ซีส อันตรายไหม
ซีส เกิดจากสาเหตุอะไร จะรักษาด้วยวิธีใด เป็นแล้วมีอันตรายต่อร่างกายมากน้อยแค่ไหน
ดิฉันมีปัญหาถามคุณหมอดังนี้
กระดูกที่งอกตามข้อต่อที่เรียกว่า "ซีส" นั้นเกิดจากสาเหตุอะไร เป็นอันตรายต่อร่างกายมากน้อยแค่ไหน ดิฉันเคยเป็นที่ข้อมือ ไปหาหมอ คุณหมอบอกว่าเป็นซีสและแนะนำให้ผ่าตัดออก ดิฉันนำเรื่องนี้มาปรึกษาเพื่อนเพื่อบอกว่าเขาก็เป็นและผ่าตัดตามคำแนะนำของหมอมาแล้ว และอีก 2 ปีต่อมาก็มีกระดูกงอกขึ้นมาอีก เขาบอกไม่หายขาด ดิฉันจึงไม่ไปผ่าตัด และก็ไม่ค่อยสนใจมากนักเพราะไม่เจ็บ ปล่อยให้โตขึ้นเรื่อย จนมองเห็นได้ชัด
ต่อมาดิฉันไปอบสมุนไพรลดความอ้วน เวลาอบก็คลึงบริเวณข้อมือที่มีกระดูกงอก ดิฉันอบสมุนไพรเดือนละ 2 ครั้ง อบสมุนไพรอยู่ประมาณ 5-6 เดือนก็เลิก เพื่อนๆบอกว่าจะทำให้ผิวหนังเหี่ยวและกระดูกผุ ต่อมาสังเกตว่ากระดูกที่ข้อมือเล็กลง และหายไปเป็นปกติเหมือนเดิม และไม่เป็นอีกเลยประมาณ 7-8 ปีแล้ว ไม่ทราบเหมือนกันว่าเกี่ยวกับการอบสมุนไพรหรือไม่ ขณะนี้ดิฉันรู้สึกเจ็บข้อมือที่เคยเป็นซีสคล้ายกับเส้นเอ็นตึง ขยับข้อมือจะเจ็บ แต่ไม่มีกระดูกงอกขึ้นมา ดิฉันไม่ทราบว่าจะเป็นซีสอีกหรือเปล่าเพราะจำอาการก่อนเป็นซีสครั้งแรกไม่ได้
ผู้ถาม อุทิศ/เมืองสตูล
**********************************
ผู้ตอบ นพ.สุรชัย ปัญญาพฤทธิ์พงศ์
ซีสหรือแกงเกลียน (ganglion) นั้นสาเหตุที่แน่ชัดยังบอกไม่ได้ แต่เชื่อว่าน่าจะเกิดจากมีรอยฉีกขาดที่เยื่อหุ้มข้อ หรือเยื่อหุ้มเส้นเอ็น ทำให้เยื่อบุไซโนเวียล(xynovial) ซึ่งเป็นเยื่อบุด้านในของข้อและเยื่อหุ้มของข้องอกออกมา และมีน้ำไขข้อไหลตามออกมาด้วย จึงเกิดเป็นก้อนนูนน้ำ ไขข้อมีลักษณะข้นเหมือนเจล (gel) เมื่อจับดูอาจแข็งคล้ายกระดูกซีสที่เป็นนี้มักเกิดในระหว่างอายุวัยรุ่นถึง 50 ปี ผู้หญิงเป็นมากกว่าผู้ชาย ส่วนมากโตช้าๆ มักเป็นที่หลังข้อมือ อาจจะมีอาการเจ็บ หรืออ่อนแรงของนิ้วมือ หรือไม่มีอาการเลย
ซีสอาจจะยุบได้เอง หรือจากการบีบคลึงที่ก้อน ทำให้ก้อนแตกได้ การรักษาอาจใช้เข็มเจาะให้แตกหรืออาจฉีดยาพวกสตีรอยด์เข้าไปในก้อนที่เจาะร่วมด้วย แต่ผลการรักษาวิธีนี้มักไม่หายขาด และก้อนจะโตขึ้นมาใหม่การรักษาที่ได้ผลดีที่สุดคือ การผ่าตัดเอาซีสออก ซึ่งมีโอกาสเกิดโตขึ้นได้ใหม่ประมาณร้อยละ 10-12
ซีสนี้ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ นอกจากอาจทำให้เจ็บ รำคาญ หรือขัดขวางการเคลื่อนไหวของข้อและเส้นเอ็น และแลดูไม่สวยงาม
การที่ก้อนยุบ อาจจะเกิดจากการคลึงบริเวณก้อน ส่วนที่มีอาการเจ็บมืออาจเกิดจากซีสที่เริ่มโตใหม่หรือจากเส้นเอ็นอักเสบหรือสาเหตุอื่นก็ได้ ต้องรอดูต่อไป
**************************************