“ดอกหอมชื่นใจ ดอกอะไรกันจ๊ะ”
ผมได้ยินเสียงดังเจื้อยแจ้ว แหวกอากาศมาตั้งแต่เช้าตรู่
“พี่เห็นเขียนป้ายวางไว้บนโต๊ะ ไปหลงเสน่ห์ดอกไม้มาละซี คงจะหอมน่าดู”
ใช่ครับ ดอกไม้นี้มีกลิ่นหอมมาก เมื่อสูดดมแล้วมีกลิ่นหอมชื่นใจ แต่ไม่ใช่ดอกไม้ที่มีชื่อว่า ดอกหอมชื่นใจ
ถ้าท่านผู้อ่านกำลังแสวงหาไม้ดอกหอม ที่มีดอกกลิ่นหอมมาก ลักษณะของกลิ่นหอมแบบหอมหวาน เบาสบาย ยิ่งสูดดมก็ยิ่งชื่นใจ ไม่มีอาการปวดศีรษะ อันเนื่องมาจากกลิ่นที่ฉุนหรือหนักเกินไป ก็ต้องขอแนะนำ ดอกจำปูน
จำปูน Anaxagorea javanica Blume เป็นพรรณไม้พื้นเมืองของไทย มีขึ้นกระจายอยู่ในภาคใต้ นับตั้งแต่จังหวัดชุมพรลงไป รวมทั้งในภาคตะวันออกของจังหวัดจันทบุรีและตราด และมีกระจายในต่างประเทศที่มาเลเซียและอินโดนีเซีย ชอบสภาพภูมิอากาศที่ชุ่มชื้น มีปริมาณน้ำฝนมากกว่า ๑,๘๐๐ มิลลิเมตรต่อปี อยู่ในที่ร่มเงา และชอบสภาพภูมิประเทศที่เป็นที่ราบ ไม่อยู่ในระดับพื้นที่ที่สูงมากเกินไป ดังนั้น ผู้ที่นำไปปลูกในพื้นที่แล้ง มีปริมาณน้ำฝนน้อยกว่า ๙๐๐ มิลลิเมตรต่อปี หรือมีอากาศแห้ง มีความชื้นในอากาศและในดินต่ำ รวมทั้งผู้ที่นำไปปลูกในพื้นที่ระดับสูง มีอากาศหนาวเย็น ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่ต้นจำปูนไม่ชอบ ทำให้จำปูนไม่เจริญเติบโต และอาจถึงขั้นตาย จึงกล่าวรวมๆ ว่าเป็นการปลูกผิดที่
หากท่านได้เข้าไปเดินในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาช่อง จังหวัดตรัง หรือเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง จังหวัดสงขลา อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฐ จังหวัดจันทบุรี และอุทยานแห่งชาติเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยเฉพาะตามริมลำธาร หรือตามแหล่งใกล้ๆ น้ำตกก็จะพบกับต้นจำปูน
ต้นจำปูนเป็นไม้พุ่มสูง ๑.๕-๒ เมตร แตกกิ่งยอดโน้มลู่ลง มีใบสีเขียวเข้มเป็นมัน หากท่านค่อยๆ ยกกิ่งยอดหรือกิ่งแขนงขึ้นดู ก็จะพบกับดอกจำปูน เป็นดอกกลมสีเขียวอ่อน หรือสีเขียวปนขาวนวล ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของดอก ๑.๕-๒ เซนติเมตร มีกลีบดอกหนามากจำนวน ๖ กลีบ เรียงเป็น ๒ ชั้นๆ ละ ๓ กลีบ เมื่อได้สูดดมแล้ว ก็จะรู้สึกสดชื่น กระชุ่มกระชวย แต่ถ้ายังเป็นดอกตูม จะมีลักษณะเป็นตุ้มกลม หรือตุ้มรีๆ ซึ่งจะค่อยๆ เจริญเติบโตมากขึ้น แล้วค่อยผลิบาน ส่งกลิ่นหอมในวันถัดไป ซึ่งเป็นลักษณะที่ดีของจำปูนที่สามารถออกดอกได้เกือบตลอดปี
ในบางต้นจะมีทั้งดอกและผลอยู่ในช่วงเดียวกัน ท่านจะเห็นผลเป็นผลกลุ่ม มีผลย่อย ๔-๘ ผล แต่ละผลมีก้านผลยาว ๒.๕-๓ เซนติเมตร แล้วมีผลกลมๆ ขนาด ๑ เซนติเมตร อยู่ที่ปลายก้าน เมื่อผลแก่จัดแล้ว เปลือกผลจะแตกออกแล้วดีดเมล็ดกระเด็นไปได้ไกล เป็นวิธีกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติของจำปูน
คงต้องยอมรับกันแล้วว่า หากท่านจะปลูกจำปูนให้เจริญเติบโตได้ดี แล้วออกดอกดก ส่งกลิ่นหอมให้ท่านสูดดมได้ชื่นใจ ท่านต้องตามใจจำปูน แล้วปลูกให้ถูกที่ มิใช่ตามใจตัวเอง แล้วปลูกจำปูนลงในพื้นที่ที่เราต้องการ (ถูกใจเรา) ซึ่งหากไม่ถูกใจจำปูนแล้ว ท่านก็อย่าหวังเลยว่า ต้นจำปูนจะยอมเจริญเติบโต แล้วออกดอกส่งกลิ่นหอมให้ท่านได้ชื่นใจ