ในวิชาดูโหงวเฮ้งได้ให้ความสำคัญของจมูก เพราะมีความอุดมสมบูรณ์และเป็นพลังแห่งสรรพสิ่ง เป็นทางผ่านของลมหายใจเพื่อให้การการมีชีวิตอยู่ทำให้เกิดพลัง และเป็นทางผ่านของลมหายใจเมื่อร่างกายกำลังจะดับ คือ เป็นทางออกของลมเฮือกสุดท้าย
มีคำกล่าวมากมายเกี่ยวกับจมูก เช่น
- จมูกสามารถสะท้อนถึงอำนาจ วาสนา วาระสุขภาพ ครอบครัว ทรัพย์สิน บริวาร บุตรหลาน อุดมการณ์ ความรวดเร็วในการตัดสินใจ
- จมูกที่มีโชคลาภ ทรัพย์สิน ปลายจมูกต้องมีเนื้อมาก กลมมนใหญ่ สีสันออกเหลืองอมชมพู มองตรงแทบไม่เห็นรูจมูก
- สตรีใดที่มีจมูกเล็กเมื่อเทียบกับสัดส่วนอวัยวะอื่นบนใบหน้า มักจะเป็นคนใจแคบ ขี้หึง แต่อดทน
- ถ้าจมูกแดงตลอดเวลา บ่งบอกว่าเป็นคนชอบเล่นการพนัน ชอบเสี่ยงโชค จะทำสิ่งใดก็ไม่ประสบความสำเร็จ
- ถ้าจมูกเป็นสีเทา บ่งบอกว่า จะมีความยุ่งยากในเรื่องการเงิน
- ถ้าจมูกสีดำคล้ำหรือสีเขียว บ่งบอกว่า ให้ระวังเรื่องสุขภาพและจะมีเคราะห์
- ถ้าหน้าตาสดใสแต่จมูกสีคล้ำกว่าหน้ามาก บ่งบอกว่า เป็นคนทำงานหนักแต่ได้ผลตอบแทนน้อย
ที่กล่าวมานี้เป็นการลักษณะอวัยวะสำคัญใหญ่ ๆ บนใบหน้า ( ตา จมูก หู ปาก คิ้ว ) ซึ่งเป็นศาสตร์การดูโหวงเฮ้ง เพื่อทำนายลักษณะและดวงชะตาของคนจากการสังเกตบนใบหน้า
ในแง่ศาสตร์แพทย์จีน ปัจจุบันมีการศึกษาและค้นคว้าวิจัยในรายละเอียด ทำให้เราสามารถนำเอาแนวคิดแพทย์มาช่วยในการตรวจวินิจฉัยโรคได้มากขึ้น
การพิจารณาลักษณะจมูก เรียกว่า “ การตรวจวินิจฉัยหมิงถัง ”
- ฐานจมูกคล้ายฐานภูเขา นับจากตำแหน่งแนวกลางระหว่างลูกตา หมายเลข ๒ อยู่ส่วนบนของจมูก คือ จุดหัวใจ
- ยอดปลายจมูกเปรียบเสมือนยอดภูเขา อยู่ด้านล่างคืออวัยวะสืบพันธุ์
- แนวกึ่งกลางฐานจมูกกับปลายจมูกคือจุดม้าม
- ระหว่างจุดม้ามกับจุดหัวใจเป็นจุดตับ
- ระหว่างจุดม้ามกับอวัยวะสืบพันธุ์คือจุดไต
การดูสีของจมูกบอกโรค
จมูกโดยภาพรวมหมายถึงระบบม้าม เกี่ยวกับย่อยดูดซึมอาหาร และเป็นแห่งสร้างพลังของร่างกาย
แต่ถ้าพิจารณาในรายละเอียด จะพบว่าภายในเป็นภาพโฮโลแกรม ( hologram ) ที่มีองค์ประกอบของส่วนต่าง ๆ มากมาย ( ดังภาพ )
สีเขียว : ( ปกติหมายถึงธาตุไม้ ได้แก่ อวัยวะตับ )
1. ถ้าตัวจมูกโดยรวมสีเขียว หมายถึง ภาวะปวดท้อง
2. ถ้าใบหน้าค่อนข้างคล้ำ มีจมูกเหลืองแกมเขียว แสดงว่า เป็นโรคตับ
3. เด็กเล็ก ถ้าจมูกมีสีดำเขียว แสดงว่า โรครุนแรง หรือกำลังจะชัก หรือมีอาการเจ็บปวดรุนแรงเนื่องจากความเย็น
4. ปลายจมูก ( อวัยวะสืบพันธุ์ ) ดำเขียว แสดงว่า มีโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ ( เช่น หนองใน )
สีแดง : ( ปกติหมายถึงธาตุไฟ ได้แก่ อวัยวะหัวใจ )
1. ถ้าตัวจมูกสีแดง แสดงว่า มีความร้อนของระบบปอดและม้าม ( กรณีกระทบลมร้อนและมีความร้อนสะสมอยู่ในระบบกระเพาะอาหาร ม้าม เนื่องจากเป็นหวัดร้อนเข้าสู่ภายในร่างกาย
2. บริเวณจมูกสีแดงสด บ่งบอกว่า มีภาวะเม็ดเลือดแดงมากขึ้น ( เลือดมักเข้มข้นสูง )
3. คนที่ดื่มสุรา หน้าจะแดง จมูกก็ยิ่งแดง
4. หน้าสีเหลืองเขียว แต่มีเส้นเลือดฝอยที่จมูกขยายตัว เลือดมาเลี้ยงมาก บ่งบอกว่า ภาวะตับแข็ง
5. สตรีที่มีดั้งจมูกสีแดงคล้ำสองข้างจมูก มีกระหรือฝ้า มักจะมีความผิดปกติของประจำเดือน หรือประจำเดือนไม่มา
6. คนที่จมูกแดงและมีรูจมูกแห้ง มักมีเลือดกำเดาออกง่าย
สีเหลือง : ( ปกติหมายถึงธาตุดิน ได้แก่ อวัยวะม้าม )
1. ตัวจมูกสีเหลือง แสดงว่า มีความร้อนชื้น สาเหตุเพราะสีเหลืองหมายถึงธาตุดินคือม้าม ไม่สามารถย่อยลำเลียงน้ำและความชื้น ความชื้นสะสมกลายเป็นความร้อน หรืออาจหมายถึง มีความเย็นในทรวงอก เพราะม้ามที่พร่อง เกิดความชื้น มีเสมหะสะสมอยู่ในทรวงอก
2. จมูกเหลืองดำ มีความสว่าง แสดงว่า มีเลือดอุดกั้น
3. จมูกเหลืองดำ แต่เหี่ยวแห้ง แสดงว่า ในความร้อนในม้าม ทำให้สูญเสียสารน้ำในร่างกาย
4. จมูกเหลือง แห้งเหมือนดินปั้น แสดงว่า พลังม้ามกำลังจะหมด หมายถึงภาวะที่จะถึงแก่ชีวิต
สีขาว : ( ปกติหมายถึงธาตุทอง ได้แก่ อวัยวะปอด )
1. ตัวจมูกขาว หมายถึง ม้ามพร่อง หรือกระเพาะม้ามเย็นและพร่อง พลังพร่อง เลือดพร่องหรือเสียเลือด
2. ตัวจมูกขาว หมายถึง ( จมูกและแนวจมูก ) บ่งบอกถึงภาวะโรคปอด เช่น เสมหะเย็น ไอเย็น หลอดลมอักเสบเรื้อรัง
สีดำ : ( ปกติหมายถึงธาตุน้ำ ได้แก่ อวัยวะไต )
1. ยอดปลายจมูกมีสีดำ แสดงว่า มีน้ำคั่งค้าง ปวดแน่นท้อง
2. สตรีที่มียอดปลายจมูกสีดำ แสดงว่า มีโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะหรือมดลูก มักพบมีปัสสาวะกะปริบปะปรอย ประจำเดือนมามาก ตกขาวมาก
3. บริเวณจมูกดำ แสดงว่า ถ้าเฉพาะส่วนปลายจมูกดำและแห้ง แสดงว่าตรากตรำ ถ้าเฉพาะส่วนปลายจมูกดำและแห้ง แสดงว่า มีเพศสัมพันธ์มากเกินไป ( สูญเสียสาวจริง ) ถ้าบริเวณตับมีฝ้าหรือตกกระ แสดงว่าประจำเดือนขาด หรือเลือดพร่อง มีเลือดอุดกั้น
4. บุรุษชายที่ปลายจมูกดำและสีดำกระจายตัวถึงบริเวณร่องจมูกบ่งบอกว่า อวัยวะสืบพันธุ์ หรือลูกอัณฑะอักเสบ หรือมีไส้เลื่อนมีบริเวณขาหนีบ หรือมีความเย็นกระทบตับและไต ( ความเย็นบริเวณช่วงล่าง มดลูก อุ้งเชิงกราน กระเพาะปัสสาวะ )
5. ยอดปลายจมูกเป็นสีดำ แต่ลักษณะมันวาระดับผิวคล้ายทาครีม แสดงว่า กินอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะเข้าไป
การดูรูปร่างของจมูกบอกโรค
1. จมูกโตสมส่วน สีชมพูมีประกาย แสดงว่า พลังพื้นฐานร่างกายดี
2. จมูกแฟบแบน แสดงว่า พลังงานพื้นฐานร่างกายอ่อนแอ
3. จมูกบวม แสดงว่า สิ่งก่อโรคแกร่งมากระทำต่อร่างกาย
4. แกนจมูก ( จากแนวกลางตาทั้ง 2 ข้างมายังปลายจมูก ) มีการยุบตัว นึกถึงโรคชิฟิลิส ถ้าขนคิ้วร่วงหลุด นึกถึงโรคเรื้อน
5. จมูกแบบกบ ดั้งหรือแกนจมูกกว้าง หนา สูงมากผิดปกติ แสดงว่า มีเนื้องอกหรือริดสีดวงจมูก
6. ยอดปลายจมูกอ่อนนุ่มร่วมกับมีปลายลิ้นยื่นออกนอกปาก หน้าตาทึมทื่อ ดวงตา 2 ข้างห่างกันมากผิดปกติ มักเป็นเป็นปัญญาอ่อนแต่กำเนิด
7. ถ้าหายใจปีกจมูกจะบานและเคลื่อนไหว แสดงว่า หายใจลำบาก มักพบในกรณีมีไข้สูง เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ภาวะกรดในเลือด โรคปอดเนื่องจากหัวใจ การอุดตันทางเดินหายใจ
เรื่องของจมูกและอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย แม้จะเป็นอวัยวะที่มีหน้าที่จะเพาะแน่นอนในระบบใหญ่ของร่างกาย แต่อวัยวะเหล่านั้นยังสามารถสะท้อนภาพของระบบใหญ่ทั้งระบบด้วย เสมือนกับอวัยวะต่าง ๆ ได้จำลองร่างกายทั้งร่างกายให้ปรากฏบนอวัยวะนั้น โดยอาศัยพื้นฐานทางทฤษฎีแพทย์จีนและการตรวจพบทางคลินิก
นับเป็นศาสตร์ที่น่าสนใจ เพราะเป็นการเชื่อมต่อร่างกายทั้งร่างกายเป็นแบบองค์รวมอีกมิติหนึ่ง สิ่งเหล่านี้สัมพันธ์กับความรู้เรื่องปัญจธาตุ และยินหยาง รวมถึงทฤษฏีอวัยวะภายในและเส้นลมปราณอย่างแนบแน่น
ปัจจุบันผู้เชี่ยวชาญทั้งในจีนและอเมริกากำลังศึกษาเรื่องเหล่านี้อย่างลึกซึ้ง ความเจ้าใจความเชื่อมต่อขององค์รวมกับอวัยวะเฉพาะส่วน จะทำให้เรามอง “ มองภายนอกทะลุภายใน ” “ มองจากปรากฎการณ์ถึงธาตุแท้ของสิ่ง ” เป็นการเพิ่มความรอบด้านในการดูแลสุขภาพได้ดีขึ้น