โรคกลืนไม่เข้า คายไม่ออก
คนไข้ : "คุณหมอครับ ผมรู้สึกมีอาการจุกแน่นในคอ บริเวณทรวงอกเหมือนมีอะไรจุกอยู่ จะกลืนก็ไม่เข้า คายก็ไม่ออก"
แพทย์จีน : "คุณเคยไปตรวจรักษามาก่อนไหม"
คนไข้ : "ผมเคยเอกซเรย์มาแล้วที่โรงพยาบาล หมอเคยส่องกล้องผ่านลำคอเข้าไปดูในกระเพาะอาหาร ไม่พบความผิดปกติอะไร หมอให้ยาขับลมและยาคลายเครียดมากิน อาการก็ดีขึ้นบ้างแต่ไม่มาก ผมกลัวเป็นโรคมะเร็งจังเลยครับ"
หลังจากดูลิ้นผู้ป่วยและจับชีพจรเรียบร้อยแล้ว
แพทย์จีน : "คุณมีปัญหาเรื่องระบบการย่อย เช่น ท้องอืด เวลากินอาหารเย็นๆมักจะมีเสมหะมากบ้างไหม"
คนไข้ : "ผมจะมีเสมหะมากเป็นประจำโดยเฉพาะเวลาตื่นนอนและเป็นโรคกระเพาะ กินอาหารแล้วรู้สึกไม่ค่อยย่อย มักท้องเสียบ่อย"
แพทย์จีน : "อาการของคุณเรียกตามแพทย์แผนจีนว่า "อาการเมล็ดของลูกบ๊วยอุดกั้น" เกิดจากพลังถูกอุดกั้นจากการมีเสมหะมาก เพราะระบบการย่อยของคุณไม่ดี มีการสะสมของอาหารที่ตกค้าง เกิดเสมหะ ทำให้พลังย้อนขึ้นบน
"คุณจะยังมีอาการอื่นที่ตามมาอีกมาก เช่น เหงื่อออกง่ายเวลา คุณเพลียมาก หรือออกกำลังกายมากเกินไปหรือเวลาเครียด อาการจะเป็นมากขึ้น เพราะคุณเสียพลังมาก และความเครียดกังวล จะทำลายระบบกระเพาะม้าม(ภาษาทางแพทย์จีน)ของคุณ"
คนไข้ : "มิน่าเล่า ผมก็พยายามออกกำลังกาย เพื่อให้ร่างกายแข็งแรง แต่พอตอนเย็นวันไหนออกกำลังกายมาก จะทำให้เสียเหงื่อมาก เช้าวันรุ่งขึ้น ผมจะอ่อนเพลียและมีอาการจุกคอมากขึ้น"
แพทย์จีน : "โรคแบบนี้มีบันทึกในการรักษาแบบแผนจีนซึ่งมีหลายสาเหตุ ของคุณเป็นสาเหตุมาจากระบบม้ามพร่อง ทำให้มีเสมหะคั่งค้างเกิดการอุดกั้น หลักการ รักษาต้องเสริมม้าม ปรับพลังการกระจายเสมหะเป็นหลัก อาการคุณจะหายได้"
ในทางคลินิกจะพบผู้ป่วยที่ มาพบแพทย์จำนวนมากที่มาด้วยอาการจุกแน่นที่คอหอย เหมือนมีเมล็ดบ๊วยจุกในลำคอ อาการจะเป็นมากเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ โดยเฉพาะความเครียด ผู้ป่วยได้รับการตรวจยืนยันโดยเครื่องไม้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ ไม่ว่าจะเจาะเลือด เอกซเรย์ การส่องกล้องเพื่อดูความผิดปกติว่ามีก้อนหรือเนื้องอก ก็ไม่พบความผิดปกติ ลงท้ายก็หันมารักษาตามอาการ และรักษาความเครียดทางประสาทเป็นหลัก
มุมมองของอาการ "เมล็ดบ๊วย อุดกั้น" นี้ แพทย์แผนจีนให้การวินิจฉัยและให้การรักษาที่น่าสนใจ กล่าวคือ ขณะมีอาการสามารถแก้อาการนั้นได้ผลอย่างรวดเร็วและยังให้การรักษาสาเหตุของโรค ซึ่งจะเชื่อมโยงอาการอีกหลายๆอย่างทำให้เกิดความสมดุลของระบบปัญจธาตุภายใน พลังที่อุดกั้นถูกกระจาย เป็นการรักษาโรคแบบองค์รวมและ รักษาทั้งระบบมากกว่าจะมุ่งเน้นว่าเป็นภาวะทางจิตใจของผู้ป่วยแต่เพียงอย่างเดียว อาการที่กล่าวมาแล้วในข้างต้น มักพบในหญิงวัยกลางคน ก่อนและหลังหมดประจำเดือน ซึ่งมีความสัมพันธ์กับภาวะแปรปรวนของจิตอารมณ์ในผู้ชายก็พบได้ไม่น้อย
สาเหตุของโรค
ในแพทย์แผนจีนมองว่าอาการ ดังกล่าวเกิดจากภาวะการอุดกั้นของพลัง เนื่องจากตับเป็นตัวควบคุม การไหลเวียนของพลังให้มีความอิสระและคล่องตัว ถ้ามีสาเหตุอะไร ก็ตามที่ทำให้เกิดการอุดกั้นของพลัง โดยเฉพาะร่วมกับภาวะความเครียด ทางจิตอารมณ์ (จิตอารมณ์แปรปรวนทำลายตับ) จะเป็นสาเหตุทำให้เกิดการอุดกั้นของพลังได้ ผลการอุดกั้นของพลังตับมัก มีผลกระทบโดยตรงต่อระบบม้าม (ตับข่มม้ามตามทฤษฎีปัญจธาตุ) ทำให้ม้ามซึ่งควบคุมระบบการย่อยดูดซึมอาหารอ่อนแอทำให้มีการตกค้างของอาหารของเหลวมาก จนสะสมตัวเป็นเสมหะ ทำให้พลังย้อนกลับขึ้นบนไปอุดกั้นที่คอหอย การอุดกั้นของเสมหะและพลังเป็นเวลานาน จะทำให้เกิดความร้อน มีการทำลายพลังและสารน้ำ สารยินในร่างกาย อาการโรคก็จะรุนแรงขึ้น
เมื่อดูสาเหตุ อาการ และการรักษาแบบแพทย์แผนจีนตามตารางที่แยกให้ดูแล้ว สรุปได้ว่าอาการการจุกแน่นที่คอหอย จำเป็นต้องแยกให้ชัดเจนว่า ไม่ใช่โรคที่เกิด จากการมีพยาธิสภาพของทางเดินหายใจหรือทางเดินอาหาร หรือการอักเสบให้แน่นอนก่อน โดยเฉพาะในรายที่เริ่มสูงอายุ โรคนี้ตรวจไม่ พบความผิดปกติของร่างกาย แต่เป็นความรู้สึกซึ่งมักจะถูกเหมารวมเป็นเรื่องของจิตใจทั้งหมด แต่ในมุมมองแพทย์จีนจะเห็นว่า นอกจากจะให้ความสำคัญของจิตใจแล้ว ภาวะร่างกายก็มีผลกระทบกลับไปกลับมากับการเกิดโรค บางสาเหตุนับว่าภาวะสมดุลของร่างกายจะถือเป็นปฐมเหตุเสียด้วยซ้ำ การแก้ภาวะร่างกายและจิตใจในผู้ป่วยโรคนี้ การแพทย์จีนมีผลการรักษาที่ดีมาก และจำแนกได้ชัดเจนกว่าแผนปัจจุบัน