ณัฐนรี/สมุทรปราการ : ผู้ถาม
ดิฉันอายุ ๔๐ ปีค่ะ ห่างจากการมีสิวขึ้นบริเวณใบหน้ามานานแล้ว เมื่อ ๔-๕ เดือนที่แล้ว มีอยู่ช่วงหนึ่งดิฉันค่อนข้างทำงานหนักและนอนดึก (เพราะอ่านหนังสือ) อาจเป็นผลให้เกิดสิวขึ้นที่บริเวณจมูกทั้ง ๒ ด้านค่ะ ดิฉันรู้สึกรำคาญ จึงลูบบ่อยๆ จนเป็นแผลตกสะเก็ดและคัน พอแผลจะเริ่มหายก็คันมาก บางครั้งดิฉันไม่รู้ตัว (ตอนหลับ) ก็เกาหรือแกะจนแผลลอกเป็นเหมือนน้ำเหลืองซึมๆ ออกมาเป็นอยู่อย่างนี้มาตลอดไม่หายขาด ซักทีค่ะ นี่ก็ผ่านมาประมาณเกือบ ๕ เดือนแล้ว (แต่อาการคันก็ดีขึ้น) ที่จมูกมีรอยดำทั้ง ๒ ด้านค่ะ โดยเฉพาะร่องจมูกด้านขวาดิฉันจะคันมากค่ะ บางครั้งต้องถูจนอักเสบเลยค่ะ (ห้ามใจตัวเองไม่ได้)
รบกวนถามคุณหมอดังนี้ค่ะ
๑. ทำไมสิวที่จมูกไม่ยอมหายคะ อักเสบอยู่เรื่อยๆ ทั้งๆ ที่บางช่วงดิฉันก็พยายามไม่ไปถูกต้องแล้ว จะมีวิธีรักษาอย่างไรบ้าง
๒. อาการคันมากๆ ที่ร่องข้างจมูกเกิดจากอะไรคะ เพราะอะไรจึงเป็นเช่นนั้น มีวิธีรักษาอย่างไรบ้าง
นพ.ประวิตร พิศาลบุตร : ผู้ตอบ
๑. สิวนั้นไม่จำเป็นต้องพบเฉพาะในวัยรุ่น แท้จริงแล้วอาจพบได้ทุกวัยครับ สิวในวัยรุ่นมีปัจจัยกระตุ้นคือ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย ส่วนสิวในวัยผู้ใหญ่นั้นมักเกิดจากการใช้เครื่องสำอาง มักเป็นเครื่องสำอาง ที่เหนียวเหนอะหนะและมีสารที่ก่อให้เกิดสิว ดังนั้น จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสำอางอย่างพร่ำเพรื่อ ควรเลือกใช้เครื่องสำอางที่ไม่ก่อให้เกิดคอมมีโดน หรือไม่ก่อให้เกิดสิว (non-comedogenic หรือ non-acnegenic) ส่วนเรื่องของความเครียดนั้นมีส่วนกระตุ้น ให้เกิดสิวได้จริงครับ เพราะความ เครียดจะกระตุ้นต่อมใต้สมองให้หลั่งฮอร์โมนมากระตุ้นต่อมหมวกไต เพื่อให้หลั่งสารเคมีมากระตุ้นรังไข่ ทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนเพศเทสโทสเตอโรน (testosterone) มากขึ้น ซึ่งจะเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดสิวครับ
การรักษาสิวที่จมูกนั้น ถ้ามีการอักเสบอาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ชนิดทา เช่น คลินดาไมซินโลชั่น อีริโทรไมซินโลชั่นแต้มสิวอักเสบ ถ้าไม่ดีขึ้นอาจต้องพบแพทย์ เพราะอาจต้องกินยาปฏิชีวนะด้วย เช่น เตตราไซคลีน โคไตรม็อกซาโซน อีริโทรไมซิน นอกจากนั้นสิวอักเสบเรื้อรังที่จมูก ถ้าปล่อยไว้นานๆ อาจ เกิดแผลเป็นทำให้จมูกโตผิดรูปร่าง แพทย์อาจต้องให้ยากินกลุ่มวิตามิน เอ (isotretinoin) แต่ยาตัวนี้ทำให้ทารกในครรภ์พิการ จึงต้องใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์ครับ
๒. อาการคันที่ร่องจมูกตามที่เล่ามานั้น สันนิษฐานว่าเป็นโรค "รังแคของผิวหน้า" หรือ seborrheic dermatitis (เรียกย่อๆ ว่า เซ็บเดิม) เป็นโรคผิวหนังที่พบบ่อย มักเป็นผื่นสากๆ หรือมีขุยที่ ร่องจมูก หรือบริเวณ ๒ ข้างแก้ม คิ้ว หรือแนวไรผม
ปัจจัยที่ทำให้โรคนี้กำเริบขึ้น คือ ความเครียด ผิวแห้ง (จากการล้างหน้าฟอกสบู่บ่อยเกินไป ใช้โลชั่นเช็ดหน้า หรืออากาศแห้ง) การโดนแสงแดด การกินอาหารหรือดื่มเครื่องดื่มที่ร้อนจัด และการดื่มแอลกอฮอล์ สำหรับโรคนี้นั้นแก้ไขโดยการหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นที่กล่าวมาแล้ว และอาจใช้ ครีมทาฆ่าเชื้อยีสต์ คีโตโคนาโซล ทาบริเวณที่เป็น หรือใช้ครีมสตีรอยด์อย่างอ่อนทา แต่ถ้าไม่แน่ใจ อาจพบแพทย์ผิวหนังเพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้องนะครับ