 วัน) ร่างกายก็จะเก็บส่วนที่มีเหล็กเป็นตัวประกอบเอาไว้ ส่วนที่เป็นสารสีเหลืองนั้นก็จะถูกตับกรองเอาออกแล้วกำจัดทิ้งไปกับน้ำดี

เมื่อใดที่ตับเสียร่างกายของคนคนนั้นก็จะสีเหลือง เนื่องจาการทำงานในหน้าที่นี้ของตับเสียไป สารสีเหลืองที่ได้จากการเสื่อมอายุของเม็ดเลือดในแต่ละวันก็จะคั่งอยู่ในกระแสเลือด หรือไปย้อมสีของเนื้อเยื่อของร่างกายทำให้เราเห็นว่าคนคนนั้นตัวเหลืองและตาเหลือง เส้นเลือดดำที่ผ่านมาจากลำไส้ทุกเส้น จะรวมเป็นเส้นใหญ่และผ่านเข้าสู่ตับก่อน เพื่อกลั่นกรองให้เลือดบริสุทธิ์ดังได้กล่าวมาแล้ว ตับจะได้รับ อาหารอันได้แก่โปรตีน ไขมัน น้ำตาล แร่ธาตุและวิตามินโดยผ่านทางเส้นเลือดดำใหญ่นี้เอง

ตับนับเป็นอวัยวะที่มีความสามารถมาก ตับไม่เคยหยุดทำงานเลยตลอดชีวิตของเรา แม้ว่าตับจะอักเสบหรือเสียไปบ้างเป็นบ้างส่วน แต่ตับส่วนที่เหลือก็จะทำหน้าที่ของมัน เท่าที่ปกติมันเคยทำแต่หากตับเสียไปมาก การทำงานของตับก็จะถูกกระทบกระเทือนเช่นเดียวกัน

เนื่องจากตับเป็นอวัยวะที่สำคัญมากและมีอยู่เพียงอันเดียว หากเสียไปการจะเปลี่ยนตับนั้นยังมีอุปสรรคทางการแพทย์อยู่อีกมากมาย ดังนั้นเราจึงสมควรทะนุถนอมตับให้อยู่ในสภาพดีดังนี้

1.ระมัดระวังโรคติดต่อ เชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัสบางตัวสามารถทำลายเนื้อตับได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเชื้อไวรัสตับอักเสบ

การใช้ยาต้องระมัดระวัง การใช้ยาเองโดยไม่ใช่เป็นคำสั่งจากแพทย์อาจจะมีอันตายต่อตับได้.
2.หลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่มีสารที่เป็นอันตรายต่อตับ เช่นพวกที่มีแอลกอฮอล์ ได้แก่เหล้า เบียร์ นอกจากนี้ก็ยังมีพวกยาฆ่าแมลง ผงซักฟอก ยาฆ่าเชื้อสามารถทำลายเซลล์ตับได้ หากกินเข้าไป จึงควรเก็บสารดังกล่าวมาแล้วให้อยู่ในที่ที่ปลอดภัยจากมือเด็ก

3.การทำงานของตับจะทำได้ดีนั้น ตับต้องได้รับอาหารและวิตามินในจำนวนที่พอเพียงเป็นสัดส่วนกัน ดังนั้นควรกินอาหารที่มีทั้งไข่ เนื้อสัตว์ นม ผัก ผลไม้ และอาหารจำพวกแป้ง และน้ำตาล

ถุงน้ำดี ชื่อของมันก็บอกอยู่แล้วว่าเป็นถุง อยู่ใต้ตับ มีท่อน้ำดีเล็ก ๆ หลายท่อที่นำน้ำดีที่ตับสร้างขึ้นมาเพื่อใช้ในการย่อยอาหารมาเทเข้าเก็บไว้ในถุงน้ำดี หน้าที่ของถุงน้ำดีก็คือทำให้น้ำดีที่ลำเลียงมาจากตับเข้มข้นขึ้นและทำหน้าที่เก็บน้ำดีเอาไว้
เมื่อถึงเวลาที่อาหารเข้าสู่กระเพาะอาหาร ถุงน้ำดีจะบีบตัวเพื่อขังเอาน้ำดีเข้มข้นไปช่วยย่อยอาหาร ท่อที่นำน้ำดีไปสู่อวัยวะระบบย่อยอาหารไปเปิดออกที่ส่วนของต้นของลำไส้เล็ก หากไม่มีน้ำดีอาหารจำ
พวกไขมันหรือน้ำมันจะไม่มีทางถูกย่อยและถูกดูดซึมเอาไปใช้

น้ำดีมีสีเหลืองเข้า เนื่องจากมีสารสีเหลืองที่ตับกรองมาจากเลือดปนอยู่ เมื่อน้ำดีไหลลงสู่ลำไส้ ก็เท่ากับเป็นการนำเอาสารส่วนเกินที่ร่างกายไม่ต้องการแล้วนี้ทิ้งไป สีเหลืองของน้ำดีจะทำให้อุจจาระของเราเป็นสีเหลืองโดยปกติเนื่องจากถุงน้ำดีมีท่อน้ำดีเปิดออกติดต่อกับลำไส้เล็ก เชื้อโรคในลำไส้จึงสามารถผ่านเข้าไปทำให้ถุงน้ำดีเกิดอาการอักเสบขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเกิดการอุดตันของท่อน้ำดีขึ้นมา