สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) ได้มอบรางวัลการดูแลด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์ (Humanized Healthcare Award) ในระดับโรงพยาบาล ๖ แห่ง และระดับหน่วยงานในโรงพยาบาล ๒ แห่ง เพื่อเชิดชูเกียรติและประกาศคุณงามความดี ที่ดูแลคนไข้และประชาชนด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์ ในงานประชุม HA National Forum ครั้งที่ ๑๑ ระหว่างวันที่ ๙-๑๒ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ ณ ศูนย์การประชุม Impact เมืองทองธานี นนทบุรี
บทความนี้ขอนำเสนอบางส่วนของผลงานจากคนดี เพื่อเผยแพร่สิ่งที่งดงามในวงการสาธารณสุขไทย
โรงพยาบาลคนจน
ประชาชนในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่งมีรายได้น้อยเป็นส่วนใหญ่ นอกจากนั้นยังมีประชาชนจำนวนไม่น้อยที่ทำงานในสวนยางเป็นประชาชนแอบแฝง ถึงจะยากดีมีจน ถึงจะมีสิทธิหรือไม่มีสิทธิใดๆ เมื่อเกิดบาดเจ็บเป็นไข้ โรงพยาบาลก็ให้การรักษาพยาบาลอย่างเสมอภาค
ด้วยวิสัยทัศน์และกลยุทธ์การนำองค์กรโดยให้ความสำคัญบุคลากร ด้วยหัวใจที่เปิดกว้างของบุคลากรทุกๆ คน ทำให้เกิดบรรยากาศการทำงานร่วมกันที่ดี ระหว่างผู้บังคับบัญชากับผู้ใต้บังคับบัญชา ระหว่างผู้ร่วมงานในหน่วยงานกับต่างหน่วยงาน และระหว่างโรงพยาบาลกับเครือข่าย
การเสริมสร้างพลังจิตวิญญาณ ใช้วิธีการที่เรียบง่ายเป็นธรรมชาติ โดยเน้นการเป็นผู้ฟังที่ดี ฟังอย่างลึกซึ้ง ฟังอย่างเข้าถึงหัวอกหัวใจของคนพูด จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ตรงจากการทำงานในชีวิตจริง
ด้วยความยากจนของประชาชนในพื้นที่ บุคลากรจึงร่วมกันบริจาคเงินวันละ ๑ บาท เพื่อจัดเป็นกองทุนช่วยเหลือคนไข้ แม้จะเป็นเงินเพียงเล็กน้อยในแต่ละวัน แต่การให้ทานทุกวัน สามารถโน้มน้าวให้เกิดกุศลจิต เป็นสิ่งเตือนสติให้ระลึกรู้ ให้ทำความดีทุกวัน
เมื่อจิตเป็นกุศล เกิดความเมตตาอยากช่วยเหลือคน วิธีคิดในการทำงานของคนเปลี่ยนไป จากภาระหน้าที่ที่แสนหนักและน่าเบื่อหน่าย เป็นการทำงานอย่างมีความหมายและทรงคุณค่า เป็นการทำงานที่ได้ช่วยเหลือคนอื่นๆ ให้ปลอดภัยและมีความสุข
ที่แห่งนี้อยู่ในใจและเป็นที่พึ่งของคนจนเสมอ
บ้านนี้มีความรัก
โรงพยาบาลชุมชนเล็กๆ แห่งหนึ่งอยู่ "ปลายด้ามขวาน" ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้ เขตเสี่ยงภัยที่หลายคนไม่อยากไปเยี่ยม แม้การทำงานจะยากลำบาก เพราะไม่รู้ว่าเหตุการณ์ความรุนแรงจะเกิดกับใครเมื่อไร แม้การดำเนินชีวิตจะอยู่ในกรอบจำกัดเพื่อความปลอดภัย แต่เจ้าหน้าที่ทุกคนมีความสุข ซึ่งเป็นความสุขที่เกิดจากงานที่ทุกคนรักและภาคภูมิใจ
ผู้อำนวยการโรงพยาบาลเป็นคนหนุ่มไฟแรงมีความคิดว่างานจะสำเร็จได้ เจ้าหน้าที่ต้องมีขวัญและกำลังใจ เจ้าหน้าที่จะมีใจรักงานเมื่อได้รับการดูแลที่ดี
การวางรากฐานการพัฒนาองค์กรจึงเน้นที่การพัฒนาคน การ
ฒนาเริ่มต้นด้วยการให้ความรัก ให้ทำงานอย่างมีความสุข ให้ครอบครัวมีความสุข ด้วยการจัดกิจกรรมสร้างความสัมพันธ์ สร้างการเรียนรู้ร่วมกัน
เมื่อจิตพร้อม การทำงานกับคนไข้และประชาชนจึงเสมือนโปรยด้วยกลีบกุหลาบ ที่ดูแลกันด้วยความรักและเอื้ออาทร เกิดบรรยากาศการทำงานอย่างมีความสุข
มีการนำแนวคิดทางมิติจิตใจ ศาสนา วัฒนธรรม ความศรัทธาเชื่อถือ มาเชื่อมโยงกับระบบการทำงานประจำในโรงพยาบาล ทำให้เกิดความเข้าใจที่ดีระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการ สร้างระบบการเยียวยากันเองเมื่อมีเหตุการณ์ต่างๆ เกิดขึ้น โดยมีชาวบ้านเป็นอาสาสมัครดูแลซึ่งกันและกัน เป็นกระบวนการเพื่อนช่วยเพื่อน
โรงพยาบาลเสมือนบ้านที่พ่อบ้านดูแลลูกบ้านด้วยความรัก ส่งผลให้เจ้าหน้าที่ดูแลคนไข้ด้วยความรักต่อเนื่องเป็นลูกโซ่
ศูนย์กลางของชุมชน
ความอ่อนน้อมถ่อมตนที่เป็นวัฒนธรรมของคนในโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่งในภาคอีสาน เป็นเสมือนสายธารที่ใสสะอาดที่หล่อเลี้ยงให้ทุกคนมีความสุข
ในการตรวจรักษาคนไข้ คุณหมอผู้อำนวยการโรงพยาบาลจะพูดคุยกับคนไข้ที่เป็นชาวบ้านธรรมดาด้วยความอ่อนน้อม ทำให้เจ้าหน้าที่ทุกระดับได้เรียนรู้แบบอย่างความละมุนละไมจากหัวใจ และยึดถือปฏิบัติตามในการทำงานบริการคนไข้ ขยายผลการปฏิบัติต่อผู้ร่วมงาน คนในครอบครัว และการดำเนินชีวิตประจำวัน
ความรักความดีที่มีต่อกัน สร้างพลังให้เจ้าหน้าที่ร่วมกันทำงาน ร่วมกับพัฒนาคุณภาพโรงพยาบาล เกิดความคิดสร้างสรรค์ในการปรับสถานที่ทำงาน และปรับเปลี่ยนระบบงานเพื่อให้ประสิทธิภาพในการทำงานดีขึ้น
โรงพยาบาลกลายเป็นศูนย์กลางของชุมชนในการจัดกิจกรรมต่างๆ นอกเหนือจากการให้บริการด้านสุขภาพและการรักษาพยาบาล เช่น การจัดกิจกรรมในวันเกิด เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ ปลูกปัญญาและสนุกสนาน
พลังศรัทธาจากชุมชน เป็นพลังขับเคลื่อนให้โรงพยาบาลพัฒนาอย่างยั่งยืน
เหนือกว่าโรงพยาบาล
โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชแห่งหนึ่ง เป็นสถานที่เยียวยาผู้คนทั้งร่างกายและจิตใจ ทั้งคนที่เจ็บไข้และคนที่มีสุขภาพดี นอกจากนั้นยังเป็นที่เยียวยาสังคม ผู้ด้อยโอกาส ผู้พิการทุพพลภาพ
ผู้บริหารและทีมงานของโรงพยาบาลตั้งปณิธานการทำหน้าที่ในการรับใช้ประชาชนให้มีสุขภาวะที่ดี ส่งเสริมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สืบสานวัฒนธรรมที่ดีงาม เน้นมิติจิตใจในการดูแลคนไข้
มีการจัดโครงสร้างกายภาพสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม เพื่อให้การบริการคนไข้ปลอดภัย จัดหาสิ่งอำนวยความสะดวก และเสริมสร้างสิ่งแวดล้อมเพื่อการเยียวยาและการเรียนรู้ ส่งผลให้ผู้รับบริการสัมผัสได้ถึงความห่วงใยของผู้ให้บริการและภูมิใจในความมีคุณค่าของตนเอง
โครงการเพาะพันธุ์ต้นกล้าเป็นแนวคิดเพื่อสร้างการเรียนรู้สำหรับเยาวชน โดยเริ่มต้นจากการเรียนรู้ในโรงพยาบาล ขยายผลไปสู่การอนุรักษ์ธรรมชาติ เรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนธรรม ศิลปะด้านต่างๆ
การเสริมสร้างพลังให้เจ้าหน้าที่ใหม่โดยมอบหมายให้เข้าชุมชน ทำกิจกรรมร่วมกับประชาชน ให้สามารถสร้างทีมสหวิชาชีพ ที่สามารถสืบทอดความต้องการของชุมชนได้ สามารถทำให้การทำงานมีความสุข
ภาพคุณหมอ พยาบาล ที่ขี่จักรยานหยุดเยี่ยมเยียนคนไข้สองข้างทาง ปฏิบัติต่อกันเหมือนเครือญาติ เป็นการเยี่ยมเยียนด้วยหัวใจที่มีคุณค่า สะท้อนถึงความรักผูกพันและห่วงใย
ชาวบ้านอำเภอนี้ที่ออกไปประกอบอาชีพในพื้นที่ห่างไกล เมื่อประสบกับปัญหาการเข้าถึงบริการสาธารณสุข ทีมงานของโรงพยาบาลมีข้อมูลเพียงพอที่จะรับทราบปัญหาและจัดทีมเพื่อให้การช่วยเหลือทันท่วงที
คนอำเภอนี้จึงรู้สึกอบอุ่น มีที่พึ่ง ไม่ว่าเขาเหล่านั้นจะอยู่ที่แห่งใดก็ตาม