ลูกสาวไม่ชอบแปรงฟัน
ฤดีมาศ/เชียงใหม่ : ผู้ถาม
ดิฉันมีปัญหาจะขอเรียนปรึกษาคุณหมอเกี่ยวกับลูกสาวค่ะ ลูกสาววัย 2 ขวบ ไม่ชอบแปรงฟันเลย (ถึงขนาดว่าเกลียดการแปรงฟันมาก) ลูกสาวจะร้องและบอกว่าเผ็ดๆ เวลาแปรงฟัน (ดิฉันก็ใช้ยาสีฟันสำหรับเด็กที่เป็นรสผลไม้นะคะ) ทำให้ต้องใช้เวลากล่อมนานมากในการแปรงฟันให้ลูกสาวในแต่ละครั้ง จนบางครั้งก็ทำให้เกิดความหงุดหงิดจนดิฉันต้องดุลูกสาวเสียงดัง และตอนนี้ก็เริ่มมีปัญหาตามมาแล้วค่ะ คือ ฟันลูกสาวเริ่มจะผุแล้ว ไม่ทราบว่าจะมีวิธีใดบ้างที่จะทำให้ลูกสาวยอมแปรงฟันแต่โดยดี ขอคำแนะนำจากคุณหมอด้วยนะคะ
ทพ.ไพฑูรย์ สุริยะวงศ์ไพศาล : ผู้ตอบ
ปัญหาการไม่ยอมแปรงฟัน หรือไม่ชอบแปรงฟันของเด็ก เป็นเรื่องที่ต้องใช้ความอดกลั้นพอสมควร ในการค่อยๆ สร้างการยอมรับการแปรงฟัน สิ่งสำคัญที่สุดคือ การควบคุมอารมณ์ของคุณเอง หรือใครก็ตามที่ทำหน้าที่นี้ อย่าไปจริงจังมากนัก ให้สอนแบบทีเล่นทีจริง อย่าไปดุเด็ก เพราะเขายังเล็กเกินกว่าจะเข้าใจเหตุผล คุณน่าจะเปลี่ยนท่าทีของตนใหม่ ยาสีฟันที่ออกแบบมาสำหรับเด็กนั้น ไม่เคยได้ยินว่าเผ็ดเกินไป บางทีเขาอาจไม่ชอบรสชาติของยาสีฟัน อาจลดปริมาณที่ใช้ลงให้เหลือเท่าเมล็ดถั่วเขียว ในแต่ละครั้งที่ใช้ ให้เขาลองบีบยาสีฟันให้คุณบ้าง ทำทีเป็นชวน "เล่นแปรงฟัน" โดยอาจเล่านิทานสนุกๆ หรืออ่านหนังสือเล่าเรื่องสนุกให้ฟัง โดยเชื่อมโยงกับเรื่องการทำความสะอาดฟัน ก่อนเริ่มการแปรงฟัน พอเริ่มแปรงก็ให้แปรงพร้อมๆ กันไปกับเขา
อีกวิธีหนึ่ง ก็คือ หากระจกพอเหมาะกับมือเขาให้ถือ แล้วช่วยแปรงให้เขาตรงฟันหน้าก่อน โดยให้เขานั่งบนตักคุณหันหลังให้คุณก็ได้ ค่อยๆ ทำไปทีละเล็กละน้อย ยังไม่ต้องจริงจังกับการทำให้สะอาดทั่วปาก พึงระลึกว่าขั้นแรก ต้องเปลี่ยนทัศนคติของเขาก่อน ให้หันมาสนุกกับการแปรงฟัน อาจใช้เวลาหน่อย ค่อยๆ ทำไป อย่างสม่ำเสมอทุกวัน ในเวลาปกติก็ต้องทำตัวเป็นแบบอย่างที่ดีให้เขาเห็น บอกผู้ใหญ่ในบ้านให้ทำด้วย หมอเองเคยนำฟันปลอมของญาติผู้ใหญ่ที่สนิทกันมาให้ลูกดู และสอนเขาว่าถ้าเราดูแลฟันไม่ดี ก็ต้องใส่ฟันปลอมไปตลอดชีวิต ทำให้เขารู้สึกเห็นความสำคัญของการแปรงฟัน
การป้องกันฟันผุที่ดีอีกอย่าง คือ การสอนและฝึกให้เด็กกินอาหารที่ไม่มีรสหวานมาก กินผักผลไม้ให้มาก งดน้ำอัดลม ลูกอม ขนมแป้งๆ และเว้นการกินจุบจิบ บ้วนปากหลังจากกินอาหารแล้วทุกครั้ง ดังนั้น ผู้ใหญ่ในบ้านก็ควรเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคด้วย การสอนด้วยคำพูดอย่างเดียวจะไม่ค่อยได้ผล สู้การทำแบบอย่างให้ดูไม่ได้
สรุป คือ
๑. อย่าใช้อารมณ์ดุว่าเด็ก
๒. อย่าจริงจังเกินไป
๓. เน้นการสร้างบรรยากาศให้สนุกสนาน เพื่อเปลี่ยนทัศนคติ
๔. ทำตัวเป็นแบบอย่างอย่างสม่ำเสมอ
ขอให้คุณประสบความสำเร็จด้วยดี ดังใจหวังครับ