ดิฉันเคยได้ยินว่าเด็กดูดนมก่อนนอนจะทำให้ฟันผุและฟันไม่สวยจริงไหม และไม่ทราบว่าจะแก้ไขได้อย่างไร
ผู้ถาม จริยา/กรุงเทพฯ
ผู้ตอบ ศ.พญ.วันดี วราวิทย์
ถาม ลูกชายอายุ ๓ ขวบแล้วค่ะ ยังไม่ได้เข้าโรงเรียน เขายังติดขวดนมอยู่
๑. ดิฉันไม่ทราบว่าเด็กที่โตแล้ว ขวดนมที่ชงนมให้เขายังต้องต้มขวดอยู่เหมือนเดิมหรือเปล่า
๒. เราจะเปลี่ยนให้เขาหันมากินนมกล่องจำพวกยูเอชทีแทนได้ไหมคะ
๓. เคยได้ยินว่าเด็กดูดนมก่อนนอนจะทำให้ฟันผุและฟันไม่สวยจริงไหมคะ ขอความกรุณาคุณหมอช่วยตอบด้วยนะคะ
ตอบ ๑. คำแนะนำสำหรับเด็กอายุ ๓ ขวบ ที่ยังดูดขวดนมอยู่ตอนนอนคือ ต้องให้เลิกดูดขวดนม ที่เขายังมีความต้องการดูดขวดนมอยู่เพราะเขาติดการดูดจุกนม ถ้ายังเลิกไม่ได้หรืออยู่ในช่วงที่กำลังหย่าขวดนมนั้น ขวดนมสามารถทำความสะอาดโดยการล้างให้สะอาดเหมือนการล้างถ้วยชาม แล้วคว่ำให้แห้งสนิทก็พอ แต่ถ้าจะให้ปราศจากเชื้อโรคจริงๆ ซึ่งมีความจำเป็นสำหรับเด็กเล็ก ต้องนำขวดนมที่ล้างสะอาดแล้วต้มในน้ำเดือดประมาณ ๕ นาที แล้วนำออกมาคว่ำให้แห้งหรือจะใช้เครื่องนึ่งขวดนมก็ยิ่งดี การทำความสะอาดขวด นมด้วยการลวกน้ำร้อน ไม่สามารถฆ่าเชื้อโรคได้หมด
๒. เด็ก ๓ ขวบ สามารถกินนมสดที่ฆ่าเชื้อโรคด้วยวิธีพาสเจอร์ไรซ์หรือด้วยกรรมวิธีที่ให้ความร้อนสูงช่วงสั้น (ultra high tem-perature, UHT) ได้ แต่ต้องให้อาหารครบหมู่ ๓ มื้อด้วย ถ้ากินนมยูเอชทีอย่างเดียวนานๆ อาจขาดวิตามินซี เนื่องจากวิตามินซีในนมถูกทำลายด้วยความร้อนสูงไปจนหมด ถ้าขาดวิตามินซีนานอาจเกิดอาการของโรคลักปิดลักเปิด มีเลือดออกตามไรฟันให้เห็นได้
๓. เด็กที่ดูดนมก่อนนอนจนหลับไป โดยไม่ได้กินน้ำตามหรือทำความสะอาดฟัน คราบนมจะไปจับที่ฟัน เชื้อจุลินทรีย์ในช่องปากจะใช้คราบนมเป็นอาหาร เกิดการหมักมีกรดเกิดขึ้น กรดนี้จะไปทำลายเคลือบฟันทำให้ฟันผุกร่อน ฟันน้ำนมซึ่งเป็นสีขาวสวยจะเปลี่ยนสีเป็นจุดสีดำ บางคนเป็นมากทำให้เนื้อฟันหลุดเหลือแต่ตอฟัน เคี้ยวอาหารไม่ได้ดี ฟันหลุดเร็ว ฟันแท้ที่ขึ้นมาภายหลังอาจจะมีปัญหาฟันเก ฟันยื่น