แก้หมันเพื่อมีลูกอีกคน
ผู้ถาม ฉวีวรรณ/กรุงเทพ
ดิฉันเคยได้ยินมาว่า คนที่เคยทำหมันหากแก้หมันจะเสี่ยงต่อการท้องนอกมดลูกจริงหรือไม่ แล้วดิฉันจะมีโอกาสตั้งท้องนอกมดลูกอีกหรือไม่ และถ้าหากดิฉันจะตั้งครรภ์อีกครั้งควรปฏิบัติตัวอย่างไร
ดิฉันอายุ ๓๘ ปี มีบุตรแล้ว ๒ คน ชาย ๑ หญิง ๑ คนโตอายุ ๑๕ ปี คนเล็กอายุ ๑๒ ปี หลังจากมีลูกคนที่ ๒ ก็ทำหมันผูกไว้ เมื่อประมาณต้นปี ๒๕๔๐ ก็ปรึกษากับสามีว่าอยากจะมีลูกอีกสักคน เพราะลูกทั้ง ๒ คนโตกันหมดแล้ว จึงให้คุณหมอแก้หมันให้ รอประมาณ ๕-๖ เดือน ก็ท้องสมใจ
ดิฉันตั้งครรภ์ได้ประมาณ ๒ เดือนก็มีอาการปวดท้องรุนแรงจึงไปหาหมอ หมอพบว่า มีเลือดออกในช่องท้อง จึงรีบทำการผ่าตัดทันที เพราะคาดว่าจะท้องนอกมดลูก ปรากฏว่าท้องนอกมดลูกจริงๆ โดยตัวอ่อนไปเกาะตัวอยู่ที่ท่อรังไข่ คุณหมอที่รักษาแนะนำว่าไม่ควรตั้งครรภ์อีกเพราะแม่ก็อายุมากแล้ว อัตราเสี่ยงต่างๆ ก็มากขึ้น แล้วไม่ได้บอกอะไรอีก แต่ดิฉันและสามีอยากจะมีลูกอีกสักคนจริงๆ จึงขอเรียนถามคุณหมอดังนี้
๑. คนที่อายุมากหากตั้งครรภ์จะมีความเสี่ยงต่ออะไรบ้างคะ
๒. ดิฉันเคยได้ยินมาว่า คนที่เคยทำหมันหากแก้หมันจะเสี่ยงต่อการท้องนอกมดลูกจริงหรือไม่ แล้วดิฉันเองจะมีโอกาสตั้งท้องนอกมดลูกอีกหรือไม่
๓. หากดิฉันจะตั้งครรภ์อีกครั้งควรปฏิบัติตัวอย่างไร
ผู้ตอบ น.พ.พันธ์ศักดิ์ ศุกระฤกษ์
๑. ผู้หญิงที่ตั้งครรภ์หลังจากอายุมากกว่า ๓๕ ปีขึ้นไปนั้นมีโอกาสเสี่ยงต่อภาวะบางอย่างมากกว่าผู้หญิงที่ตั้งครรภ์เมื่ออายุน้อยกว่า ๓๕ ปี คือ
- มีโอกาสที่เด็กที่เกิดมาจะเกิดภาวะปัญญาอ่อน หรือที่เรียกกันทั่วๆ ไปว่า ดาวน์ซินโดรม (Down’s Syndrome) มากกว่าปกติ อย่างไรก็ตามในระหว่างตั้งครรภ์อ่อนๆ ประมาณ ๑๖-๒๐ สัปดาห์ สามารถรับการตรวจดูว่าทารกในครรภ์มีความผิดปกติทางกรรมพันธุ์หรือโครโมโซมดังกล่าวได้โดยการเจาะน้ำคร่ำ เอาเซลล์เนื้อเยื่อไปเพาะเลี้ยงดูก็สามารถทราบได้ก่อนว่าบุตรในครรภ์มีความผิดปกติหรือไม่
- โอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนจากากรตั้งครรภ์ เช่น แท้งบุตรคลอดก่อนกำหนด หรือมีความดันเลือดสูงหรือที่เรียกกันทั่วๆ ไปว่า ครรภ์เป็นพิษ เพิ่มขึ้นกว่าปกติ
๒. การผ่าตัดแก้หมันหญิง ก็คือ การผ่าตัดเชื่อมต่อท่อนำไข่ที่ผูกไว้ให้ท่ออุดตันมาต่อกันใหม่ในการเชื่อมต่อของท่อนำไข่นั้น บางครั้งรูเปิดภายในท่ออาจเชื่อมติดกันไม่เรียบเสมอเหมือนเดิมได้ ทำให้เกิดรอยคอดบริเวณที่ท่อนำไข่เชื่อมต่อกัน ผลที่ตามมาก็คือ เมื่อเกิดการปฏิสนธิของไข่และตัวอสุจิในบริเวณท่อนำไข่ส่วนปลายจนเกิดเป็นตัวอ่อนแล้ว เมื่อตัวอ่อนเดินทางผ่านท่อนำไข่กลับเข้ามาในโพรงมดลูก อาจเดินทางมาติดบริเวณรอยคอดดังกล่าวทำให้เกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกขึ้นได้
ในกรณีของคุณแสงเดือนนั้นได้รับการผ่าตัดเอาท่อนำไข่ที่เกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกออกไปแล้ว ๑ ข้าง จึงยังเหลือท่อน้ำไข่อีก ๑ ข้าง การจะเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกใหม่หรือไม่จึงขึ้นอยู่กับสภาพของท่อนำไข่ที่เหลืออยู่ว่า สมบูรณ์และเชื่อมต่อกันดีแค่ไหน
๓. ถ้ายังต้องการจะตั้งครรภ์ต่ออีกควรจะไปตรวจสภาพของท่อนำไข่ที่เหลืออยู่ โดยการฉีดสีตรวจท่อนำไข่ว่าอุดตันหรือไม่ และถ้าเชื่อมต่อกันแล้วท่อที่เชื่อมต่อกันนั้นมีสภาพดีสมบูรณ์ในการเชื่อมต่อเพียงใด ถ้าเชื่อมต่อกันได้ดีก็คงจะสามารถตั้งครรภ์ได้