ความดันต่ำไม่ใช่โรค
“คุณหมอคะ ดิฉันมีอาการเวียนศีรษะหน้ามืดบ่อยๆ ไม่ทราบว่าใช่เป็นโรคความดันต่ำหรือเปล่าคะ” หญิงสาววัย ๓o เศษเอ่ยขึ้น
“ส่วนมากจะมีอาการตอนไหน หรือขณะทำอะไรครับ” หมอซัก
“มักจะเป็นอยู่วูบเดียวตอนลุกขึ้นนั่งหรือลุกขึ้นยืน พอตั้งหลักได้สักครู่ก็หาย แล้วก็ทำอะไรได้ปกติทุกอย่าง”
หลังจากซักถามอาการต่างๆ ตรวจร่างกาย พร้อมทั้งวัดความดันเลือดเสร็จ คุณหมอก็บอกกล่าวกับคนไข้ว่า “เท่าที่ตรวจดูก็ไม่พบโรคอะไร นอกจากความดันเลือดของคุณอยู่ในเกณฑ์ที่ต่ำกว่าคนปกติทั่วไปเล็กน้อย”
“คุณหมอหมายความว่าดิฉันเป็นโรคความดันต่ำอย่างที่ดิฉันสงสัยตั้งแต่แรกใช่มั้ยคะ” หญิงสาวแสดงท่าวิตกกังวล “ได้ยินมาว่า โรคนี้เป็นแล้วไม่หายขาด ไม่ทราบว่าจะมีอันตรายมากมั้ยคะ”
“ก่อนอื่นหมอขอรับรองว่า คุณมิได้เป็นโรคอะไรเลยทั้งสิ้น ความดันของคุณวัดได้ตัวบน 100 ตัวล่าง 60 อาจต่ำกว่าคนในวัยเดียวกันที่ตัวบนประมาณ 120 ตัวล่าง 70-80 แม้ว่าความดันเลือดของคุณจะมีค่าเท่านี้ ก็มิได้หมายความว่าคุณเป็นโรค”
“เพื่อนบ้านดิฉันคนหนึ่งมีอาการคล้ายกัน หมอที่โรงพยาบาลตรวจแล้วบอกว่าเป็นโรคความดันต่ำ ทำไมคุณหมอจึงบอกว่าดิฉันไม่ได้เป็นโรคนี้ล่ะคะ” หญิงสาวชักฉงน
“จริงๆแล้วค่าความดันเลือดของคนแต่ละคนจะมีค่าเฉพาะของตัวเอง ซึ่งอาจแตกต่างจากคนอื่นๆได้ ตราบเท่าที่ไม่สูงเกินเกณฑ์ปกติ ในผู้ใหญ่ตัวบนให้ได้ถึง 140 ตัวล่างได้ถึง 90 ถ้ามีค่าเกินกว่านี้ก็ถือว่าเป็นความดันสูง” คุณหมออธิบาย
“ส่วนขั้นต่ำนั้นไม่มีเกณฑ์ตายตัว ขอเพียงแต่ให้ช่วงต่างของความดันตัวบนกับตัวล่างมีค่าเกินกว่า ๓o ขึ้นไป ก็ถือว่าเป็นความดันเลือดที่ปกติ อย่างของคุณตัวบน 100 ตัวล่าง 60 มีช่วงต่างอยู่ 40 ก็ถือว่าปกติ แต่ถ้าคนที่เสียเลือดรุนแรงถึงขั้นช็อก ช่วงต่างของความดันจะลดลง เช่น ตัวบน 90 ตัวล่าง 70 แบบนี้จึงจะถือว่าอันตราย”
“คุณหมอคิดว่าความดันของดิฉันแม้จะต่ำกว่าคนอื่นบ้าง ก็ยังถือว่าเป็นปกติของดิฉันใช่มั้ยคะ” หญิงสาวซัก “แล้วดิฉันต้องกินยาอะไรเพื่อเพิ่มความดันหรือไม่คะ”
“เมื่อคุณไม่ได้เป็นโรคอะไร จะกินยาไปทำไมเล่าครับ” คุณหมอตอบ “ความดันสูงสิจึงจะถือว่าเป็นโรคเรื้อรังและอันตราย ต้องกินยาและรักษาตัวไปตลอดชีวิต ส่วนความดันต่ำแบบของคุณนี้ไม่ถือว่าเป็นโรคและจะไม่มีอันตรายทั้งสิ้น เพียงแต่บางครั้งอดนอน หรือร่างกายพักผ่อนไม่เพียงพอ ก็อาจทำให้มีอาการหน้ามืดได้บ้างเป็นครั้งคราว วิธีป้องกันก็คือหมั่นพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ และออกกำลังกายสม่ำเสมอ อาการต่างๆก็จะหายไปได้ โดยที่ความดันของคุณอาจยังคงมีค่าเท่าเดิมต่อไปก็ได้”
“เห็นเพื่อนบ้านของดิฉันแนะนำให้ดื่มเบียร์รักษาโรคความดันต่ำ คุณหมอว่าดีมั้ยคะ”
“ความเชื่ออันนี้เห็นว่าจะมีประโยชน์ไม่คุ้มโทษ เดี๋ยวติดเบียร์จะยิ่งเสียหายหนักไปอีก” คุณหมอตอบ “จริงๆแล้วคุณไม่ต้องทำอะไรเลย เพราะไม่ได้เป็นโรคอะไร คุณน่าจะดีใจเสียด้วยซ้ำว่า ความดันต่ำดีกว่าความดันสูง ในตำราแพทย์ระบุไว้ชัดเจนว่าคนที่มีความดันต่ำนั้นมักจะมีอายุยืน”
“ฟังคุณหมออธิบายแล้วดิฉันรู้สึกสบายใจ มัวแต่หลงเข้าใจผิดมานาน ที่แท้ความดันต่ำไม่ใช่โรค ความดันสูงจึงจะเป็นโรค” ว่าแล้วหญิงสาวก็ไว้ลาคุณหมอ โดยไม่ร้องขอยาเพิ่มความดันอย่างที่ตั้งใจไว้ตั้งแต่แรก