นิตยา/สุรินทร์ : ผู้ถาม
ดิฉันอายุ 34 ปี ร่างกายปกติไม่มีโรคประจำตัว เมื่อเดือนกรกฏาคมได้ประสบอุบัติเหตุถูกไม้แทงเข้าด้านหลัง (บริเวณเอว) ทางขวามมือใกล้กระดูกสันหลัง เมื่อคุณหมอล้างแผลก็พบว่ามีกระดูกส่วนล่างแตกร้าวแต่บอกว่าไม่เป็นไร
หลังกลับมาพัก เวลานอนจะมีอาการตึงบริเวณขางอแล้วจะปวด หมอจัดยา 3M และ โวลทาเรนให้กิน 1 สัปดาห์ หลังจากนั้นก็เกิดกล้ามเนื้อหลังกระตุก เกร็ง แข็ง ทางด้านซ้ายมือ หมอให้กินยาต่อประมาณ 1 เดือน ก็ยังไม่หาย จึงให้กินยาต่ออีก
แต่ช่วงหลังดิฉันมีอาการปวดกระเพาะมากจนอาเจียน กินข้าวไม่ได้ คุณหมอที่ตรวจกระเพาะจึงให้งดยาคลายกล้ามเนื้อทั้งหมด
1. หลังเดือนที่ 2 เผลอไปอุ้มเด็ก (โดยที่หมอสั่งห้ามยกของหนัก ประมาณ 3 เดือน) จากนั้นก็รู้สึก
ปวดตึงขึ้นมาที่คอ บริเวณแผลที่เย็บกระตุก ปวดบริเวณสะโพก 2 ข้างเวลาเดิน ข้างขวาจะรู้สึกขัดๆ ปัสสาวะขัด ถ่ายอุจจาระไม่ออก ปวดถ่ายมากแต่ถ่ายไม่ออก สุดท้ายจึงใช้ยาระบาย ประมาณ 2 สัปดาห์ อาการ ปวดขัดจึงค่อย ๆ ดีขึ้น
2. ช่วงนั้นยังกินยาคลายกล้ามเนื้ออยู่ แต่ถ่ายอุจจาระยังต้องเบ่ง ถ้าถ่ายไม่ออกจะปวดบริเวณสะโพก
ทั้ง 2 ข้างมาก และยังมีอาการปวดกระเพาะอยู่
3. กล้ามเนื้อที่เกร็ง แข็ง มีวิธีรักษาอย่างไร ขณะนี้ก้มตัวไม่ได้ เวลานั่งยอง ๆ ก็ปวดขามาก บางครั้ง
ปวดตึงขึ้นมาที่คอ หมอบอกว่าอาการกล้ามเนื้อเกร็งนี้รักษาไม่ได้
4. มีวิธีการออกกำลังกายควบคู่ไปกับการรักษากล้ามเนื้อให้คลายได้อย่างไร
นพ.สุรชัย ปัญญาพฤทธิ์พงศ์ : ผู้ตอบ
ปัญหาประสบอุบัติเหตุถูกไม้แทงด้านหลังด้านขวามือ จากประวัติว่ากระดูกแตกร้าว ไม่แน่ใจว่ากระดูกส่วนไหนแตกร้าว ต่อมากล้ามเนื้อหลังกระตุก เกร็งด้านซ้ายมือ ทำให้ไม่แน่ใจว่าข้างที่ถูกแทงเจ็บหรือไม่ และข้างซ้ายเกิดจากปลายไม้แทงข้ามไป หรือเป็นอาการที่เกิดภายหลัง
หลังเดือนที่ 2 ไปอุ้มเด็กแล้วปวดตึงขึ้นมาที่คอ และปวดสะโพก 2 ข้าง อาจเกิดจากกล้ามเนื้อยอก ส่วนที่มีปัสสาวะขัด ถ่ายอุจจาระลำบาก ถ้าหากไม่ใช่อาการแทรกซ้อนจากยา อาจเกิดจากมีการกดของเส้นประสาทส่วนสันหลัง ซึ่งส่วนที่กดอาจเป็นหมอนรองกระดูกหรือเศษกระดูกที่แตก (ถ้ากระดูกสันหลังแตก)
แต่ส่วนมากในกรณีเช่นนี้ ผู้ป่วยมักมีอาการชาขาและมีอาการขาอ่อนแรงร่วมด้วย ส่วนเรื่องยาขอสรุป ดังนี้
ยาโวลทาเรน (Diclofenac) เป็นยาต้านการอักเสบและแก้ปวด ส่วนอาการไม่พึงประสงค์จากยาพบว่ามากกว่าร้อยละ 10 ของผู้ป่วย จะมีอาการปวดแสบท้อง และคลื่นไส้อาเจียน
ยา 3M (Orphenadrine+Paracetamal) มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อและแก้ปวด ส่วนอาการไม่พึงประสงค์ พบว่า ร้อยละ 1-10 มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง ปัสสาวะลำบาก และท้องผูก
ปัญหาที่ถาม ขอตอบเป็นข้อ ๆ ดังนี้
1. อาการปวด อาจเกิดจากบาดแผลที่กล้ามเนื้อหลัง กระดูกสันหลังส่วนที่แตกหรือหมอนรองกระดูก
สันหลังเคลื่อนไปกดทับที่เส้นประสาทหลัง
ส่วนอาการปัสสาวะขัด ถ่ายอุจจาระลำบากนั้นอาจเป็นอาการเส้นประสาทสันหลังถูกกดทับ หรือจากการแพ้ยาคลายกล้ามเนื้อ
2. น่าจะเกิดจากอาการไม่พึงประสงค์ของยา
3. ถ้ากระดูกสันหลังไม่แตกหรือแตกร้าวแต่ไม่เคลื่อนต่อไป หรือหมอนรองกระดูกไม่เคลื่อนกดทับ
เส้นประสาท (ซึ่งแพทย์สามารถตรวจวินิจฉัยแยกโรคได้) สามารถออกกำลังกายยืดกล้ามเนื้อให้คลายได้ โดยวิธีการ ดังนี้ (ดังภาพประกอบ)
1. นอนหงายใช้หมอนหนุนศีรษะให้นอนสบาย แล้วงอสะโพกและเข่าทั้ง 2 ข้าง
2. ใช้มือทั้ง 2 ข้างจับใต้เข่าทั้ง 2 ข้าง ดึงเข่าทั้ง 2 ข้างชิดหน้าอกให้มากที่สุด ค้างไว้ 20 วินาที (ให้นับ
ออกเสียง 1 ถึง 20 และห้ามกลั้นหายใจ) แล้วกลับไปในท่า 1 ใหม่
3. ใช้มือทั้ง 2 ข้างจับใต้เข่าซ้าย ดึงเข่าซ้ายชิดหน้าอก ในขณะเดียวกันให้เหยียดสะโพกและเข่าขวา
ออกไปให้ขาตรง ค้างไว้ 20 วินาที แล้วกลับไปในท่า 1 ใหม่
4. ทำเช่นเดียวกับข้อ 3 แต่ให้สลับขา
ให้ฝึกบ่อย ๆ อาจฝึกวันละ 2 รอบ รอบละ 5 ครั้ง ต่อ 1 ท่า