ไฝ...มาจากไหน
ถาม : จันดี/ชลบุรี
ไฝตามผิวหนังมีสาเหตุจากอะไร และถ้าตอนเด็กไม่มีไฝและเพิ่งมีตอนโตจะมีอันตรายไหมคะ
ตอบ : นพ.ประวิตร พิศาลบุตร
ไฝนั้นทางการแพทย์เรียกว่า “nevi” เป็นตุ่มเนื้อที่มีขนาดและรูปร่างแตกต่างกันได้หลายแบบ ปกติมีสีออกน้ำตาลไปจนถึงน้ำตาลดำ สีที่เห็นนั้นเกิดจากสีเมลานิน (melanin) ซึ่งเป็นตัวที่ทำให้ผิวหนังของเรามีสีนั่นเอง โดยทั่วไปแล้วไม่ค่อยพบไฝตั้งแต่แรกเกิด มักค่อยๆ ปรากฏให้เห็นในช่วงอายุ ๒๐ ปีแรก ในบางคนไฝบางเม็ดอาจเริ่มโผล่มาให้เห็นเมื่ออายุ ๔๐ ปี หรือมากกว่านั้นก็ได้ ไฝเกิดได้ทุกตำแหน่งบนผิวหนัง อาจเกิดเป็นตุ่มเดี่ยวๆ หรืออยู่รวมกันเป็นกลุ่ม
แรกเริ่มแล้วไฝจะเป็นจุดดำหรือน้ำตาล ราบแลดูคล้ายกระ เมื่อเวลาผ่านไป ไฝจะค่อยๆโตและนูนขึ้น บางครั้งมีเส้นขนงอกออกมา ไฝบางเม็ดเมื่อทิ้งไว้นานๆ อาจค่อยๆ หดหายไปได้เอง บางเม็ดก็ไม่หาย บางเม็ดเป็นตุ่มนูนมีก็านขนาดเล็กยึดติดกับผิวหนัง ไฝอาจมีสีดำคล้ำขึ้นเมื่อถูกแสงแดด หรือระหว่างการได้รับยากินบางตัว ไฝอาจมีสีเข้มและโตขึ้นในช่วงวัยรุ่นและในระหว่างตั้งครรภ์ สำหรับไฝแบบใดที่อาจเป็นอันตรายหรือควรไปพบแพทย์นั้น ก็คือ ถ้าไฝมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ในขนาด รูปร่าง และสี หรือมีเลือดออกจากไฝ คัน และเจ็บปวด ควรไปพบแพทย์ผิวหนังทันที เพราะไฝนั้นอาจเป็นมะเร็งของผิวหนัง เรียกว่า “มะเร็งไฝดำ” (malignant melanoma)
ไฝส่วนใหญ่ที่แพทย์ตัดออกให้มักเป็นในแง่ความสวยงามเท่านั้น บางคนมาตัดไฝเพื่อให้โหงวเฮ้งดีขึ้น โดยมากใช้วิธีตัดออกแล้วเย็บผิวหนังบริเวณนั้น ซึ่งเป็นวิธีที่ง่ายและไม่สิ้นเปลืองนัก หากแพทย์ไม่แน่ใจว่าไฝนั้นเป็นมะเร็งของผิวหนังหรือไม่ ก็จำเป็นต้องส่งชิ้นเนื้อที่ตัดออกมาไปให้พยาธิแพทย์ส่องกล้องตรวจดูว่า มีเซลล์มะเร็งปนอยู่หรือไม่ ไฝบางอย่างมีแนวโน้มที่จะกลายเป็นมะเร็งมากกว่าไฝทั่วๆไป เช่น ไฝที่เป็นตั้งแต่กำเนิด โดยเฉพาะไฝที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดใหญ่ที่เรียกว่า “congenital pigmented nevi” ไฝชนิดหนึ่งที่มีสีไม่สม่ำเสมอศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า “dys-plastic nevi” มีโอกาสเป็นมะเร็งของผิวหนังได้มากกว่าปกติ ไฝพวกนี้มักมีขนาดใหญ่กว่าไฝปกติ (ไฝปกติมักมีรขนาดเล็กกว่ายางลบที่ติดดินสอ) และมีลักษณะไม่สม่ำเสมอ
เชื่อกันว่าไฝที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางใหญ่กว่า ๐.๖ เซนติเมตร มีโอกาสกลายเป็นมะเร็งผิวหนังได้สูงกว่าไฝที่มีขนาดเล็กกว่านั้น ไฝชนิด dys-plastic นี้มักมีสีไม่สม่ำเสมอ มีตรงกลางค่อนข้างสีดำน้ำตาลและมีขอบสีจางกว่า ไฝชนิดนี้มักมีประวัติครอบครัวร่วมด้วย มีการประมาณว่าคนอเมริกัน ๑ คนในทุกๆ ๒๕ คนมีไฝชนิดนี้ ผู้ที่มีไฝชนิดนี้มีโอกาสเป็นมะเร็งของผิวหนังที่เกิดจากไฝมากกว่า ๑๐ เท่า ของผู้ที่เป็นไฝทั่วไป หากมีข้อสงสัยว่าเป็นไฝแบบไหน และจะมีอันตรายหรือไม่ ก็ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังเสียนะครับ
หากคุณมีความกังวลเกี่ยวกับเรื่องของไฝไม่ว่าจะเป็นในแง่ของความสวยความงาม หรือในแง่ว่าไฝจะกลายเป็นมะเร็งหรือไม่ ควรไปพบแพทย์ผิวหนังเพื่อการรักษาและรับคำแนะนำที่ถูกต้อง ไฝที่มีสีแปลกๆหลายๆสีเช่น สีแดง ขาว น้ำเงิน หรือดำอยู่ในเม็ดเดียวกัน มีโอกาสกลายเป็นมะเร็งของผิวหนังได้สูงกว่าปกติ เคยเห็นสถานเสริมความงามบางแห่งที่ไม่ใช้แพทย์ในการตรวจรักษาโฆษณาว่าตัดไฝและจี้ไฝด้วย ซึ่งเป็นเรื่องที่เกินขอบเขตความสามารถและผิดกฎหมายอีกด้วย หากมีปัญหาทางด้านโรคผิวหนังหรือเรื่องสิว ฝ้า ผม เล็บและไฝ จึงควรไปพบแพทย์ทางด้านผิวหนังโดยตรง เชื่อว่าโรงพยาบาลของรัฐ หรือโรงพยาบาลเอกชนที่มีขนาดใหญ่หรือโรงเรียนแพทย์ มีแพทย์ผิวหนังประจำทั้งนั้น