การสักบนผิวหนัง
ผู้ถาม พรนภา/เชียงใหม่
การสักจะเกิดอาการแพ้และมีอันตรายร้ายแรงหรือไม่
หนูอายุ ๑๕ ปี เพื่อนๆ ชวนไป สักแขน แต่หนูก็ยังไม่ได้ตัดสินใจว่าจะสักดีหรือไม่ จึงเขียนมาถามคุณหมอถึงเรื่องการสัก ดังนี้ค่ะ
๑. การสักมีอันตรายร้ายแรงหรือไม่ มีการแพ้หรือมีผลข้างเคียงรุนแรงหรือไม่
๒. ถ้าเบื่อแล้วอยากจะลบรอยสักต้องทำอย่างไร ยุ่งยากและมีอันตรายไหมคะ
๓. เข็มที่ใช้สักที่ร้านเขายืนยันว่า ใช้เข็มที่เผาไฟเป็นการฆ่าเชื้อโรคแล้ว จริงหรือเปล่า
ขอความกรุณาคุณหมอช่วยตอบด้วยนะคะ
ผู้ตอบ นพ.ประวิตร พิศาลบุตร
ขณะนี้วัยรุ่นนิยมแฟชั่นสักและเจาะตามร่างกายกันมาก โดยเฉพาะขณะนี้เกิดกระแสนิยมสักรูปมังกร เพื่อฉลองสหัสวรรษใหม่ ซึ่งหากเครื่องมือไม่สะอาดพอ อาจมีอันตรายต่อชีวิตได้ เคยมีรายงานวัยรุ่นไปเจาะจมูกและเชื้อแบคทีเรียจากช่องจมูกซึ่งเป็นบริเวณที่สกปรกมาก ได้ลอยไปติดที่ลิ้นหัวใจ ทำให้ลิ้นหัวใจอักเสบ และต่อมาก้อนเลือด และเชื้อโรคได้ไปอุดตันเส้นเลือดในสมอง ทำให้เกิดฝีในสมองและมีอาการแขนขาอ่อนแรง
บุคคลที่พึงระวังตนเองในการงดเว้นการสักและการเจาะ ได้แก่ ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง เช่น โรคเลือดออกไม่หยุดที่เรียกว่า ฮีโมฟีเลีย โรคลิ้นหัวใจพิการ โรคผิวหนังแพ้และพุพองได้ง่าย ผู้ที่มีประวัติแพ้เครื่องประดับ คือ แพ้โลหะนิกเกิล หรือผู้ที่เกิดแผลเป็นนูนโตที่เรียกว่า คีลอยด์ ได้ง่าย นอกจากนั้นการสักและการเจาะหากใช้เครื่องมือไม่สะอาด อาจเกิดการติดเชื้อโรคได้ เช่น เชื้อแบคทีเรียทำให้เป็นฝีหนอง โรคบาดทะยัก ไวรัสตับอักเสบ วัณโรคผิวหนัง ซิฟิลิส แม้กระทั่งโรคเอดส์ได้ พบว่าเข็มที่เผาไฟจนแดงก็ฆ่าเชื้อไวรัสไม่ได้ เช่น ไวรัสตับอักเสบ
การลบรอยสักนั้นเป็นเรื่องที่ทำได้ยากมาก ต้องเสียเวลาและค่าใช้จ่ายมากกว่าการสักเองหลายเท่านัก และมักมีแผลเป็นหลังลบรอยสัก นอกจากนั้นบางคนแพ้เม็ดสีที่ใช้สัก เช่น สีแดง สีเขียว อาจเกิดผื่นบวมแดง คัน เป็นก้อนตะปุ่มตะปาอีกด้วย ผมอยากแนะนำว่าคุณน่าจะคิดให้ดีเสียก่อน เพราะนอกจากจะเกิดอันตรายแล้ว สังคมส่วนใหญ่ยังไม่ยอมรับ วัยรุ่นหญิงบางคนไปสักที่ข้อมือ ต่อมาเกิดความอายเลยต้องใส่นาฬิกาบังไว้ ที่สำคัญคือ เมื่อแฟชั่นเปลี่ยนไปตัวเองก็จะเบื่อ ทางที่ดีควรเลี่ยงการสักโดยการอาจใช้รูปลอกติดแทนก็ได้ ซึ่งอาจอยู่ได้นานถึง ๗ วัน หรือใช้การเพ้นท์สีแทนการสัก ส่วนในกรณีการเจาะอาจใช้ต่างหูแหวนชนิดหนีบหรือต่างหูแม่เหล็กแทนก็ได้ สำหรับผู้ที่ต้องการเจาะหูต้องแน่ใจในความสะอาดของเครื่องมือ ถ้าใช้ต่างหูที่ทำ ด้วยเงินสเตอริงหรือสแตนเลสสตีล จะลดอาการแพ้ลงได้ ต่างหูโลหะทั่วไป ทองขาว และเงินเยอรมัน มีส่วนผสมของนิกเกิลซึ่งทำให้แพ้ได้