ฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี

ถ้าฉีดวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบจากไวรัสบี โดยที่ไม่ทราบว่าตั้งครรภ์ ไม่ทราบว่าจะมีอันตรายต่อลูกในท้องหรือไม่
ผู้ถาม วิวัฒน์/ลพบุรี
ผู้ตอบ น.พ.นิรันดร์ วรรณประภา

ถาม ภรรยาผมอายุ ๓๒ ปี สุขภาพโดยทั่วไปดี มีบุตรสาว ๑ คน ภรรยาผมได้ไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบจากไวรัสบี (ก่อนฉีดตรวจเลือดแล้วไม่มีภูมิคุ้มกัน) ฉีดไป ๓ ครั้ง เว้นระยะ ๑ เดือน และ ๖ เดือน ตามลำดับ หลังจากครั้งที่ ๓ อีก ๖ เดือนต่อมาไปตรวจก็ไม่มีภูมิคุ้มกันอีก ๒-๓ เดือนก็ตรวจไม่พบอีก จึงฉีดกระตุ้นครั้งที่ ๔
ผมขอเรียนถามว่า ระหว่างที่ฉีดวัคซีนอยู่นี้ ถ้าภรรยาตั้งท้องจะมีอันตรายต่อลูกในท้องหรือไม่ครับ

ตอบ วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี ไม่แนะนำให้ฉีดในสตรีที่กำลังตั้งครรภ์ เนื่องจากไม่มีข้อมูล หรือรายงานในวารสารการแพทย์ยืนยันว่า สารที่กระตุ้นภูมิคุ้มกันในวัคซีน (antigen) มีผลต่อทารกในครรภ์อย่างไร แต่ก็ไม่ได้เป็นข้อห้าม เพราะในกรณีที่เสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแล้วป่วยเป็นโรคตับอักเสบ อาจจะมีผลต่อสตรีและผลต่อทารกในครรภ์มากกว่า

ในกรณีภรรยาของคุณนั้น ถ้าวัคซีนเก็บถูกต้อง และคุณภาพดี การฉีดเข้ากล้ามที่ต้นแขน ไม่ใช่ที่สะโพก หลายครั้งยังตรวจไม่พบระดับภูมิคุ้มกัน อาจะเป็นได้ว่าภรรยาของคุณเป็นผู้ที่ไม่ตอบสนองต่อวัคซีน (nonresponse) ต้องฉีดอีกหลายครั้ง อาจมีภูมิคุ้มกัน แต่ก็อาจคงอยู่ไม่นาน ถ้าขณะนี้กำลังตั้งครรภ์ และไม่ได้มีความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นตับอักเสบบีสูง (เช่น ต้องได้รับเลือดบ่อยๆ ในผู้ป่วยโรคเลือด เช่น ธาลัสซีเมีย) ก็ไม่ควรฉีดยาในระยะนี้ แต่ถ้าฉีดวัคซีนไปแล้วเพิ่งมาทราบว่าตอนฉีดกำลังตั้งครรภ์ ก็สามารถปรึกษาสูติแพทย์ตรวจดูทารกในครรภ์เป็นระยะๆ โดยละเอียดกว่าสตรีมีครรภ์ทั่วไป เพื่อความสบายใจ