จารุวรรณ / ประจวบฯ : ผู้ถาม
มีอาการคันที่รูทวารเป็นเวลานานพอสมควรแล้ว เคยถามคุณหมอบางท่านก็ได้แนะนำว่าอาจจะเป็นเพราะพยาธิเส้นด้าย จึงได้ซื้อยาถ่ายพยาธิฟูกาคาร์ก็ยังไม่หาย มีอาการคันเป็นพัก ๆ ไม่ได้ตลอดเวลา อยากทราบว่าจะเป็นเพราะสาเหตุอื่นได้หรือไม่
นพ. มาวิน วงศ์สายสุวรรณ : ผู้ตอบ
สวัสดีครับ สาเหตุการคันรอบทวารหนัก ได้แก่
- โรคผิวหนัง เช่น โรคภูมิแพ้ (Atopic dermatitis) หรือโรคเรื้อนกวาง (Psoriasis)
- สารบางอย่าง เช่น หัวเชื้อน้ำหอมบางอย่าง หรือสบู่บางชนิด
- หรือแม้กระทั่งอาหารที่กินเข้าไป ได้แก่ พวกเครื่องดื่มผสมแอลกอฮอล์ โดยเฉพาะพวกเบียร์ น้ำอัดลม กาแฟ ชา นม หรืออาหารรสเผ็ดจัด อาหารรสเปรี้ยว หรือยาเช่นคอลซิซีน (colchicines ใช้รักษาโรคเกาต์) เดคราไซคลีน (tetracycline, vitamin C) หรือผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว
- เชื้อจุลชีพบางอย่างเช่นเชื้อราหรือบัคเตรี
- ปรสิต เช่น พยาธิ หิดพยาธิ เช่น พยาธิเข็มหมุด พยาธิเส้นด้าย
- โรคประจำตัวได้แก่ เบาหวาน โรคตับ หรือโรคที่เกี่ยวข้องกับทวารหนัก เช่นมีติ่งยื่นจากทวารหนัก ฝีคัณฑสูตร หรือแม้กระทั่งเนื้องอกบางอย่าง
- การรักษาความสะอาดมากเกินไป บางครั้งการทำความสะอาด หรือการชำระล้างด้วยสบู่ หรือถูบ่อยก็ทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นแห้งมากไปและคันได้
- การมีเหงื่อออกมากและอับชื้นตลอดเวลา เช่นบุคคลบางอาชีพ เช่น จ๊อกกิ้ม้า หรือคนอ้วนมาก
- ภาวะทางจิต
การปฏิบัติตน
- สังเกตตัวท่านว่ามีปัจจัยดังกล่าวหรือไม่และหลีกเลี่ยง
- พยายามอย่าเกา ใส่เสื้อผ้าหลวมสบาย ๆ กางเกงในควรเป็นผ้าฝ้าย (cotton) จะดีที่สุด
- หลีกเลื่ยงการอาบน้ำหรือการล้างบริเวณนั้นบ่อยเกินไป อาจใช้ครีมที่ผสมมอยส์เจอร์ไรช์เชอร์ แทนการใช้สบู่
- ไม่ควรให้บริเวณนั้นเปียกชื้นตลอดเวลา อาจใช้แป้งเด็กทาก็ได้
- ถ่ายอุจจาระสม่ำเสมอ
- หากใช้กระดาษชำระไม่ควรเช็ดแรงเกินไป อาจทำให้ผิวหนังถลอกเป็นแผลได้
- ไม่ควรใช้แป้งหอม หรือน้ำหอมบริเวณทวาร
- หาสาเหตุอื่น ๆ แล้วทำการรักษา เช่น พยาธิ เบาหวาน หรือริดสีดวง หรืออื่น ๆ
ถ้ายังไม่ดีขึ้นควรพบแพทย์ เพื่อหาสาเหตุต่อไปครับ