โคเลสเตอรอลกับไตรกลีเซอไรด์
ถาม : สมศักดิ์/กรุงเทพฯ
ขอเรียนถามคุณหมอเกี่ยวกับโคเลสเตอรอลกับไตรกลีเซอไรด์ ดังนี้
๑. โคเลสเตอรอลกับไตรกลีเซอไรด์ต่างกันอย่างไร
๒. ตัวไหนทำให้หลอดเลือดหัวใจตีบ
๓. แล้วจะมีวิธีลดโคเลสเตอรอลกับไตรกลีเซอไรด์นี้ได้อย่างไรครับ
คุณหมอช่วยตอบคำถามให้ผมด้วยนะครับ
ตอบ : นพ. มานพ พิทักษ์ภากร
โคเลสเตอรอลกับไตรกลีเซอไรด์เสี่ยงต่อการเกิดหลอดเลือดหัวใจตีบครับ แต่จากการศึกษากับประชากรกลุ่มใหญ่ โคเลสเตอรอลสูงจะมีความเสี่ยงชัดเจนมากกว่า
ปัจจัยเสี่ยงต่อโรคนี้ ได้แก่
๑. ชายอายุเกิน ๔๕ ปี หญิงอายุเกิน ๕๕ ปี
๒. สูบบุหรี่
๓. มีโรคเบาหวาน
๔. มีโรคความดันเลือดสูง
๕. มีไขมันชนิด LDL ในเลือดสูงเกิน ๑๖๐ mg/dl
๖. มีไขมันชนิด HDL ในเลือดต่ำกว่า ๓๕ mg/dl
๗. มีประวัติในครอบครัว (ข้อยกเว้นสำหรับ ผู้ที่มีHDL เกิน ๖๐ สามารถหักปัจจัยเสี่ยงออกได้ ๑ ข้อ)
ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงมากเท่าไหร่ ย่อมมีโอกาสเกิดได้มากเท่านั้นครับ
สำหรับอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ระยะแรก ได้แก่ เจ็บหน้าอก แน่นๆ เหมือนของหนักกดทับ เกิดขึ้นบริเวณกลางอก อาจจะร้าวมาที่คาง หรือกระจายไปที่แขนซ้าย โดยเฉพาะด้านใน เกิดขึ้นขณะที่ออกกำลังกาย และอาการนี้ทำให้ผู้ป่วย หยุดกิจกรรมนั้น หลังจากนี้อาการจะหายไปได้เองใน ๓-๕ นาที
สำหรับการปฏิบัติตัว ขณะยังไม่มีโรค ก็คือ พยายามกำจัดปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ให้ได้ สำหรับเพศ และประวัติครอบครัว คงเปลี่ยนไม่ได้ แต่เราสามารถเลี่ยงการสูบบุหรี่ ควบคุมเบาหวาน ความดันสูง และระดับไขมันในเลือดได้ ควรเริ่มความคุมอาหาร โดยลดของมัน ไข่แดง เครื่องในสัตว์ พยายามปรับเปลี่ยนวิธีปรุงอาหาร เช่น จากทอดหรือผัดเป็นนึ่ง อบ ย่าง ต้มบ้าง และกินผักผลไม้ให้มาก ออกกำลังกายสม่ำเสมอให้เหงื่อออก อย่างน้อย ๓๐ นาทีต่อวัน
สำหรับการตรวจเลือดต่อไป ควรตรวจหลังจากควบคุมอาหารแล้ว ประมาณ ๓ เดือน และควรตรวจ HDL ด้วย เพื่อดูว่า LDL ว่าสูงหรือไม่ (ปัจจัยเสี่ยงจริงๆอยู่ที่ LDL ไม่ได้อยู่ที่โคเลสเตอรอลครับ) โดยคำนวนจากสูตร LDL = โคเลสเตอรอล HDL – (ไตรกลีเซอไรด์) ถ้าไตรกลีเซอไรด์ไม่เกิน ๔๐๐ ค่านี้จะใช้ได้ถูกต้องครับ เป้าหมายระดับ LDL ที่พอใจขึ้นกับปัจจัยเสี่ยงครับ ถ้ามีไม่เกิน ๒ ข้อ ยอมรับระดับ LDL ไม่เกิน ๑๖๐ ครับ แต่ถ้าเกิน ๒ ข้อ ยอมรับระดับ LDL ไม่เกิน ๑๓๐ ถ้ามีโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดแล้ว ยอมรับระดับ LDL ไม่เกิน ๑๐๐ ครับ