ถาม : จิรนันท์/ราชบุรี
ดิฉันมีเรื่องของคุณแม่ที่จะขอเรียนปรึกษาคุณหมอ คือ คุณแม่ดิฉันอายุ ๗๔ ปี มีโรคประจำตัวคือโรคความดัน โรคหัวใจ แต่ตอนนี้จะต้องผ่าตัดต้อกระจก
ดิฉันอยากทราบว่า วิธีการ เตรียมตัวก่อนและการดูแลหลังผ่าตัด ควรทำอย่างไรบ้าง
ขอความกรุณาคุณหมอช่วยตอบด้วยนะคะ
ตอบ : พญ.สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
ในปัจจุบันการผ่าตัดต้อกระจก ก้าวหน้าไปมาก ทำได้โดยไม่ต้องดม ยาสลบ อาจใช้เพียงยาชาหยอดยา หรือฉีดยาชาเข้าที่บริเวณลูกตา ใช้เวลาผ่าตัดประมาณไม่เกิน ๓๐ นาที ผู้ป่วยจะไม่รู้สึกเจ็บปวดเท่าไร
วิธีการเตรียมตัวก่อนทำการผ่าตัด โดยทั่วไปแพทย์จะตรวจดูความพร้อมของร่างกาย ควบคุมโรคประจำตัวที่มีอยู่ เช่น เบาหวาน ความดัน โรคหัวใจ โรคทางเดินหายใจหรือ โรคติดเชื้อที่อื่นของร่างกายให้อยู่คงที่ เช่น
- เบาหวานให้คุมได้ เพื่อลดการติดเชื้อหลังผ่าตัด
- โรคทางเดินหายใจ เพื่อป้อง กันการไอรุนแรงหลังผ่าตัด อันอาจทำให้มีเลือดออกภายในตาหรือแผลแยก
- โรคความดันและหัวใจก็ควรจะควบคุมให้ดี เพราะระหว่างผ่าตัดผู้ป่วยอาจตื่นเต้น ทำให้ความดันสูงจนเป็นอันตรายได้
ในกรณีของคุณแม่คุณ ก่อนทำการผ่าตัด ควรให้แพทย์ที่รักษาความดันและหัวใจตรวจดูอีกครั้งเพื่อ ความแน่ใจ และนำยาที่กินทั้งหมดให้จักษุแพทย์ผู้จะทำการผ่าตัดดูด้วย ในบางครั้งผู้ป่วยเบาหวานอาจกินยา ป้องกันการเกิดลิ่มเลือด ซึ่งแพทย์บางท่านอาจจะให้งดยากลุ่มนี้ก่อนการผ่าตัด บางท่านอาจเห็นว่าไม่จำ-เป็น เพราะการผ่าตัดต้อกระจกเสียเลือดน้อยมาก เพียงไม่กี่หยดเท่านั้น
นอกจากเตรียมความพร้อมทางร่างกายแล้ว ควรเตรียมพร้อมทางจิตใจ ให้รับทราบถึงวิธีการทำ การผ่าตัด เพื่อว่าผู้ป่วยจะได้ไม่กลัวหรือตื่นเต้นเกินไป ที่สำคัญคือระหว่าง การผ่าตัดจะต้องมีผ้าปิดตา ปิดจมูก ปิดปาก ซึ่งอาจทำให้หายใจไม่ค่อยสะดวก อาจตะต้องฝึกนอนคลุมโปงสัก ๒-๓ วัน
การดูแลหลังการผ่าตัดไม่มีอะไรมาก เนื่องจากวิธีการผ่าตัด แผลมีขนาดเล็กมาก จึงไม่จำเป็นต้องนอนอยู่บนเตียงนานเหมือนสมัยก่อน เกือบทุกรายหลังผ่าตัดแล้ว วันรุ่งขึ้นสามารถเดินไปไหนมาไหนได้ ทำงานเบาๆ อ่านหนังสือ ดูโทรทัศน์ได้ เพียงแต่ไม่ควรทำงานหนัก หรืองานที่เสี่ยงจะเกิดอุบัติเหตุบริเวณตา
ที่สำคัญไม่ควรให้น้ำเข้าตาในระยะ ๒ สัปดาห์แรก จึงไม่ควรล้างหน้า ให้ใช้วิธีเช็ดหน้าด้วยผ้าชุบน้ำจะปลอดภัยกว่า
ระมัดระวังอย่าให้ตาหลังผ่าตัด ไปกระแทกกับอะไร ด้วยเหตุที่ไม่มีการเย็บแผลในการผ่าตัดในปัจจุบัน แผลหายเองตามธรรมชาติต้องใช้เวลา ๒-๓ สัปดาห์ แผลจึงจะหายสนิท ก็ควรระมัดระวังในช่วงเวลานี้
สิ่งสำคัญคือจะต้องหยอดยา รักษาแผลตามคำแนะนำของแพทย์ และมาตรวจตามนัดจนกว่าแพทย์จะแน่ใจว่าหายสนิท
อีกประการหนึ่ง หากมีอาการผิดปกติ ได้แก่ ปวดตา ตาแดง ตามัวเกิดขึ้น ต้องรีบไปพบแพทย์ อาการดังกล่าวอาจเป็นอาการของตาติดเชื้อ ซึ่งอันตรายมากได