กระดูกสันหลังเสื่อม
ถาม : บัวไร/ราชบุรี
มารดาของดิฉันอายุ 80 ปี มีโรคประจำตัวคือกระดูกเสื่อม และความดันเลือดสูง (เข้าพบแพทย์ ทุกเดือน 4-6 เดือนต่อครั้ง กินยาตามแพทย์สั่ง) พยาบาลบอกว่าความดันเป็นปกติ ซึ่งก่อนพบแพทย์ ความดันสูงถึง 230/120 แต่ปัจจุบัน 159/79 แต่บางครั้งก็ต่ำกว่านี้
คุณหมอเอกซเรย์มารดาพบว่ากระดูกสันหลัง บริเวณเอวเสื่อมมาก กระดูกเข่า 2 ข้างเสื่อมมากทางข้างซ้ายเสื่อมมากกว่าทางข้างขวา และมีอาการ ขาชาทั้ง 2 ข้าง ทำให้เดินได้ระยะทางสั้นๆ แล้วต้อง พักเป็นระยะๆ คุณหมอให้กินยาไวอะทิลเอส ซีรีเบร็ก เมทิลโคบอล และยาพาราเซตามอล รวมทั้งยาคาลเทรคทุกวัน เพราะคุณแม่ยังไม่ยอมผ่า คุณหมอบอกว่าให้ยอมก่อน แล้วมาคุยกันอีกทีว่าจะเลือกวัสดุอะไร แล้วจะเริ่มผ่าจุดใดก่อน
ขอถามปัญหาของดิฉันมีดังนี้
1. การผ่าตัดทั้ง 3 จุด (หลัง เข่าซ้าย เข่าขวา) จุดใดอันตรายที่สุด เข่านั้นรู้ว่าใส่เข่าเทียม เพราะเคยเห็นในโทรทัศน์ แต่หลังจะมีวิธีแก้ไขอย่างไร
2. ควรผ่าจุดใดก่อนหลัง (เรียงลำดับ)
3. แต่ละจุดพักฟื้นนานเท่าใด จึงใช้งานได้ปกติ
4. ค่าใช้จ่ายอยู่ที่เท่าใด (โรงพยาบาลรัฐบาล)
5. หากทิ้งเวลาเนิ่นนานจะมีผลร้ายแรงประการใด
6. ผลลัพธ์ที่ได้ส่วนใหญ่เป็นอย่างไร
7. ผ่าหลังอย่างเดียว จะมีผลทำให้เดินไม่ได้หรือไม่
8. หากผ่าเข่าแต่ไม่ผ่าหลัง ก็ยังคงเดินไม่ได้ไกลเหมือนเดิมใช่หรือไม่ ปัจจุบันเดินได้ประมาณ 50 เมตร (เต็มที่) ก็เดินไม่ไหว
9. ท่านไม่ยอมใช้รถเข็น ไม้เท้า เข็มขัดพยุงหลัง ผ้ารัดเข่า ไม่เอาเลย ยอมแค่ถือร่มยาวๆ แทนไม้เท้าเท่านั้น ดิฉันควรทำอย่างไรรู้สึกกลัวและสับสนมาก กลัวว่าหากฝืนใจท่านเอาท่านไปผ่าแล้ว ท่านเดินไม่ได้เลย แถมเจ็บมาก ดิฉันคงเสียใจและรู้สึกผิด เพราะถ้าไม่ฝืนใจท่านคงพอยังเดินได้บ้าง
ตอบ : นพ.พนมกร ดิษฐสุวรรณ์
ยาที่คุณหมอให้ก็ถือว่าเป็นยาที่ดี มีผลข้างเคียงน้อยแล้ว เพียงแต่เป็นยาที่บรรเทาอาการเท่านั้น ไม่ได้รักษาโรคโดยตรง
การผ่าตัดมีความเสี่ยงทั้งนั้น หลักการง่ายๆ ก็คือถ้าผู้ป่วยมีอาการมาก รักษาด้วยวิธีอื่นๆ แล้วไม่ได้ผลถึงจะเลือกผ่าตัด แต่ถ้าผู้ป่วยบอกว่าทนได้ ไม่อยากผ่า ก็ไม่เป็นไร ให้ยึดผู้ป่วยเป็นหลัก ซึ่งปกติแล้วผู้ป่วยสูงอายุก็จะไม่อยากผ่าตัด กลัวการผ่าตัดมาก ก็คงต้อง ให้ท่านยอมรับเรื่องของการผ่าตัดก่อนแล้วค่อยมาปรึกษากับแพทย์ที่จะผ่าให้อีกครั้ง
ขอตอบคำถามเป็นข้อๆ ดังนี้
1. ไม่มีใครบอกได้หรอกว่าจุดไหน อันตรายที่สุด แล้วทางเลือกในการรักษา ก็มีมากมาย คงต้องปรึกษาแพทย์ที่รักษาว่าจะทำอย่างไร
2. เลือกจุดที่มีอาการมากที่สุดก่อน เช่น ปวดหลังร้าวลงขา ขาอ่อนแรง มาก ก็ให้ทำที่หลังก่อน
3. ทั่วๆ ไป หลังผ่าตัดสัก 1 สัปดาห์ก็พอเดินได้แล้ว อาจต้องใช้อุปกรณ์ช่วยเดินบ้าง 4. ถ้ามีบัตรทอง (บัตรสุขภาพถ้วนหน้า) ก็ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ถ้าไม่มีสิทธิ์บัตรเลย ก็อาจต้องเสียค่าใช้จ่ายระดับหลายหมื่นจนถึงแสน ในแต่ละจุด
5. การผ่าตัด ก็อาจยุ่งยากมากขึ้น เพราะผู้ป่วยสูงอายุ และโรคอาจรุนแรงมากขึ้น แต่ไม่ต้องกลัวว่าจะกลายเป็นอัมพาต เดินไม่ได้จากโรคเหล่านี้