ภุชงค์ /กรุงเทพฯ : ผู้ถาม
คุณยายที่บ้านอายุ 60 ปี ชอบบ่นว่าเวียนหัว ลมขึ้น พอพาไปฉีดยา 1 เข็มก็จะหายไป 1 เดือน แล้วพอคุณยายบ่นอีก ก็ต้องพาไปฉีดอีก ไม่ทราบว่าอาการดังกล่าวของคุณยายเป็นอย่างไร และจะรักษาได้อย่างไร นอกจากการพาไปฉีดยาทุกเดือนครับ
นพ.เขษม์ชัย เสือวรรณศรี : ผู้ตอบ
ผู้สูงอายุที่เป็นแบบนั้นมีหลายปัจจัยครับ
1. ผู้สูงอายุนั้นหลอดเลือดจะค่อย ๆ ตีบขึ้นตามอายุครับ มากน้อยไม่เท่ากัน ขึ้นกับโรคประจำตัวอื่น ๆ เช่น ไขมันในเลือด เบาหวาน ความดัน การสูบบุหรี่ เป็นต้น หรือธรรมชาติของแต่ละคน
ตามปกติหลอดเลือดมักเริ่มตีบตั้งแต่อายุประมาณ 45-50 ปีขึ้นไป การที่หลอดเลือดตีบก็ทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้ลำบากกว่าปกติ น้อยกว่าปกติ
2. ผู้สูงอายุมักมีปัญหาเรื่องการนอน โดยมักนอนหลับไม่สนิท หลับๆ ตื่นๆ หรือหลับยาก ซึ่งทำให้พักผ่อนไม่เพียงพอ ทำให้เวียนหัวง่ายครับ
3. อาการเครียดหรือซึมเศร้าพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ ซึ่งทำให้เสริมปัจจัยในข้อ 2 ได้
4. สภาพแวดล้อมอื่นๆ เช่น เสียงดัง อากาศร้อน ก็ทำให้เวียนหัวง่าย เนื่องจากสมองค่อยๆ เสื่อมสภาพลง ความทนทานต่อภาวะต่างๆ รอบตัวจะไม่เหมือนก่อนๆ
สาเหตุอื่น ๆ ก็ยังมีครับ เช่น ยาบางตัวที่กินประจำก็อาจเป็นสาเหตุได้ ความเจ็บป่วย มีไข้ หรืออะไรก็ตามที่ทำให้ร่างกายอ่อนแอลงกว่าปกติ ล้วนทำให้เวียนหัวได้ครับ
สำหรับเรื่องการฉีดยานั้น ถ้าเป็นยาแก้เวียน อาจช่วยได้บ้างแต่ก็แค่ 1-2 วันเท่านั้น คุณเล่าว่าหลังจากฉีดยาแล้วคุณยายคุณคงไว้ได้นานเป็นเดือน ถือว่าดีแล้วครับ
การฉีดยานี้เกิดจากการแก้ไขต้นเหตุและจิตใจครับ โดยเฉพาะคนรุ่นก่อน ๆ จะมีความเชื่อในยาฉีดมาก โรคอะไรก็ตามขอให้ฉีดยาเถอะหายทั้งนั้น
ซึ่งในทางการแพทย์นั้น ความเชื่อเหล่านี้ทำให้ดีขึ้นได้เองจริง ๆ แต่ถือเป็นแนวทางและค่านิยมที่ไม่ถูกต้อง จึงเป็นหน้าที่ของแพทย์ทุกคนที่ควรอธิบายให้คนไข้ฟังด้วยเหตุผล
แม้ว่าในผู้สูงอายุนั้น จะเปลี่ยนความคิดได้ยากหน่อย แต่ก็ต้องลองดู เพื่อให้ค่านิยมเรื่องฉีดยานี้ค่อย ๆ หายไป อย่างน้อยก็เป็นส่วนหนึ่งในการยกมาตรฐานความรู้ของคนไข้ในเมืองไทย และลดการใช้ยาโดยไม่จำเป็นครับ