มะเร็งเม็ดเลือดขาว

ผมได้ไปเจาะเลือด ตรวจแล้วพบว่าเป็น “มะเร็งเม็ดเลือดขาว” จึงอยากทราบว่าโรคนี้เกิดจากอะไร แล้วจะแก้ไขอย่างไร
ผู้ถาม กานต์/กรุงเทพฯ
ผู้ตอบ น.พ.วันชัย วนะชิวนาวิน 

ถาม ผมอายุ ๒๘ ปี น้ำหนัก ๕๔ กิโลกรัม สูง ๑๖๖ เซนติเมตร อาชีพรับเหมารับจ้างทั่วไป เมื่อก่อนทำงานต้องเร่งงานเป็นประจำ ทำให้มีเวลากินเวลานอนไม่ค่อยเหมือนคนอื่นเขา บางครั้งยังต้องสังสรรค์ตามประสาผู้ชายบ่อยๆ เคยสูบบุหรี่ แต่ตอนนี้ก็เลิกสูบแล้ว ช่วงหลังผมมีอาการหน้ามืด ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ หมอบอกว่าเป็นความดันต่ำ ระยะหลังผมซีดมาก หมอจึงให้เจาะเลือด ตรวจแล้วพบว่าเป็น “มะเร็งเม็ดเลือดขาว”
ผมกังวลใจมากจึงอยากรบกวน เรียนถามคุณหมอดังนี้
๑. โรคนี้เกิดจากอะไรครับ แล้วจะแก้ไขอย่างไร
๒. หมอให้ยาผมหลายชนิดมาก มีตัวไหนที่พอจะลดได้หรือไม่ ผมไม่ทราบชัดเจนครับ เช่น ยากดเม็ดเลือด, ยาต้านไวรัส, ยาคลายเครียด, ยาแก้ปวด ฯลฯ
๓. ยาไฮดรอกซียูเรีย (hydroxyurea) กับยาสปอรอล (Sporal) เป็นยาอะไรครับ มีผลข้างเคียงอย่างไรบ้าง แล้วจะแก้ไขอย่างไร เราจะลดยาหรืองดยาเองได้ไหมครับ ถ้ากินแล้วรู้สึกไม่สบาย
๔. ตอนนี้ที่ผมกังวลมากคืออาการเจ็บที่ศีรษะ, ผมร่วงมาก, ปวดศีรษะ, ปวดหลัง, นอนไม่ค่อยหลับ, มักจะตื่นบ่อยๆเวลานอน ฯลฯ อยากให้คุณหมอช่วยแนะนำด้วยครับว่าจะทำอย่างไรให้อาการดีขึ้น
๕. ผมควรดูแลตัวเองอย่างไรบ้างครับ มีอะไรต้องระวังเป็นพิเศษหรือไม่
๖. ผมต้องเจาะเลือดทุกๆครึ่งเดือน จะดูจากผลเลือดได้อย่างไรครับ ผมอยากทราบว่าขณะนั้นอาการของผมดีขึ้นหรือแย่ลง เพราะบางครั้งผมก็ไม่ได้คุยกับคุณหมอที่ตรวจ
๗. ถ้าผมจะกินยาสมุนไพรควบคู่ไปด้วย จะมีผลต่อยาแผนปัจจุบันหรือเปล่าครับ อยากให้คุณหมอกรุณาแนะนำให้ผมด้วยครับ 

ตอบ คุณได้รับการตรวจและวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว โดยทั่วไปมะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia) แบ่งออกได้เป็น ๒ ชนิด คือชนิดเฉียบพลันและชนิดเรื้อรัง ซึ่งโรคทั้ง ๒ ชนิด มีอาการ, การดำเนินโรคและการพยากรณ์โรค ตลอดจนการรักษาที่แตกต่างกัน คุณกานต์ไม่ได้ระบุไปว่าเป็นชนิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง แต่ถ้าคุณได้ยาไฮดรอกซียูเรีย (hydroxyurea) แสดงว่าอาจจะเป็นชนิดเรื้อรัง คือโรค Chronic myeloid leukemia เพราะยาตัวนี้นิยมใช้ในโรคนี้ อย่างไรก็ตามคุณควรปรึกษากับแพทย์ที่รักษาโดยตรง เพื่อให้ทราบเรื่องโรคที่เป็นอยู่

๑. โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวส่วนใหญ่ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด การรักษาในปัจจุบันใช้ยาหรือเคมีบำบัด และอาจจะติดตามด้วยการปลูกถ่ายไขกระดูก
๒. การใช้ยาชนิดใดขึ้นอยู่กับชนิดของโรคและภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น โดยแพทย์จะพิจารณาตามความเหมาะสม คุณไม่ควรจะลดหรือหยุดยาด้วยตนเอง เพราะอาจมีผลเสียต่อการรักษา
๓. ยาไฮดรอกซียูเรีย (hydroxyurea) เป็นยาเคมีบำบัด มีฤทธิ์ในการทำลายมะเร็งเม็ดเลือดขาว ผลข้างเคียงคล้ายคลึงกับยาเคมีบำบัด อื่น ได้แก่ คลื่นไส้อาเจียน, เม็ดเลือดปกติโดยเฉพาะเม็ดเลือดขาวอาจจะต่ำลง, ผมร่วง เป็นต้น สำหรับยาสปอรอล (Sporal) เป็นยาต้านเชื้อรา ผลข้างเคียงที่อาจจะพบได้แก่ คลื่นไส้, ท้องอืด, ปวดท้อง, ปวดศีรษะ เป็นต้น
การหลีกเลี่ยงหรือแก้ไขผลข้างเคียงของยา คือการใช้ยาโดยการแนะนำหรือปรึกษา หารือจากแพทย์
๔. อาการของคุณบางอย่างอาจจะเกิดจากผลข้างเคียงของยา หรือจากความกังวล การแก้ไขคือปรึกษาแพทย์ถึงอาการที่เกิดขึ้นว่าเกิดจากยาได้หรือไม่ ที่สำคัญคือคุณควรจะลดความวิตกกังวลลงให้มาก
๕. การดูแลตัวเอง คือการรักษาสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ ด้านร่างกาย คือกินอาหารให้ครบทุกหมู่ หลีกเลี่ยงอาหารที่จะทำให้ท้องเสียได้ง่าย เช่น อาหารที่ไม่ สะอาด อาหารรสจัด การพักผ่อนควรจะให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงบรรยากาศที่แออัด ระวังการเปลี่ยนอากาศที่จะทำให้เป็นหวัดได้ง่าย ตลอดจนไม่ใกล้ชิดกับคนที่มีโรค ติดเชื้อ เช่น กำลังเป็นไข้หรือเป็นหวัด ด้านสุขภาพจิตนั้นควรจะลดความกังวลหรือความเครียด ทำจิตใจให้สงบซึ่งการฝึกสมาธิอาจจะช่วยได้มาก
๖. คุณควรและมีสิทธิ์ที่จะถาม และปรึกษาแพทย์ถึงโรคที่เป็นอยู่ว่าดีขึ้นหรือแย่ลง, แนวทางการรักษา, การปฏิบัติตัว ตลอดจนผลข้างเคียงของยา
๗. ข้อจำกัดของการใช้ยาสมุนไพรร่วมไปด้วยคือ ส่วนใหญ่จะไม่ทราบว่ายานั้นจะมีผลส่งเสริมหรือต่อต้านยาแผนปัจจุบันหรือไม่ ก่อนจะใช้ยาเหล่านี้คุณควรปรึกษาแพทย์ ที่รักษาอยู่