มะเร็งเต้านม

 
“มะเร็งเต้านม” แทบจะเรียกได้ว่าเป็นโรคของผู้หญิง โรคนี้พบได้บ่อยรองลงมาจากมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งช่องปาก โรคมะเร็งเป็นโรคที่ทางการแพทย์ยังไม่สามารถรู้แน่ชัดถึงสาเหตุการเกิด ทำให้คนส่วนใหญ่คิดว่าเราไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ แต่ความจริง โรคนี้ถึงแม้เราจะไม่สามารถป้องกันโดยตรงได้ แต่เราก็สามารถรู้สัญญาณอันตรายของโรคนี้ได้
 

“หมอชาวบ้าน” จึงขอพาท่านมาพบกับอาจารย์นายแพทย์นิตย์ ศุภะพงษ์ ท่านเป็นแพทย์ผู้หนึ่งที่มีความเชี่ยวชาญทางโรคมะเร็งเต้านม คุณหมอนิตย์ จะมาให้ความกระจ่างแก่ท่านว่า เราสามารถช่วยเหลือตัวเองด้วยการรู้ “ลางบอกเหตุมะเร็งเต้านม” ได้อย่างไร

⇒ อยากทราบว่าโรคนี้พบได้บ่อยแค่ไหน
มะเร็งของเต้านมนี้แทบจะกล่าวได้ว่าเป็นโรคที่เกิดในผู้หญิงเท่านั้น จากสถิติในระยะ 10 ปีของสถาบันมะเร็งโรงพยาบาลศิริราชพบว่า อัตราส่วนหญิง ต่อชายคือ 99 ต่อ 1 ทีเดียว เป็นโรคที่พบได้บ่อยโรคหนึ่งนับเป็นอันดับที่สามรองจากมะเร็งปาก มดลูกและมะเร็งในช่องปาก โดยเฉพาะมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมนี้ นับเป็นศัตรูอันดับหนึ่งของผู้หญิงที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป แต่ในวัยอื่นๆ ก็พบได้บ้าง ที่เราพบ มะเร็งเต้านมอายุน้อยที่สุด 22 ปี อายุมากที่สุด 85 ปี

⇒ อาการเริ่มแรกเป็นอย่างไรคะ
ส่วนใหญ่มักจะมาด้วยเรื่องคลำพบก้อนในเต้านม ส่วนอาการอื่นๆ ก็มีเช่น แผลแตกออกบริเวณเต้านม หรือมีก้อนในเต้านมและคลำพบก้อนโตที่รักแร้ด้วย หรือมีเลือดออกทางหัวนม

⇒ ชาวบ้านสามารถตรวจด้วยตัวเองได้ไหมคะ
ได้ครับ ข้อนี้สำคัญมากทีเดียวเลยครับ คือโรคนี้เป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ถึงร้อยละ 90 กว่าทีเดียว ถ้าผู้ป่วยมาพบแพทย์ในระยะเริ่มแรก การที่ชาวบ้านทั่วไปคลำพบก้อนในเต้านมได้ด้วยตัวเอง แล้วมาหาแพทย์โดยเร็วที่สุด ก็จะเป็นผลดีต่อคนไข้มากขึ้น ดังนั้น การที่สามารถรู้จักวิธีตรวจเต้านมที่ถูกต้องได้ด้วยตนเองจึงมีประโยชน์มาก การตรวจนี้ก็โดยอาศัยการดูและการคลำเป็นสำคัญเปรียบเทียบระหว่างเต้านมทั้ง 2 ข้าง
 

 
⇒ อาจารย์จะแนะวิธีการตรวจเลยได้ไหมคะ
การตรวจ ควรถอดเสื้อออกหมดทุกครั้ง จะทำในท่านั่งหรือนอนก็ได้ ปกติเต้านมจะมีรูปร่างกลมรีเป็นรูปไข่ มีส่วนเล็กยื่นเอียงไปทางรักแร้ 2 ข้าง เรียกว่าส่วนหางของเต้านม โดยปกติเต้านม 2 ข้างจะมีขนาดเท่ากัน หัวนมก็อยู่ในระดับเดียวกันการคลำควรคลำวนไปจนรอบเต้านม และคลำส่วนหัวนมด้วย บีบดูว่ามีอะไรออกมาหรือเปล่า
 

เรามักพบมะเร็งเต้านมที่ส่วนบนด้านนอกของเต้านมบ่อยกว่าที่อื่นๆ จึงควรสังเกตบริเวณนี้ให้ดีมักเห็นมีการนูนขึ้นมาผิดปกติ ตรงข้ามกับรอยนูนก็คือ รอยบุ๋ม ซึ่งรอยบุ๋มนี้จะเห็นชัดเมื่อยกมือชูขึ้นกาง รอยบุ๋มนี้เกิดขึ้นจากมีการดึงรั้งของก้อนเนื้องอกภายในเต้านมในการตรวจโดยการคลำควรคลำโดยใช้ฝ่ามือคลำตรวจเต้านมทีละข้าง ถ้ารู้สึกมีก้อนสะดุด หรือมีส่วนใดเป็นไตแข็งผิดกับส่วนอื่นก็ให้สงสัยว่าอาจเป็นก้อนที่ผิดปกติได้

นอกจากนี้อาจจะตรวจในท่านอนก็ได้ ควรใช้หมอนหรือผ้าห่มหนุนตรงสะบักให้อกด้านที่จะตรวจแอ่นขึ้น ยกแขนขึ้นสูง ใช้ปลายนิ้วมือด้านตรงข้ามคลำเบาๆ ก่อนซึ่งจะคลำก้อนที่อยู่ตื้นๆ ได้ ต่อไปก็กดแนบเลียบไปเป็นส่วนๆ ของเต้านม รูดให้แนบไปกับซี่โครง ถ้ามีก้อนอะไรอยู่ก็จะสะดุดปลายนิ้วได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

⇒ เรารู้สาเหตุของโรคนี้หรือไม่คะ
สาเหตุโดยตรงยังไม่ทราบ แต่สาเหตุส่งเสริมมีได้ เช่น ผู้หญิงที่มีความผิดปกติในฮอร์โมนมักมีโอกาสเป็นมากกว่าผู้หญิงอื่น

⇒ แล้วโรคนี้เกี่ยวข้องกับกรรมพันธุ์หรือเปล่า
มีครับ จากการศึกษาพบว่าในผู้หญิงที่เป็นแม่หรือพี่น้องผู้หญิงของคนที่เป็นมะเร็งเต้านม มีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมมากกว่าคนธรรมดา 2-3 เท่าครับ

⇒ อยากให้อาจารย์ช่วยพูดถึงด้านการรักษาด้วยคะ
ผมอยากเน้นว่า โรคนี้สามารถรักษาให้หายขาดได้ ถ้าผู้ป่วยรีบมารักษาตั้งแต่ในระยะเริ่มแรก ถ้าคลำพบก้อนได้ด้วยตัวเองแล้วไม่ควรอายหมอ ควรรีบมารักษาแต่ต้น จะได้ไม่สายและไม่ต้องเสียใจภายหลัง ผมเคยเห็นผู้ป่วยบางคนมีความชำนาญมากมาหาหมอตั้งแต่คลำได้เม็ดในเต้านมขนาดเล็กเท่าปลายนิ้วก้อย ซึ่งบางครั้งหมอเองยังคลำไม่ได้ ต้องให้ผู้ป่วยชี้บอก ผมอยากจะเน้นความสำคัญของการตรวจหาด้วยตัวเองของผู้ป่วย ซึ่งจะช่วยในการรักษาได้มากทีเดียว

โดยทั่วไปเมื่อพบก้อน การที่จะวินิจฉัยให้แน่นอนว่าเป็นมะเร็ง แพทย์จะต้องเจาะหรือตัดชิ้นเนื้อมาตรวจศึกษา ซึ่งพอรู้ผลแล้วส่วนใหญ่มักลงเอยด้วยการผ่าตัด ในระยะแรกๆ ของโรค การรักษามักจะทำการผ่าตัดหรือทำผ่าตัดร่วมกับการฉายแสง แต่ถ้าโรคเป็นมากมีการกระจายของโรคไปตามที่ต่างๆ เช่น ปอด สมอง หรือกระดูก การรักษาก็อาจทำในแบบประคับประคองโดยการฉายและให้ยา หรือผ่าตัด ก็แล้วแต่ระยะและขั้นตอนการดำเนินของโรค

⇒ โรคนี้เคยมีผู้ป่วยรักษาแบบพื้นบ้านบ้างไหมคะ และมีผลอย่างไรบ้าง
เท่าที่ผมพบเห็น ผมคิดว่าการรักษาแบบพื้นบ้าน เช่น ใช้สมุนไพร ยาหม้อหรือน้ำมนต์อะไรพวกนี้ มีแต่จะทำให้โรคลุกลามแพร่กระจายไปมากขึ้นและไม่ช่วยในการรักษาของแพทย์เลย

⇒ อาจารย์มีอะไรจะฝากถึงประชาชนทั่วไปบ้างคะ
ผมคิดว่า สิ่งสำคัญก็คือ ควรพยายามหมั่นตรวจคลำตัวเอง ไม่ว่าในตอนไหนก็ได้ เช่น ขณะทาแป้ง หรือตอนอาบน้ำ จะในท่านั่งหรือท่านอนก็ได้ ถ้าพบก้อนที่เต้านม ก็ให้รีบมาติดต่อแพทย์ เพื่อจะได้รับคำแนะนำและการรักษาที่ถูกต้อง จากนั้นก็ควรมาตามแพทย์นัดโดยสม่ำเสมอเพื่อจะได้ตรวจและค้นหาการแพร่กระจายของโรคนี้ก่อนที่จะสายไป
ผมอยากจะย้ำว่า โดยทั่วไปแล้วชาวบ้านมักมีความเชื่อว่า ถ้าเป็นโรคมะเร็งแล้ว จะไม่รอด แต่นั่นไม่เป็นความจริง มะเร็งเป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ ถ้ารีบมารักษาในระยะแรกๆ