ต้อ 4 จำพวก
“คุณหมอครับ โรคต้อมีทั้งหมดกี่ชนิดด้วยกันครับ”
คุณลุงเอ่ยขึ้น “ที่สงสัยก็เพราะว่าเมื่อเดือนก่อนลุงมีอาการตามัว ไปให้หมอตรวจ หมอบอกว่าเป็นโรคต้อกระจก แต่คุณป้าข้างบ้านผมเมื่อสัปดาห์ก่อนไปหาหมอด้วยอาการตามัวแบบผม หมอบอกว่าเป็นโรคต้อหิน โรคต้อทั้ง 2 ชนิดนี้เหมือนกันหรือต่างกันอย่างไรครับ”
“แหม คุณลุงเล่นถามทีเดียวหลายข้อแบบนี้ ก็ขอตอบคำถามง่ายๆข้อหลังก่อนว่า ต้อกระจกกับต้อหินเป็นโรคคนละชนิดกันเลยครับ” คุณหมออธิบาย
ต้อกระจก หมายถึง
โรคตามัวอันเกิดจากแก้วตาหรือเลนส์ตาขุ่น แก้วตาอยู่ภายในลูกตา ตรงกับบริเวณตาดำ มีหน้าที่ช่วยการหักเหของแสง ทำให้มองเห็นภาพต่างๆแบบเดียวกับเลนส์กล้องถ่ายรูป ในคนปกติแก้วตานี้จะใสเหมือนกระจกใส แต่เมื่อแก่ตัวเข้ามันจะขุ่นเพราะเสื่อมตามสังขาร ในที่สุดจะขุ่นขาวเหมือนกระจกฝ้า ทำให้ตามัวตาบอดได้
“หมายความว่า คนเราเมื่อแก่ตัวเข้าจะเป็นต้อกระจกกันทุกคนไปใช่มั้ยครับ” คุณลุงถามแทรก
“ก็เป็นกันแทบทุกคนแหละครับ คือเป็นความเสื่อมของร่างกายตามธรรมชาติ แบบเดียวกับอาการหูตึงข้อเสื่อมนั่นแหละ ต่างกันเพียงว่าเป็นมากหรือน้อยเท่านั้นถ้าเป็นมาก จนตามองไม่เห็น แก้ไขโดยการผ่าตัดใส่แก้วตาเทียม สายตาก็กลับดีเหมือนคนหนุ่มสาวได้อย่างน่าอัศจรรย์”
“อย่างงั้นที่ลุงเป็นนี่ก็ไม่ใช่โรคร้ายแรงอะไรล่ะสิครับ” คุณลุงรู้สึกโล่งใจ “แล้วต้อหินล่ะเป็นอย่างไรครับ”
“ต้อหิน ก็เป็นโรคตามัวอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดจากความดันภายในลูกตาสูง เป็นผลให้ประสาทตาเสีย” คุณหมออธิบายต่อ
“คุณหมอครับ ภายในลูกตามีความดันเกิดขึ้นได้อย่างไรครับ”
“ทุกๆวันภายในลูกตาจะมีการสร้างของเหลวขึ้นหล่อเลี้ยงลูกตาให้ทรงตัวและทำหน้าที่อยู่ได้ ซึ่งจะมีช่องทางระบายถ่ายเทออกภายนอกลูกตาได้ แต่บางคนอาจเกิดความผิดปกติ เมื่อถึงวัยกลางคนหรือแก่ตัวเข้าช่องทางระบายดังกล่าวเกิดการอุดตัน ทำให้ของเหลวที่สร้างขึ้นนั้นระบายไม่ออก ก็คั่งอยู่ภายในลูกตา ทำให้เกิดแรงดันสูงขึ้นแบบเดียวกับการอัดน้ำเข้าลูกโป่ง แรงดันนี้ก็จะไปทำลายประสาทที่อยู่ภายในลูกตา ทำให้ตาบอดอย่างถาวรได้ ที่เรียกว่าต้อหินก็สันนิษฐานว่าเป็นเพราะลูกตามีความดันสูงขึ้น มีลักษณะแข็งขึ้นกว่าปกติ”
“ฟังดูแล้วต้อหินนี่เป็นโรคตาชนิดร้ายถึงกับทำให้ตาบอดได้ ทางการแพทย์มีทางช่วยแก้ไขอะไรได้หรือไม่” คุณลุงถามต่อ
“หมอต้องย้ำก่อนว่า ต้อหินจะเกิดกับคนเพียงบางคนเท่านั้น เป็นโรคที่ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ ถ้าใครสงสัยว่ามีพันธุ์ของโรคนี้อยู่ ก็ต้องคอยหมั่นตรวจเช็กตาเป็นประจำ ถ้าเป็นระยะเริ่มแรกก็สามารถรักษาให้หายได้ครับ”
“ลุงพอเข้าใจถึงข้อแตกต่างระหว่างต้อกระจกกับต้อหินแล้ว ทีนี้คุณหมอลองอธิบายว่าโรคต้อมีกี่ชนิด”
“คำว่าต้อนี่ เป็นศัพท์ของแพทย์แผนโบราณเขาหมายถึงโรคที่เกิดที่ลูกตา ทำให้ตาพิการมองอะไรไม่ชัดเจน หรืออาจทำให้ตาบอดได้” คุณหมอสาธยาย “ดังนั้นโรคต้อจึงมีอยู่หลายชนิด ในคัมภีร์แพทย์แผนโบราณมีชื่อเรียกต้ออยู่นับหลายสิบชื่อ ซึ่งบางอย่างก็เทียบเคียงกับแผนปัจจุบันได้ บางอย่างก็เทียบเคียงไม่ได้”
“ส่วนที่เทียบเคียงกับแผนปัจจุบันได้มีอะไรบ้างครับ”
“เท่าที่หมอทบทวนดูก็มีอยู่ 4จำพวก ได้แก่
1. ต้อกระจก ตรงกับคำว่า cataract
2. ต้อหิน ตรงกับคำว่า glaucoma
3. ต้อเนื้อ, ต้อลิ้นหมา ตรงกับคำว่า pterygium
4. ต้อลำไย ตรงกับคำว่า leukoma หรือ corneal ulcer”
“ลุงเองพอทราบว่า ต้อเนื้อหรือต้อลิ้นหมา นี่เกิดจากถูกลม ถูกแดด ถูกแสง หรือความร้อนทำให้เยื่อบุตาขาวเสื่อมและหนาตัว เป็นแผ่นเยื่อสีเหลืองๆ ตรงบริเวณหัวตา เมื่อลอกออกก็หายได้ ไม่ใช่โรคร้ายแรง ที่ทราบนี่ก็เพราะเคยเป็นมาก่อน ส่วนต้อลำไยนี้ฟังดูน่าอร่อย ไม่ทราบว่าเป็นอย่างไรครับ”
“ต้อลำไย หมายถึง โรคกระจกตาขุ่น กระจกตาก็คือส่วนใสๆที่อยู่ด้านหน้าสุดของลูกตา ตรงกับตาดำ โรคนี้เกิดจากการมีแผลอักเสบของกระจกตา แล้วกลายเป็นแผลเป็น ลักษณะขุ่นขาวเหมือนเนื้อลำไย ทำให้มองเห็นไม่ค่อยชัด ถ้าขุ่นขาวมากๆ จนตาแทบบอด ก็เรียกว่า ตาถั่วนั่นแหละครับ”
“โรคนี้มีทางเยียวยารักษาอย่างไรหรือไม่ครับ”
“โรคนี้มีทางเยียวยารักษาอย่างไรหรือไม่ครับ”
“การรักษาก็โดยการผ่าตัดเปลี่ยนกระจกตา เอากระจกตาของคนปกติมาใส่แทน ก็ทำให้เห็นได้ชัดเหมือนเดิม ที่คนใจบุญเขาบริจาคดวงตาไว้ ก็เอาส่วนของกระจกตามาใช้ประโยชน์อย่างนี้แหละ”
“คุณหมอหมายความว่า การเปลี่ยนดวงตาก็คือเปลี่ยนเฉพาะกระจกตา มิใช่เปลี่ยนทั้งลูกตาดังที่เข้าใจผิดกันใช่มั้ยครับ”
คุณหมอพยักหน้า