แกงส้มดอกผักปลัง
โดยความตั้งใจเดิมแล้ว อาหารประจำครั้งนี้ดิฉันจะแกงส้มดอกโสน เพื่อจะได้สอดคล้องกับที่คุณ เดชา ศิริภัทร เจ้าของคอลัมน์ “ ต้นไม้ใบหญ้า “ เขียนเรื่องดอกโสนไว้ แต่ด้วยกลไกของธรรมชาติ ทำให้ดิฉันไม่สามารถหาดอกโสนมาแกงส้มได้ เพราะดอกโสนจะมาพร้อมฤดูฝนเท่านั้น ครั้งจะแกงส้มใส่ผักอื่น ไม่ว่าจะเป็นแตงโมอ่อน ผักกาด หัวไชเท้า ก็นึกกลัวสารฆ่าแมลงที่ตกค้างอยู่ในพืชผักเหล่านั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งแตงโมนั้น ติดอันดับผลไม้ที่มีสารฆ่าแมลงตกค้างสูงมาก
ด้วยความเชื่อว่า “เมืองไทยใหญ่อุดม ดินดีสมเป็นนาสวน" และเมืองไทยน่าจะมีพืชผักพื้นบ้านเหมือนดอกโสนอีกหลายอย่างหลายชนิด ดิฉันจึงไปเดินตลาดราชวัตร ซึ่งมักจะมีแม่ค้าจากลพบุรีนำผักไทยๆ มาขาย (ถ้าอยู่ต่างจังหวัด ดิฉันคงเดินไปตามท้องสวนท้องนามองหาผักไทยๆ แล้วละคะ ) ปรากฏว่า ความเชื่อของดิฉันไม่ผิดคะ เพราะพลาดจากดอกโสน ดิฉันพบดอกผักปลังคะ เต็มกระจาดเลย ดอกสวยงามมาก สีขาวนวลและสีม่วง คุณป้าคนขายบอกว่า แกงส้มดอกผักปลังอร่อยไม่แพ้ดอกโสน หรือถ้าเบื่อแกงส้มจะเอามาลวกจิ้มน้ำพริกก็ถูกปากพี่น้องไทยคะ เวลาแกงก็มีเคล็ดลับเหมือนแกงส้มผักอื่นๆ คือ ปรุงรสน้ำแกงให้เข้มข้นเข้าที่แล้ว พอน้ำแกงเดือด ใส่ผักลงไปแล้วยกลง
บางคนอาจจะโอดครวญว่าไม่เคยเห็น ไม่เคยรู้จักดอกผักปลังเลย แล้วจะหามาแกงได้อย่างไร ดิฉันคิดว่าไม่ไกลเกินความพยายามหรอกนะคะเพราผักปลังเป็นต้นไม้ที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ มีมากแถวภาคอีสาน และทางแถบอากาศชื้น หากไปตามชนบทจะหาพบได้ง่าย ไม่เฉพาะดอกของผักปลังเท่านั้นที่นำมาทำอาหารได้ ยอดและใบยังนำมาจิ้มน้ำพริกหรือนำมาแกงส้มก็ไม่ผิดหวังเลยค่ะ ส่วนดอกสีม่วง – แดงนั้นนำไปคั้นทำสีผสมอาหาร เช่น ใส่ในขนมบัวลอยก็ใช้แทนดอกอัญชันได้เช่นกันค่ะ
ฝากไว้สุดท้ายคือถ้าทุกคนช่วยกันรักษาป่าไม้ อนุรักษ์ธรรมชาติ ผักปลังก็จะมีให้เห็นให้กินกัน ไม่สูญพันธุ์ไปจากเมืองไทยแน่นอนค่ะ
ผักปลัง
เป็นไม้เลื้อย คล้ายเถาคัน ใบโตและหนามียางเป็นเมือก เถาแดงใบแดง เรียก ผักปลังแดง เถาเขียวใบเขียว เรียก ผักปลังขาว ผลเล็กเท่าเมล็ดพริกไทย เมื่อสุกสีดำ น้ำในผลสีม่วงแดง ใบใช้กินต่างผักได้
ใบ : แก้กลาก
ดอก : แก้เกลื้อน
ราก : แก้รังแค
ผล : แก้พิษฝี