น้ำท่วมปอด
ผู้ถาม นิลาวรรณ/กาญจนบุรี
ผู้ตอบ น.พ. พรชัย วัชระวณิชกุล, นพ. สว่าง แสงหิรัญวัฒนา
สาเหตุของโรคน้ำท่วมปอดคืออะไร มีวิธีป้องกันและรักษาตัวอย่างไร
อยากทราบว่าสาเหตุของโรคน้ำท่วมปอดเกิดจากอะไร มีวิธีป้องกันและรักษาตัวอย่างไร เพราะเพื่อนบ้านผู้ชายอายุ 65 ปี กำลังป่วยเป็นโรคนี้ นอนอยู่ที่โรงพยาบาลและหมอเจาะน้ำที่ปอดออก กรุณาให้รายละเอียดด้วย
น้ำท่วมปอด คือ ภาวะที่มีน้ำขังอยู่ในช่องเยื่อหุ้มปอด มีได้หลายสาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่
- โรคปอด เช่น วัณโรคเยื่อหุ้มปอด ภาวะน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดร่วมกับปอดอักเสบ มะเร็งปอดหรือมะเร็งอวัยวะอื่นที่แพร่กระจายมายังเยื่อหุ้มปอด
- โรคหัวใจ ได้แก่ ภาวะหัวใจวาย เลือดคั่ง
- โรคไต ได้แก่ ภาวะไตวาย กลุ่มอาการที่มีไข่ขาวในปัสสาวะ
- โรคตับแข็ง
- โรคเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เช่น โรคเอสแอลอี
- โรคอื่นๆ ที่พบได้ไม่บ่อย เช่น น้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดที่เกิดร่วมกับฝีบิดในตับ ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน เป็นต้น
การเจาะดูดน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ
1. เพื่อการวินิจฉัยหาสาเหตุ
น้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดไม่จำเป็นต้องเจาะทุกราย ถ้าสามารถวินิจฉัยหาสาเหตุได้จากอาการและอาการแสดงอื่นๆ เช่น ภาวะหัวใจวาย ไตวาย ตับแข็ง เป็นต้น นอกจากสงสัยว่าจะมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ติดเชื้อในช่องเยื่อหุ้มปอดที่เกิดร่วมกับภาวะต่างๆ เหล่านี้ ในบางกรณีอาจตัดชิ้นเนื้อเยื่อหุ้มปอดไปตรวจหาความผิดปกติ พร้อมๆ กับการเจาะดูดน้ำเพื่อการวินิจฉัยด้วย
2. เพื่อบรรเทาอาการแน่นหรือหายใจลำบากที่เกิดเนื่องจากน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดจำนวนมาก
วิธีป้องกันและรักษาตัว ขึ้นกับสาเหตุของภาวะน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด เช่น
- วัณโรคเยื่อหุ้มปอด ก็ต้องกินยากรักษาวัณโรคให้ครบตามกำหนด
- ไตวาย หัวใจวาย ตับแข็ง ให้งดอาหารเค็มและจำกัดจำนวนน้ำดื่ม
- น้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด ก็เจาะดูดออกเพื่อบรรเทาอาการ แต่ถ้ามีน้ำกลับขึ้นมาใหม่อย่างรวดเร็วและก่อให้เกิดอาการอีก ก็อาจต้องใส่ยาเข้าช่องเยื่อหุ้มปอดเพื่อให้เกิดพังผืดปิดช่องเยื่อหุ้มปอด ไม่ให้เกิดน้ำท่วมปอดขึ้นมาอีก