ถาม : ศุภวัฒน์/ชัยภูมิ
โรคซึมเศร้ามีสาเหตุมาจากอะไร สามารถหายขาดได้หรือไม่
ตอบ : นพ.พนม เกตุมาน
โรคซึมเศร้า อาจเกิดหลังจากมีปัญหาความเครียดในชีวิต ทั้งเรื่องการเรียน การทำงาน หรือในบางคนอาจเกิดขึ้นเองโดยไม่มีสาเหตุก็ได้ ถ้าเริ่มมีอาการน้อยๆ ผู้นั้นมักจะรู้ตัวและมาพบจิตแพทย์ แต่ถ้ามีอาการมากจนไม่รู้ตัวอาจไม่มารับการรักษา อาการอาจมากขึ้นจนถึงขั้นคิดอยากตายและฆ่าตัวตายได้
สาเหตุของโรคซึมเศร้า เกิดจากการทำงานที่แปรปรวนของสารสื่อนำประสาทที่มีผลต่ออารมณ์ ยาที่ใช้รักษาโรคซึมเศร้าเป็นยาที่ช่วยการทำงานของสารสื่อนำประสาทนั้นกลับมาเป็นปกติ ผู้ป่วยร้อยละ ๘๐ สามารถรักษาให้หายได้เมื่อได้รับยาร่วมกับการรักษาทางจิตใจ
หากสงสัยว่าคนใกล้ชิดมีอาการคล้ายโรคซึมเศร้า เช่น เงียบ เฉย เฉื่อยชา การเรียนหรือการทำงานเสียไป ควรสอบถามถึงความรู้สึก ความคิด และแสดงความห่วงใยเป็นการช่วยเหลือเบื้องต้นทำให้คนที่ซึมเศร้ารู้สึกว่ามีเพื่อน มีทึ่พึ่งช่วยให้อาการซึมเศร้าดีขึ้นและควรแนะนำให้มาพบจิตแพทย์เพื่อรับการตรวจและช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว จะป้องกันการฆ่าตัวตายได้
บางคนเชื่อว่าการถามเรื่องฆ่าตัวตาย จะกระตุ้นให้ผู้นั้นคิดฆ่าตัวตายจริงๆ แต่ในทางกลับกันการถามเรื่องฆ่าตัวตายอย่างถูกวิธีจะทำให้ผู้นั้นเกิดความรู้สึกว่ามีคนเข้าใจและห่วงใย ได้ระบายความรู้สึกจนทำให้ดีขึ้นจนล้มเลิกความคิดที่จะฆ่าตัวตายได้
ผู้ที่มีอาการซึมเศร้า และมึความคิดอยากฆ่าตัวตาย ควรมาพบจิตแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษาก่อนที่จะเกิดเหตุการณ์น่าเศร้า
องค์การอนามัยโลก (WHO) กำหนดให้วันที่ ๑๐ กันยายนของทุกปี เป็นวันป้องกันการฆ่าตัวตายโลก (World Suicide Prevention Day) โดยประกาศเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๖ (ค.ศ. ๒๐๐๓)
นอกจากนี้ องค์การอนามัยโลกคาดการณ์ว่า ใน พ.ศ. ๒๕๖๓ (ค.ศ. ๒๐๒๐) โรคซึมเศร้าจะก่อให้เกิดความสูญเสียด้านเศรษฐกิจและสังคมเป็นอย่างมาก และเป็นภาระโรค (Burden of disease) ที่เกิดจากโรคซึมเศร้าจะสุงเป็นอันดับ ๒ รองจากโรคหัวใจขาดเลือด