202. การให้อาหารเสริม
ตามตารางอาหารเสริม เด็กวัย 10 เดือน ควรได้รับอาหารเสริมวันละ 3 มื้อ และนมอีก 2 มื้อ แต่มีเด็กจำนวนมากที่ยังกินวันละ 2 มื้อ เพราะมื้อเช้าคุณแม่งานยุ่ง ไม่มีเวลาป้อนให้ จึงให้แต่ขนมปังกับนมหรือของที่ทำให้ง่าย ๆ เด็กบางคนที่ชอบข้าวสวย ก็มีสิทธิ์ร่วมรับประทานอาหารกับผู้ใหญ่ทั้ง 3 มื้อ ตั้งแต่อายุ 9 เดือน ไม่จำเป็นต้องรอให้ครบหนึ่งขวบก็ได้ เพื่อคุณแม่จะได้มีเวลาเล่นกับลูกมากขึ้น เพราะไม่ต้องต้มข้าวหรือทำอาหารอะไรให้ลูกกินเป็นพิเศษ
เด็กบางคนที่กินน้อยมาตั้งแต่เกิดแต่เป็นเด็กแข็งแรง ปราดเปรียว ยืนและเดินได้เร็วกว่าเด็กอื่น ก็ไม่เสียหายอะไร
สำหรับคุณแม่ที่ยังมีน้ำนม ควรให้นมแม่เฉพาะมือเช้าตอนตื่นนอน มื้อก่อนนอนตอนกลางวัน และตอนกลางคืนเท่านั้น ไม่ควรให้นมแม่ตามหลังอาหารทุกมื้อ เพราะเด็กจะอ้อนแม่ไม่ค่อยยอมกินอาหาร คอยแต่จะดูดนมแม่ท่าเดียว ซึ่งจะทำให้เด็กได้รับธาตุอาหารไม่เพียงพอ
เด็กระยะ 9-10 เดือนนี้ อัตราเพิ่มของน้ำหนักจะลดลงอยู่ระหว่างประมาณ 5-10 กรัมต่อวันโดยเฉลี่ยถ้าเด็กคนไหนน้ำหนักเพิ่มในอัตรา 15-20 กรัมต่อวัน ควรจำกัดอาหารประเภทแป้ง ไม่ให้กินข้าวเกินมื้อละ 1 ถ้วย (ให้กินกับข้างหรือผลไม้หรือนมเปรี้ยวแทน)
กับข้าว สำหรับเด็กวัยนี้ ไม่จำเป็นจะต้องทำอะไรพิสดารกว่าเดือนก่อน ๆ เด็กยังคงกินไข่ เต้าหู้ ฟักทอง ผักบุ้ง ตำลึง ได้เหมือนเดิม เพียงแต่หั่นให้ชิ้นหยาบขึ้นและเพิ่มปริมาณให้มากขึ้น
สำหรับอาหารประเภทปลา ไม่ต้องจำกัดอยู่เฉพาะปลาเนื้อขาว ปลาทู ปลาโอ ปลาอินทรี ให้กินได้ แต่ควรระวังเรื่องก้างปลาติดคอด้วย
อาหารทะเล จำพวกกุ้ง ปู หอย ให้ได้ในปริมาณน้อย ๆ หน่อย อาหารพวกหมู เนื้อ ไก่ ควรบดให้เป็นชิ้น ๆ เด็กส่วนใหญ่จะเคี้ยวนิดหน่อยแล้วเอาลิ้นดุนออกมาหมด
มีเด็กบางคนซึ่งแพ้นมวัว ตอนอายุ 1 เดือน นมแม่ไม่พอ คุณแม่ให้นมผสมเพิ่ม ปรากฏว่าเด็กอาเจียนออกหมด พออายุ 3 เดือน ลองให้ดูอีกครั้งหนึ่ง เด็กก็อาเจียนอีก หลังจากนั้นคุณแม่จึงไม่กล้าให้ลูกกินนมวัวอีกเลย เด็กแบบนี้ หมอจะบอกว่าเป็น “โรคแพ้นมวัว” และแนะนำให้ใช้นมถั่วเหลืองแทน
แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าเด็กแพ้นมวัวจริง ก็ให้งดนมวัวไปเลย แล้วให้กินพวกนมถั่วเหลือง หรือน้ำเต้าหู้แทน
203 ยังไม่ยอมเลิกนมแม่
เมื่อเดือนก่อนเขียนไว้ว่า ถึงแม่คุณแม่ยังมีน้ำนม ก็ต้องค่อย ๆ เลิกให้นมแม่ตอนกลางวัน โดยให้เหลือแต่เพียงมื้อก่อนนอนตอนกลางวัน เท่านั้น ซึ่งคุณแม่คงจะพยายามแล้ว แต่มีเด็กบางคนที่ยังไม่ยอมเลิกนมแม่
ในกรณีที่เด็กกินอาหารเสริมอยู่ 3 มื้อ และทำอย่างไรก็ไม่ยอมเลิกนมแม่หลังอาหาร คุณแม่อาจสงสัยว่าสมควรเลิกให้นมแม่อย่างเด็ดขาดเสียเลยจะดีไหม ถ้าหากเด็กกินอาหารเสริมได้มากก็ไม่จำเป็นต้องกินนมแม่ แต่ถ้าหากเด็กอ้อนจะดูดแต่นมแม่ ไม่ค่อยยอมกินอาหารเสริม คุณแม่จำต้องเลิกนมแม่ ซึ่งถ้าเลิกนมแม่เฉพาะตอนกลางวันไม่สำเร็จ ก็ต้องเลิกให้นมแม่อย่างเด็ดขาด ทั้งกลางวันและกลางคืน อาจจะเอา พลาสเตอร์ปิดหัวนม แล้วบอกลูกว่า “อูย แม่เจ็บเหลือเกิน ” หรือจะให้วิธีเอาบอระเพ็ดทาหัวนมให้ขมแบบสมัยก่อนก็ได้
เด็กที่คุณแม่ต้องใช้ไม้ตายเลิกให้นมแม่อย่างเด็ดขาดนั้น คือเด็กที่ไม่ยอมรู้จักเวลา อ้อนแต่จะดูดนมแม่ท่าเดียว ซึ่งจะทำให้กินอาหารเสริมไม่ค่อยได้เท่านั้น สำหรับเด็กที่ดูดนมแม่เฉพาะมื้อก่อนนอนกลางวันและก่อนอนกลางคืน หรือตอนตื่นขึ้นมากลางดึก ไม่จำเป็นต้องเลิกนมแม่
คุณแม่ที่ทำงานนอกบ้าน และให้นมแม่แก่ลูกเฉพาะตอนกลางคืน สมควรให้นมต่อไป เพราะเวลาที่แม่ลูกจะได้สัมผัสกันมีน้อยอยู่แล้ว ควรให้ลูกได้ลิ้มรสความรักของแม่อย่างเต็มอิ่ม
204 การให้ขนม
เด็กวัยนี้จะกินขนมต่าง ๆ ได้เกือบทุกชนิด ยกเว้นขนมที่แข็งจนเกินกำลังกัดและลูกอมซึ่งมีอันตรายจากการติดคอ ขนมเป็นของที่เด็กชอบ ควรให้เด็กได้ของชอบสักวันละครั้ง และควรกำหนดให้เวลา เช่น ให้ก่อนนมมื้อบ่าย ไม่ควรให้เด็กกินขนมพร่ำเพรื่อทั้งวัน เพราะจะมีผลทำให้เด็กกินอาหารหลักได้น้อยลง และร่างกายได้แต่น้ำตาลมากเกินไป สำหรับเด็กที่อ้วนเกินไปอยู่แล้ว (น้ำหนักเกิน 10 กิโลขึ้นไป ในวัย 9 เดือน ) ไม่ควรให้ขนมเลี่ยงไปให้ขนมประเภทวุ้นและผลไม้ (ยกเว้นกล้วยซึ่งให้แคลอรี่สูง) ยังมีต่อ