เคล็ดลับผู้สูงวัย
“ร่างกายต้องเคลื่อนไหว สมองต้องหมั่นใช้”
“สุขภาพพลานามัยที่แข็งแรงของผู้สูงอายุ ยิ่งจะเป็นทรัพยากรอันล้ำค่าของครอบครัว สังคม และประเทศชาติโดยรวม คนแก่คืออัญมณีของครอบครัว ขออวยพรทุกท่านจงแก่อย่างมีคุณภาพ เพราะมีเพื่อนฝูงจึงสดชื่น เพราะมีธุรกิจจึงรุ่งเรือง เพราะมีความแข็งแรงจึงสุขสันต์...”
“คนเราส่วนมากมิได้ตายเพราะแก่เฒ่า แต่ตายเพราะประมาทและขาดความรู้ในการดำรงชีวิตที่เหมาะสม จึงพากันเสียชีวิตในวัยที่ไม่สมควร”
“ความไม่รู้จักเพียงพอเป็นภัยอันมหันต์ ความโลภจะนำพาคนหลงทาง คนเราถ้ารู้จักสันโดษ จะไม่ได้รับความเสียหายจากภัยทั้งปวง ถึงแม้จะไม่ร่ำรวยเหมือนผู้ใฝ่โลภ แต่ก็สุขสบายดี การแสวงหาลาภยศที่เกินเหตุ จะต้องสูญเสียค่าทดแทนที่ล้ำค่า ถึงแม้จะประสบผลสำเร็จ แต่ก็ได้ไม่เท่าเสีย...”
เหล่านี้คือข้อความที่ปรากฏอยู่ในหนังสือ “สุขภาพผู้สูงอายุนานาสาระ (ฉบับไทยจีนสองภาษา)” ที่ผมได้รับแจกจากมือของ คุณยรรยง ตันติยาสวัสดิกุล ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้
ช่วงปลายปีที่แล้ว ผมและภรรยาได้พาลูกชายไปเยี่ยมคุณยายวัย ๘๘ ปี ที่อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น มีโอกาสแวะไปเยี่ยมคุณยรรยง ซึ่งเป็นเพื่อนบ้านของคุณยาย
แม้อยู่ในวัย ๘๐ ปี คุณยรรยงก็ยังแข็งแรงกระฉับกระเฉง พูดจาคล่องแคล่ว ความคิดฉับไว
ท่านเกิดและเรียนหนังสือที่เมืองจีน จนอายุ ๑๕ ปี อพยพมาเมืองไทย เปิดร้านค้าขายในตลาดน้ำพอง ต่อมาได้เรียนภาษาไทยจนอ่านเขียนได้คล่อง
เคล็ดลับที่ทำให้ท่าน “แก่อย่างมีคุณภาพ” นอกจากดูแลเรื่องอาหารการกินที่เหมาะสมกับสุขภาพ ทำให้รูปร่างสมส่วนแล้ว ท่านยังได้ออกกำลังกายโดยการฝึก “ปาต๋วนจิ่น” เป็นประจำ
ท่านได้ลงมือแปลและเรียบเรียงหนังสือ “ปาต๋วนจิ่น” ออกเผยแพร่ ในนามของหอการค้าจังหวัดขอนแก่น และสโมสรโรตารี จังหวัดขอนแก่น ตั้งแต่ปี ๒๕๒๖
เคล็ดลับอีกข้อหนึ่งคือ ท่านหมั่นฝึกใช้สมองด้วยการเรียนรู้ และทำงานบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคม (ปัจจุบันท่านเป็นนายกสมาคมตั้งตระกูลขอนแก่น สมัยที่ ๖ รองประธานกรรมการก่อตั้งสภาโรงเรียนฮั่วเคี้ยววิทยาลัย จังหวัดขอนแก่น ในอดีตเคยเป็นนายกสโมสรโรตารีน้ำพอง และกรรมการหอการค้าจังหวัดขอนแก่น)
ท่านเป็นผู้ใฝ่รู้และเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นคนชอบอ่านและสะสมหนังสือ ทั้ง ๒ ภาษาคือไทยและจีน จึงมีความรอบรู้ในเรื่องต่างๆ
ในการเรียบเรียงและจัดทำหนังสือ “สุขภาพผู้สูงอายุนานาสาระ” ท่านได้ค้นคว้าจากหนังสือต่างๆ รวมทั้งหนังสือปรัชญาจีน ลงมือพิมพ์และจัดทำอาร์ตเวิร์กโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์พิมพ์เองทั้ง ๒ ภาษา นับว่าเป็นผู้ทันสมัยยุคไอทีเลยทีเดียว
จากการสัมผัสและแลกเปลี่ยนกับคุณยรรยงในช่วงสั้นๆ ผมได้สรุปบทเรียนเป็นกาพย์บทหนึ่งชื่อ “เคล็ดลับผู้สูงวัย”
เคล็ดลับผู้สูงวัย
“เคล็ดลับผู้สูงวัย เคลื่อนไหวกายให้เป็นนิตย์
หมั่นใช้สมองฝึกคิด จิตแจ่มใสกายแข็งแรง”
สุรเกียรติ อาชานานุภาพ
ทางการแพทย์มีหลักว่า “ส่วนใดที่ใช้บ่อย ก็ยิ่งเจริญยิ่งแข็งแรง ส่วนใดที่ไม่ใช้ก็ยิ่งฝ่อลง ยิ่งอ่อนแอ” (ภาษาอังกฤษใช้คำว่า “Disuse atrophy” และ “Use it or lose it”)
ข้อนี้ตรงกับข้อค้นพบใหม่เกี่ยวกับสมองที่ว่า “เซลล์สมองงอกใหม่ (neurogenesis) และปรับเปลี่ยนวงจรเชื่อมโยงใหม่ (neuroplasticity) ได้ แม้ว่าอายุจะมากปานใดก็ตาม” ลบล้างความเชื่อดั้งเดิมที่ว่า “สังขารและสมองมีแต่เสื่อมลงทางเดียว”
ดังนั้น ต้องหมั่นเคลื่อนไหวให้กระฉับกระเฉง คล่องแคล่ว และหมั่นใช้สมองให้ฉลาด รอบรู้ ความจำดี อารมณ์ดี มีความสงบ ขสงบภายใน
ก็ขอฝากเป็นของขวัญ สำหรับผู้สูงวัยใน “วันผู้สูงอายุ” ช่วงเทศกาลสงกรานต์นี้ครับ