- ศักดิ์ดา/กรุงเทพฯ : ผู้ถาม
ผมอายุ 46 ปี มีปัญหาเรื่องท้องผูกมานานเป็นเวลา 10 ปีแล้วครับ เนื่องจากต้องรีบไปทำงานแต่เช้าทุกวัน ไม่มีเวลามานั่งห้องน้ำนานๆ จะว่างก็ตอนกลางคืนประมาณ 2-3 ทุ่มแล้ว และพยายามนั่งห้องน้ำในเวลากลางคืนแทน แต่แม้พยายามถ่ายกลางคืนเป็นประจำ อาการท้องผูกก็ยังไม่หาย ผมพยายาม ดื่มน้ำมากๆ ก็ไม่ดีขึ้น และบางทีก็ทำไม่ได้เพราะทำให้ปวดปัสสาวะบ่อยเกินไป หรือบางครั้งหากดื่มน้ำมากก็พานจะอาเจียนเอา
ตอนหลังต้องพึ่งยาระบายเป็นประจำ แต่ยาระบายก็ช่วยได้ไม่มาก เพราะแม้จะถ่ายออกแต่ก็ยังต้องใช้สบู่ช่วยสวน ไม่ได้ถ่ายง่ายๆ แบบคนอื่น และผมเป็นริดสีดวงด้วยครับ ช่วงหลังก็ปล่อยๆไปและพยายามจะชินกับความยากลำบากนี้
ผมมีปัญหาจะถามดังนี้
1. ผมเริ่มกังวลว่าการที่เราท้องผูกไปเรื่อยๆ เช่นนี้ มีโอกาสเป็นมะเร็งลำไส้ได้หรือไม่
2. ผมจะสามารถรักษาอาการท้องผูกให้หายเด็ดขาดได้ไหม ต้องทำอย่างไร
3. ทำไมนั่งห้องน้ำเป็นประจำในตอนกลางคืนแล้วก็ยังไม่หาย หรือจำเป็นต้องขับถ่ายเป็นกิจวัตรเฉพาะ ตอนเช้าเท่านั้น
4. คุณแม่ของผมเป็นคนท้องผูกเช่นเดียวกัน มีปัญหาเรื่องลำไส้มาตลอด และมักจะเป็นลำไส้อักเสบ เป็นไปได้ไหมว่าเป็นเพราะกรรมพันธุ์ เพราะน้องสาวอีกคนหนึ่งก็มักจะเป็นเช่นกัน
- นพ.ธเนศ พัวพรพงศ์ : ผู้ตอบ
1. เรื่องของการเป็นมะเร็งจริงๆ แล้วไม่สามารถบอกได้ชัดเจนว่า การที่ท้องผูกจะทำให้เกิดเป็นมะเร็ง เนื่องจากสาเหตุมีหลายอย่าง
การที่ท้องผูกเชื่อว่าอาจทำให้แบคทีเรียในลำไส้มีการแบ่งตัว หรือมีการระคายเคืองในลำไส้เลยอาจทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ไปเป็นมะเร็งได้ แต่อันนี้ยังสรุปไม่ได้ชัดเจนครับ
แต่การท้องผูกอาจทำให้ลำไส้ใหญ่มีกระเปาะโป่งออก ที่เรียกว่า Diverticulum อันนี้มักพบในคนสูงอายุที่ท้องผูก ซึ่งโรคนี้อาจไม่มีอาการหรืออาจมีภาวะแทรกซ้อนเช่น เลือดออกหรือติดเชื้อรุนแรงได้ แต่อย่างไรก็ตาม สรุปคือ ก็ไม่ควรท้องผูกครับ
2. คุณสามารถรักษาอาการท้องผูกให้หายเด็ดขาดได้ครับ ปัญหาคือตอนเช้าไม่มีเวลาเข้าห้องน้ำ อาจ ทำให้อุจจาระแข็ง ไปเข้าตอนนอนก็ไม่ปวดเลยต้องเบ่ง
ไม่ทราบว่าคุณสามารถเข้าห้องน้ำที่ทำงานได้หรือไม่ ถ้าทำได้หลังอาหารเช้าก็ได้ ดื่มน้ำมากๆ เมื่อ กระเพาะอาหารขยายตัว จะทำให้เกิดปฏิกิริยา (reflex) คือมีการบีบตัวของลำไส้ใหญ่ ทำให้ปวดท้องอยากขับถ่าย สามารถเข้าห้องน้ำที่ทำงานตอนเช้าก็ได้ครับ
เรื่องอาหารการกินขอให้เพิ่มการกินผัก-ผลไม้มากๆ เพื่อเพิ่มกากอาหารครับ
ถ้ายังไม่ขับถ่ายแบบนี้ อาจต้องไปพบแพทย์ ตรวจว่ามีอะไรผิดปกติที่ลำไส้ใหญ่หรือไม่ เช่น โป่งพองผิดปกติ หรือการบีบตัวผิดปกติครับ
3. การนั่งห้องน้ำเป็นประจำในตอนกลางคืนไม่จำเป็นครับ เอาที่เป็นเวลาที่ดีที่สุด แต่ว่าตอนเช้าเราสามารถขับถ่ายของที่กินเข้าไปตอนเย็นออกด้วย ขณะที่การขับถ่ายตอนกลางคืนของที่กินมื้อเย็นจะต้อง ค้างในลำไส้ประมาณ 24 ชั่วโมงครับ
แต่ถึงอย่างไรก็ตาม ก็ยังขอย้ำว่าเอาเวลาที่เราสะดวกดีที่สุดครับ
4. บอกไม่ได้แน่นอนครับว่าอาการท้องผูกของคุณจะเป็นจากกรรมพันธุ์หรือเปล่า เพราะอาจมีหลายสาเหตุ คงต้องไปพบแพทย์ตรวจดูอีกทีครับ