ยุคสมัยนี้ “การแพทย์ทางเลือก” หรือ alternative medicine มีบทบาทมากขึ้น
การแพทย์ทางเลือกหมายถึงการรักษานอกเหนือไปจากการรักษาหลักที่ยอมรับกันทั่วไป อาจเริ่มมาจากความเชื่อ ปรัชญา การสังเกต และบางชนิดยังไม่ได้ผ่านการพิสูจน์ตามหลักวิทยาศาสตร์
อย่างไรก็ตาม การแพทย์ทางเลือกและสมุนไพรใดๆ ที่นำมาใช้ เมื่อมีการพิสูจน์ว่าได้ผลจริงและปลอดภัย ก็จะได้รับการยอมรับและนำมาใช้กันทั่วไปจนกลายเป็นการแพทย์ทางหลักได้
มีการศึกษาในหลายประเทศพบว่าผู้ป่วยโรคมะเร็งร้อยละ ๓๑ ใช้การแพทย์ทางเลือกอย่างใดอย่างหนึ่งในการรักษาที่เยอรมนีและออสเตรียผู้ที่ใช้การแพทย์ทางเลือกเพื่อรักษาผู้ป่วยส่วนใหญ่คือแพทย์ และมีการประมาณว่าในสหรัฐอเมริกาผู้ที่ใช้การแพทย์ทางเลือกครึ่งหนึ่งคือแพทย์
การใช้สมุนไพรที่เยอรมนีมีการควบคุมอย่างเข้มงวด และร้อยละ ๕๐ ของการใช้สมุนไพรสั่งจ่ายโดยแพทย์และเบิกประกันสุขภาพได้
สำหรับประเทศไทย ภก.ญ.มณฑกา ธีรชัยสกุล กองการแพทย์ทางเลือก รายงานว่า กระแสความตื่นตัวเรื่องการแพทย์ทางเลือกในสังคมไทยเริ่มแพร่หลายมากขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่ประมาณ พ.ศ.๒๕๓๐ และกระทรวงสาธารณสุข ก่อตั้งกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกขึ้น พ.ศ.๒๕๔๕
สมุนไพรกับโรคผิวหนัง
สารสกัดจากชา (tea extracts) มีการทดลองใช้สารสกัดชาเขียวเพื่อป้องกันผลเสียจากรังสียูวี และยังพบว่าสารสกัดชาดำก็ป้องกันผลเสียจากแสงแดดได้ มีการทดลองในหนูพบว่าสารที่สกัดจากใบตู๋จ้งซึ่งเป็นต้นไม้ประจำถิ่นของจีน (Eucommia ulmoides) น่าจะป้องกันผิวเหี่ยวแก่ได้
กลุ่มกรดไขมันจำเป็น (essential fatty acids) พบว่าน้ำมันพริมโรส (primrose oil) หรือน้ำมันโบราจ (borage oil) ช่วยให้อาการคัน ผิวแดง ผิวเป็นตุ่มน้ำ และมีน้ำเหลืองไหลซึมในโรคผิวหนังภูมิแพ้มีอาการดีขึ้นได้
น้ำมันหอมระเหย (essential oils) มีการใช้น้ำมันหอมระเหยที่มาจากสมุนไพรหลายตัว เช่น thyme (ต้นไม้พันธุ์เตี้ยชนิดหนึ่ง ใช้เป็นเครื่องเทศ) rosemary (เป็นพืชสมุนไพรเก่าแก่ชนิดหนึ่ง) lavender (ต้นไม้เล็กชนิดหนึ่งดอกสีม่วง ใช้สกัดทำกลิ่นหอม) และ cedarwood (ต้นไม้ประเภทสน) นวดหนังศีรษะผู้ป่วยผมร่วงแบบเป็นหย่อม (alopecia areata) ทำให้ผมขึ้น
วิตช์ ฮาเซล (Witch hazel) เป็นสารสกัดจากเปลือกต้น Hamamelis virginiana ใช้ในการแพทย์แผนโบราณมานานเพื่อรักษาโรคริดสีดวงทวารหนัก แผลไฟไหม้ ผิวระคายเคือง และโรคผิวหนังภูมิแพ้
โรคผิวหนังกับแพทย์ทางเลือก
การสะกดจิต หรือ hypnosis มีรายงานการใช้การสะกดจิตรักษาโรคผิวหนังแบ่งเป็น ๒ กลุ่มดังนี้
กลุ่มที่ ๑ คือกลุ่มที่มีรายงานว่าได้ผลชัดเจน เรียงลำดับจากที่มีหลักฐานชัดเจนที่สุดลงมาได้แก่ หูด โรคสะเก็ดเงิน โรคผิวหนังภูมิแพ้ และลมพิษ
กลุ่มที่ ๒ เป็นโรคผิวหนังที่มีรายงานว่ารักษาได้ด้วยการสะกดจิต แต่ยังมีหลักฐานอ้างอิงน้อย ได้แก่โรคสิวแกะเกา โรคผมร่วงแบบเป็นหย่อม โรคเกล็ดปลาชนิดผิวแดง โรคตุ่มน้ำใสตามนิ้วมือนิ้วเท้า ฝี โรคหลอดเลือดอักเสบอุดตันทำให้ผิวหนังแดงและปวดแสบปวดร้อน มักเป็นที่ขาด้านล่าง อาการปวดแสบปวดร้อนที่ริมฝีปาก ในช่องปากและลิ้น เริม เหงื่อออกมากผิดปกติ ปวดหลังเป็นงูสวัด อาการคัน ผมร่วงจากการดึง และด่างขาว
นอกจากนั้นยังมีรายงานการใช้การแพทย์ทางเลือกอื่นๆ เช่น
การใช้กลุ่มผู้ป่วยช่วยเหลือกันเอง (support group) ในโรคผิวหนัง เช่น โรคสิว โรคผมร่วงแบบเป็นหย่อม เริม โรคผิวเกล็ดปลา และด่างขาว
การฝังเข็ม (acupuncture) ใช้ในโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิดไม่ได้ติดเชื้อ (chronic eczema) โรคสะเก็ดเงิน สิว เริม โรคผมร่วงแบบเป็นหย่อม ด่างขาว หูด และรอยเหี่ยวย่น แต่ในบางโรค (เช่น โรคสะเก็ดเงิน) มีรายงานโต้แย้งว่าไม่ได้ผล
ดนตรีบำบัด (music therapy) ในโรคผิวหนังภูมิแพ้
อย่างไรก็ตาม มีรายงานว่าการแพทย์ทางเลือกอาจทำให้เกิดโรคได้ เช่น การใช้แมกโครไบโอติกอาจทำให้เกิดโรคลักปิดลักเปิดในผู้ป่วยบางราย