การใช้ผ้าพันแผล (ตอนที่ 1)
“ผ้าพันแผล” มีประโยชน์หลายอย่าง เช่น ช่วยป้องกันฝุ่นละอองหรือเชื้อโรคไม่ให้เข้าบาดแผล ช่วยยืดผ้าปิดแผลไม่ให้เคลื่อนหลุด ช่วยยึดข้อหรือกระดูกไม่ให้เคลื่อนไหวในกรณีมีข้อเคลื่อนหรือกระดูกหัก และยังช่วยห้ามเลือดได้อีกด้วย
ผ้าพันแผลที่ใช้กันมากเป็นชนิดม้วน มักเป็นผ้าโปร่งชนิดเดียวกับผ้ากอซ มีขนาดและความยาวแตกต่างกัน จึงต้องเลือกใช้ให้เหมาะสมกับบริเวณที่ต้องการ
ผ้าพันแผลชนิดเป็นผ้ายืด มักใช้เพื่อช่วยยึดข้อหรือกระชับกล้ามเนื้อมิให้มีการเคลื่อนไหวมาก มีหลายขนาดเช่นกัน และผ้าพันชนิดนี้เมื่อใช้เสร็จแล้วซักให้สะอาด ตากให้แห้ง เก็บไว้ใช้ครั้งต่อไปได้ เพราะราคาค่อนข้างแพง สำหรับผ้าพันแผลชนิดผ้าโปร่ง ใช้ครั้งเดียวควรทิ้งไป
นอกจากผ้าพันแผลชนิดม้วนแล้ว “ผ้าสี่เหลี่ยม” ก็ยังจัดเป็นผ้าชนิดหนึ่งที่ใช้เพื่อช่วยผยุงอวัยวะไม่ให้ถ่วง ช่วยลดอาการบวมและปวด หรือใช้พันอวัยวะบางส่วนเพื่อป้องกันมิให้เคลื่อนไหว
การใช้ผ้าพันแผลให้เกิดประโยชน์ดังกล่าว ผู้พันผ้าจะต้องทราบหลักเกณฑ์บางอย่าง เพราะการใช้ผ้าพันแผลบางครั้งอาจมีโทษถ้าผู้พันผ้าขาดความรู้ที่ถูกต้อง เช่น พันแน่นเกินไปจนเลือดไหลไม่สะดวก หรือผ้าพันแผลเปียกชื้นสกปรก เป็นต้น
หลักในการใช้ผ้าพันแผล
1. ผู้พันผ้าและผู้บาดเจ็บหันหน้าเข้าหากัน ให้ผู้บาดเจ็บอยู่ในท่าที่สบายไม่เกร็งอวัยวะที่ต้องการจะพัน
2. ตำแหน่งที่จะพันผ้าต้องสะอาดและแห้ง
3. ถ้ามีบาดแผลต้องทำความสะอาด ใส่ยา และปิดผ้าปิดแผลที่สะอาดก่อน แล้วจึงพันผ้าทับ อย่าพันให้แน่นจนเกินไป ส่วนปลายของผ้าพันแผลอาจฉีกแล้วผูก หรือใช้พลาสเตอร์ติดไว้ ไม่ควรพันผ้าลงบนผิวหนังโดยตรง
4. ถ้าตำแหน่งที่จะพันมีบริเวณผิวหนังติดกัน เช่น นิ้วมือ นิ้วเท้า ต้องใช้ผ้าสะอาดวางคั่นระหว่างนิ้วก่อน
5. การพันผ้าบริเวณเท้า ขา ตะโพก ควรมีผู้ช่วยประคอง หรือหาภาชนะรองก่อน เพื่อความสะดวกในการพัน
6. ถ้าตำแหน่งที่พันอยู่ใกล้กับข้อ ต้องพันข้อด้วย เพื่อช่วยให้แน่น
7. การพันห้ามเลือดบริเวณข้อพับ ต้องยืดส่วนนั้นให้ตรงก่อนเพื่อให้ผ้าแน่นขึ้น
(อ่านต่อฉบับหน้า)