อาการขาดน้ำ สัญญาณอันตรายของโรคท้องเดิน
คุณผู้อ่านเชื่อไหมครับว่า ในปีหนึ่ง ๆ มีคนที่ตายจากโรคท้องเดินไปเป็นจำนวนไม่น้อย ความจริง โรคนี้ถือเป็นโรคสามัญประจำบ้าน คือมีโอกาสเป็นกันทุกคนแหละครับ ส่วนมากอาการไม่ค่อยรุนแรง เป็นแล้วกินยาหรือไม่กินยาก็หายได้ แต่ส่วนน้อยจะถ่ายท้องรุนแรง ถึงกับต้องให้หมอฉีดน้ำเกลือกันจึงจะหายพวกที่ถ่ายท้องรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นเด็กเล็กหรือคนแก่ หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที ก็มีหวังเป็นอันตรายถึงตายได้
ตายจากอะไรหรือครับ
ก็ตายจากการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ออกไปกับน้ำอุจจาระนั่นแหละ จะเรียกว่าร่างกายแห้งตายก็คงไม่ผิดคนที่เป็นโรคท้องเดิน นอกจากกินยาแก้ท้องเดินแล้ว ยังต้องพยายามดื่มน้ำและกินเกลือเข้าไปทดแทนส่วนที่สูญเสียไปด้วย
วิธีง่ายที่สุด ก็คือ การผสม น้ำเกลือชาวบ้าน โดยใช้น้ำสุก 1 ขวดแม่โขงกลม หรือขวดน้ำปลา น้ำตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ หรือ 2 กำมือ และเกลือแกง ½ ช้อนกาแฟ หรือ1-2 หยิบมือผสมกันเข้า ดื่มกินต่างน้ำให้มาก ๆ
ถ้ากินได้มากเกินกว่าส่วนที่เสียไป ร่างกายก็ไม่เป็นอันตราย
ก็เหมือนหม้อน้ำที่มีรูรั่ว ถ้าเราเติมน้ำให้ได้มากกว่าส่วนที่รั่วออกไป หม้อน้ำก็ไม่แห้ง
แต่ถ้าดื่มน้ำได้น้อยกว่าส่วนที่เสียไป เช่นคนที่มีอาการอาเจียนร่วมด้วย หรือดื่มไม่ได้ หรือมัวแต่เข้าใจผิดไม่ยอมดื่มน้ำเวลาท้องเดิน
ในที่สุดร่างกายก็แห้งน้ำ มีอาการกระหายน้ำ ปากคอแห้ง ตาโบ๋ (รูปที่ 2) หนังเหี่ยว (รูปที่ 1) ปัสสาวะก็ถ่ายออกน้อย หรือไม่ถ่ายเลย
ในเด็กเล็ก เอามือคลำกระหม่อมหน้า จะพบว่าเป็นรอยบุ๋มลงไปอาการทั้งหมดนี้ ภาษาหมอเราเรียกว่า “อาการขาดน้ำ” ถ้าปล่อยไว้ต่อไป ร่างกายก็จะแย่ลงไปอีก จนเกิดอาการช็อค คือคนไข้จะกระสับกระส่าย หน้ามืด เป็นลม ตัวเย็น เหงื่อออก ชีพจรเต้นเร็วแต่อ่อนแรง ความดันเลือดต่ำ และถ้าไม่ได้รับการรักษาก็จะตายในที่สุด
โรคห่าหรืออหิวาต์ ที่ทำให้คนตายได้มาก ๆ ก็เพราะมันทำให้เกิดการถ่ายท้องรุนแรง จนร่างกายขาดน้ำและช็อคได้ในเวลาอันรวดเร็ว
คุณผู้อ่านครับ เมื่อคุณหรือคนใกล้เคียง มีอาการท้องเดินก็ให้ดูแลรักษาโดยกิน ยาน้ำเคาลิน 1-2 ช้อนโต๊ ะ(ถ้าไม่หายซ้ำได้ ทุก 6 ช.ม.) ร่วมกับ ซัลฟากัวนิดีน 4 เม็ด (ถ้าไม่หาย ซ้ำได้อีก 2 เม็ด ทุก 6 ช.ม.) ควรงดอาหารและนม แล้วดื่ม น้ำเกลือชาวบ้าน หรือ น้ำข้าวต้มใส่เกลือ
สำหรับเด็กเล็กให้งดนมแล้ว ดื่มน้ำเกลือชาวบ้านแทนสัก 8-12 ช.ม. ไม่ต้องให้กินยาอะไรทั้งสิ้นแล้วสังเกตว่า มี อาการขาดน้ำหรือเปล่า
ถ้าถ่ายท้องมาก และมีอาการขาดน้ำเกิดขึ้น ก็ควรจะรีบไปหาหมอดีกว่าครับ
รูปที่1
หนังเหี่ยวเพราะร่างกายขาดน้ำสามารถตรวจโดยใช้มือหยิบดึงหนังขึ้นมา หนังส่วนนั้นจะตั้งได้อยู่นาน
( ในภาพ หนังหน้าท้องใกล้สะดือถูกหยิบดึงตั้ง)
รูปที่ 2
ตาโบ๋ จากการขาดน้ำ หนังตาฝ่อ และลูกตาแลดูลึกกว่าปกติ
รูปที่ 3
เด็กที่มีอาการขาดน้ำปานกลาง ตาโบ๋เล็กน้อยปากแห้ง กระหม่อมบุ๋ม
รูปที่ 4
เด็กที่มีอาการขาดน้ำขนาดรุนแรง ตาลึกโบ๋มาก ปากแห้ง ซึม ตัวเย็นมือเท้าเย็น