ประเวศ วะสี
จากคอกหมูสู่องคมนตรี
หมอชาวบ้านกำลังจัดพิมพ์หนังสือเรื่อง "ชีวิตที่พอเพียง" อันเป็นตำนานชีวิต ของ ศาสตราจารย์นายแพทย์เกษม วัฒนชัย ซึ่งเป็นเด็กจนๆ เกิดในคอกหมู ฝ่าฟันชีวิตด้วยความวิริยะอุตสาหะ จนเรียนจบแพทย์ได้เหรียญทอง ได้รับพระราชทานทุนมูลนิธิ "อานันทมหิดล" ไปเรียนต่อในมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงในสหรัฐอเมริกา เป็นแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญโรคหัวใจ เป็นครูแพทย์ เป็นคณบดี เป็นอธิ-การบดี เป็นปลัดทบวงมหาวิทยาลัย เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นองคมนตรี
ปัจจัยที่จะส่งเด็กคนใดคนหนึ่งไปได้ไกลคือการหล่อหลอมในครอบครัว
ในครอบครัวคนจีน ไม่ว่าจะยากจนเพียงใด หรือด้อยการ ศึกษาเพียงใด เขาจะมีเรื่องเล่าในชาติของเขาเกี่ยวกับความขยันหมั่นเพียร ความสุจริต ความเมตตา ความใฝ่ใจในการศึกษา เรื่องเล่าเหล่านี้จะซึมซับเข้าไปในตัวเด็ก และหล่อ-หลอมเยาวชนจีนให้มีจิตสำนึกในเรื่องความขยันหมั่นเพียร ความสุจริต ความเมตตา และความใฝ่ใจในการศึกษา คนจีนจึงประสบความสำเร็จสูงในทุกแห่ง
คุณลักษณะประจำตัวนี้ "รอให้ถึงโรงเรียนก็สายเสียแล้ว" ต้องปลูกฝังในบ้าน การที่พ่อแม่อ่านนิทานดีๆ ให้ลูกฟัง การคุยกันถึงตำนานคนดีๆ ในครอบครัว การมีประวัติหรือตำนานชีวิตของคนดีๆ อ่านกันในครอบครัว เหล่านี้เป็นการหล่อหลอม คุณลักษณะอันจะเป็นปัจจัยให้ลูกมีความสำเร็จในอนาคต หวังว่า "ชีวิตที่พอเพียง" อันเป็นตำนานชีวิตของศาสตราจารย์นายแพทย์เกษม วัฒนชัย องคมนตรีจะได้รับการนำไปอ่านกันในครอบครัวอย่างกว้างขวาง เพื่อหล่อหลอมคุณลักษณะอันสร้างสรรค์ของเยาวชนไทยให้มากยิ่งๆ ขึ้นต่อไป