กลาก เกลื้อน
ถาม : ยุทธ/เชียงราย
ดิฉันมีปัญหาอยากถามคุณหมอดังนี้
๑. โรคผิวหนังประเภทกลาก เกลื้อน เป็นโรคทางพันธุกรรม ใช่หรือไม่
๒. การใส่เสื้อผ้าที่อับชื้นหรือการ ใส่เสื้อผ้าที่ไม่ได้ซักจะเป็น สาเหตุที่ทำให้เป็นโรคผิวหนัง กลาก เกลื้อน ได้หรือไม่ เพราะสังเกตว่าพอย่างเข้าหน้าร้อนทีไร สามีและลูกชายจะเป็นเกลื้อนกัน
ตอบ : นพ.ประวิตร พิศาลบุตร
๑. กลาก เกลื้อน เป็นโรคติดเชื้อราและเชื้อยีสต์ของผิวหนัง ไม่จัดว่าเป็นโรคทางพันธุกรรม ลักษณะของกลาก ซึ่งเป็นการติดเชื้อรานั้นมักเห็นเป็นวงแดงมีขุยเป็นขอบด้านนอก ชาวบ้านจึงเรียกกันว่า "กลากวงเดือน" ถ้าเป็นตามลำตัวเรียกว่ากลาก (tinea corporis) ถ้าเป็นที่ขาหนีบ ศัพท์แพทย์เรียกว่า tinea cruris ชาวบ้านเรียกว่า "สังคัง"
นอกจากนั้นกลากยังเป็นได้ที่เท้า ซึ่งอาจเป็นที่ฝ่าเท้า และ/หรือง่ามนิ้วเท้า เป็นที่เล็บ และเป็นที่หนังศีรษะ กลากบางชนิดใช้แค่ยาทาก็หาย เช่น กลากตามลำตัว แต่ต้องทายาให้ต่อเนื่องครบตามที่ระบุในฉลากยา
ส่วนกลากบางชนิด เช่น ที่เล็บมื้อ เล็บเท้า อาจต้องกินยาติดต่อกันนานหลายเดือน จึงควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย ให้ได้แน่นอนก่อนว่าเป็นกลาก เพราะโรคผิวหนังของเล็บบางอย่าง เช่น โรคสะเก็ดเงิน อาจทำให้เข้าใจผิดว่าเป็นเชื้อราได้
การกินยารักษาเชื้อราจะต้องกินยาติดต่อกันนาน เชื้อราแต่ละตำแหน่งของร่างกาย และยาทายากินแต่ละชนิด มีระยะการใช้ยาแตกต่างกัน จึงต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
ส่วนเกลื้อนนั้นเกิดจากการกำเริบของเชื้อยีสต์ที่มักอาศัยอยู่ที่ผิวหนังของคนเราอยู่แล้ว เห็นเป็นรอยจุดขาวตามรูขุมขน ชาวบ้านจึงเรียกว่า "เกลื้อนดอกหมาก" แต่ในบางรายก็อาจเห็นเป็นผื่นสีชมพู สีน้ำตาล จนถึงสีดำก็ได้ อาจมีอาการคันหรือไม่คันก็ได้
การรักษาเกลื้อนโดยทั่วไปอาจใช้ยาทาฆ่าเชื้อราชนิดที่ฆ่าเชื้อยีสต์ได้ด้วย เช่น ยาทาคีโทโคนาโซล ยาทาโคลไทร-มาโซล หรือใช้แชมพูซิงก์ไพริไทออน
หากเป็นมาก เช่น เป็นทั่วตัว อาจต้องใช้ยากิน เช่น คีโทโคนาโซล แต่เนื่อง จากยาอาจเป็นพิษต่อตับ จึงควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยให้ได้แน่นอนก่อน ยากินรักษาเชื้อราบางตัว เช่น griseofulvin จะรักษาเชื้อเกลื้อนไม่ได้
๒. การใส่เสื้อผ้าที่อับชื้นและไม่ได้ซัก มีส่วนทำให้เกิดการติดเชื้อราและการกำเริบของเชื้อเกลื้อนได้ง่ายขึ้นจริง ตามปกติเชื้อพวกนี้ก็ชอบอยู่ตามบริเวณที่อบ อับชื้น มืดมิด และมีเหงื่อไคลอยู่แล้ว พบบ่อยว่าคนที่เหงื่อออกง่าย หรือชอบเล่นกีฬา จะเป็นเกลื้อนและเชื้อราได้บ่อย เชื้อราที่เท้านั้น บางคนเรียกว่า "เท้านักกีฬา" เพราะนักกีฬาชอบสวม ถุงเท้ารองเท้าซ้ำ และเท้ามักเปียกแฉะตลอดเวลา เชื้อรายังอาจติดจากสัตว์เลี้ยง เช่น แมว ฯลฯ ได้
ผู้ที่ชอบนุ่งกางเกงยีนที่หนาและคับ มีโอกาสเป็นสังคังได้ง่ายขึ้น ควรซักผ้าให้ สะอาด แล้วผึ่งแดดให้แห้งสนิท นอกจากจะเป็นการป้องกันโรคกลากเกลื้อน แล้วยังป้องกัน "กลิ่นตัว" ที่ติดตามเสื้อผ้าด้วย และก็ต้องซักถุงเท้าและผึ่งรองเท้าให้แห้งอยู่เสมอด้วย เพื่อป้องกันการติดเชื้อราที่เท้าและเล็บ