ยาสีฟันชาวบ้าน
ประสบการณ์จากการจาริกไปเกือบทุกภาคของเมืองไทยพบว่า ทั้งผู้ใหญ่และเด็กเป็นโรคเกี่ยวกับฟันผุ แมงกินฟัน ปากเหม็น ฯลฯ กันมาก โดยเฉพาะภาคอีสาน เป็นมากที่สุด สาเหตุเกิดจากไม่รู้จักวิธีรักษาปากและฟันอย่างถูกต้อง จึงทำให้เสียสุขภาพฟัน เสียการงานและการเรียนไปโดยไม่จำเป็น ผู้เขียนได้แก้ปัญหานี้ตก โดยใช้ยาและปฏิบัติตัวมาตลอดหลายสิบปี บัดนี้อายุ 48 ปี ไม่เคยรู้รสชาติของคำว่า “ปวดฟัน” เลยในชีวิต ท่านผู้อ่านคงอยากรู้ว่า ผู้เขียนใช้ยาอะไรและปฏิบัติตัวอย่างไร หรือ อ๋อ....ง่ายมากและราคายาสีฟันที่แนะนี้ถูกมากด้วย
ก่อนที่จะบอกยาและวิธีปฏิบัติตัว ขอบอกก่อนว่ายานี้ใช้ได้ทั้งป้องกันและรักษาด้วย แต่เฉพาะคนที่ปากเหม็นจะต้องรู้ให้แน่ มีสาเหตุจากฟันโดยตรง ไม่ใช่มีสาเหตุมาจากในท้องคือ ลมหายใจ ยานี้ก็สามารถแก้หรือบรรเทาได้แน่นอน
1. การแปรงฟัน นอกจากใช้แปรงฟันเช้า – เย็น และก่อนนอนแล้ว ต้องไม่ให้เศษอาหารอยู่ตามซอกฟันได้ ถ้ามีเศษอาหารตกค้างอยู่ จงใช้เชือกพานฟัน (มีขายตามร้านขายยาทั่วไป) พานออก อย่าใช้ไม้จิ้มฟัน เพราะจะทำให้ฟันห่าง และอาจจะทิ่มเหงือกเอาได้
เมื่อแปรงฟันเสร็จ ให้ใช้นิ้วมือ คือนิ้วชี้ถูนวดเหงือกหลาย ๆ เที่ยว ทำให้เหงือกสะอาดและแข็งแรง การนวดเหงือกนี้นวดวันละครั้งเดียวก็พอ
2. การใช้ยาสีฟัน ขอให้เลิกใช้ยาสีฟันทุกชนิดในท้องตลาดอย่างเด็ดขาด แล้วมาใช้ยาสีฟันที่ทำได้เอง ใช้แทน ดังนี้
2.1 ยาสีพันชาวบ้าน มีสูตรที่ทำได้เอง คือ ใช้สารส้ม 1 ส่วน กับเกลือ 10 ส่วน ตำผสมกัน ถ้าจะให้ดีควรสะตุ คือเอาตั้งไฟเสียก่อน จะร่วนดีและสะอาดด้วย ชิมให้รสฝาดและเค็มพอ ๆ กันก็ใช้ได้ ถ้าต้องการให้รสเจือจาง เพื่อให้เด็กใช้ง่าย ควรผสมยาสีฟัน วิเศษนิยมชนิดผงลงไปด้วย แต่ถ้าใช้อมแก้ปากเหม็น ไม่ควรผสม
วิธีใช้ พอตื่นนอนเช้า ตักยาสีฟันนี้ 1/4 ช้อนชา อมเอาไว้ในปากสัก 5-10 นาที จึงแปรงฟันทิ้ง กลิ่นปากจะไม่มีเลย ก่อนนอน (ถ้าทำได้) หลังจากแปรงฟันแล้ว ควรเอายานี้อมสักนิดหน่อยไว้สักครู่ แล้วบ้วนทิ้ง และเข้านอนโดยไม่ต้องล้างปากอีก
ถ้าฟันผุฟันเสีย ควรให้หมอฟันตรวจรักษาเสียก่อน แล้วจึงมาใช้ยานี้ จะไม่เป็นเลย
2.2 ยาสีฟันข่อย ใช้กิ่งข่อยเล็ก ๆ ขนาดเท่าดินสอดำ หรือนิ้วก้อยเด็กก็ได้ ตัดให้ยาวราว 4-5 นิ้ว ล้างน้ำก่อนแล้วเคี้ยวตอนปลายให้แตกจนนิ่ม โดยอย่าเอาเปลือกนอกออก เมื่อนิ่มดีแล้วใช้ถูฟันแรง ๆ ทั้งนอกและในให้ทั่ว จะได้ผล 2 อย่างคือ ยางที่เปลือกจะช่วยรักษาฟันให้ทนและแน่นดี ส่วนเนื้อไม้จะทำให้ฟันขาวและเหงือกแข็งแรงดี และไม่มีโรคฟัน ข้อควรจำ ต้องเลือกเอากิ่งข่อยที่ไม่มีตาและไม่อ่อนหรือแก่เกินไป อ่อนเกินไปจะยุ่ยไม่นุ่มถ้าแข็งเกินไป คือแก่มากจะเคี้ยวยากและอาจจะตำเอาเหงือกด้วย
ข้อควรระวังฟันผุ หลังจากกินลูกอมหรือของหวานทุกชนิดควรบ้วนปากให้หมดคราบหวานทุกครั้ง
โดยความจริงปากของคนเราไม่สกปรก ถ้าไม่มีเศษอาหารหรือคราบอาหารไปติดหรือเคลือบไว้ ถ้าฟันไม่เสีย ยาสีฟันทุกชนิดก็ไม่จำเป็น ใช้แต่แปรงสีฟันและเชือกพานฟันก็พอแล้ว แต่เพราะเหตุที่อาหารบางชนิดมีกลิ่นแรงแม้จะแปรงฟันดีแล้ว กลิ่นก็ไม่หมด ยาสีฟันจึงมีความจำเป็นและช่วยได้มาก แต่ยาสีฟันชนิดหลอดในท้องตลาด ไม่มีขนานใดที่จะป้องกันฟันผุหรือปากเหม็นได้เลย
สำหรับผู้ที่มีต้นข่อยอยู่ในบ้านหรือข้างบ้าน ควรใช้กิ่งข่อยสีฟันประจำ หรือจะใช้ทั้งสองอย่างก็ได้ ทั้งยาสีฟันและกิ่งข่อย แม้บางส่วนจะตกลงไปในท้องบ้าง ก็ไม่เป็นอันตรายอะไร กลับจะเป็นยาได้ดีเสียด้วย เพราะยาทั้งสองขนานล้วนจัดเป็นสมุนไพร ใช้รักษาโรคได้หลายขนาน