สุขบัญญัติของผู้ใหญ่ในวันนี้
เมื่อเอ่ยถึงสุขบัญญัติแล้ว เกือบทุกคนคงจะนึกวาดภาพว่าเป็นเรื่องที่สอนเด็กนักเรียนเล็กๆ ให้ได้รู้และปฏิบัติตาม ในต้นเดือนมกราคมที่ผ่านมากระทรวงสาธารณสุขร่วมกับคณาจารย์ต่างๆ ได้จัดประชุมเพื่อปฏิรูปสุขบัญญัติของเด็กให้มีความเหมาะสมกับสภาพชีวิตปัจจุบันให้มากขึ้น แต่เรื่องที่จะนำมาเล่าสู่กันฟังวันนี้เป็นสุขบัญญัติเหมือนกัน แต่เป็นสุขบัญญัติสำหรับผู้ใหญ่ซึ่งองค์การอนามัยโลกได้สรุปเอาไว้และพยายามออกเผยแพร่ในปีนี้ พูดง่ายๆ คือ ผู้ใหญ่เองก็ควรจะถือปฏิบัติในข้อต่อไปนี้เพื่อให้มีสุขภาพกายและใจที่ปกติ
ลองมาดูกันนะครับว่า 10 ข้อนั้นมีอะไรบ้าง และขณะนี้ท่านทำอยู่แล้วกี่ข้อ หรือจะมีข้ออื่นๆ ที่ควรเพิ่มเข้าไปให้เหมาะสมกับเมืองไทยมากขึ้นอีกหรือไม่
1. กินดีมีสุข คงไม่ต้องย้ำว่าในแต่ละวันท่านควรได้กินอาหารครบทั้งเนื้อ ผัก ข้าว ผลไม้ ฯลฯ แต่ขอเน้นเรื่องการกินที่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพที่สำคัญ 2 ประการ ที่เกิดกับคนในเมืองและในชนบทได้แก่ การกินของดิบหรือสุกๆ ดิบๆ ในชนบทที่ทำให้เกิดโรคพยาธิ โดยเฉพาะโรคใบไม้ตับซึ่งทำให้เกิดมะเร็งในท่อน้ำดีตามมา ดังนั้น สำหรับชาวชนบทแล้วคงต้องย้ำว่าการกินแต่ของสุก ลดทุกข์ได้หลาย สำหรับในเมือง ปัญหากลับเป็นเรื่องของการกินมากเกินไป เกิดโรคอ้วน โรคหัวใจตามมา ในหัวข้อนี้ควรจะเตือนให้กินแต่พอดี และควรชั่งน้ำหนักตรวจสอบทุกสัปดาห์ ซึ่งเป็นการติดตามว่าเราเริ่มจะอ้วนเกินไปหรือไม่
2. งดเหล้าได้ละเป็นดี ผมหวังว่าท่านอ่านแล้วคงไม่หัวเราะนะครับว่าเสนอสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ ทุกคนก็รู้ว่าสุราที่แปลว่าเหล้านั้นมันไม่ดี แต่คนก็ยังดื่มกันเต็มบ้านเต็มเมือง ถ้าดื่มตามงานสังคมนานๆ ทีคงไม่เป็นไร แต่ถ้าดื่มจนติดคงไม่ดีแน่ นี่ก็ใกล้จะเข้าพรรษาแล้ว ความพยายามจะงดดื่มเหล้าในช่วงนี้เป็นสิ่งดี และเชื่อว่าจะเป็นกำลังใจที่สำคัญเพื่องดในโอกาสอื่นๆ เช่น งดในกรณีที่ต้องขับรถ เป็นต้น
3. บุหรี่หรือชีวิต เลือกชีวิตไว้ก่อน การสูบบุหรี่เป็นการเชื้อเชิญโรคมะเร็งปอด โรคหลอดลมอักเสบ โรคหัวใจ ฯลฯ ให้มาอยู่ในตัวท่าน และยังมีผลต่อสุขภาพของคนรอบข้างด้วย ยังไม่เคยปรากฏว่ามีใครที่ตายจากการอดบุหรี่ แต่ที่ไม่อดบุหรี่นั้นตายกันมามากแล้ว ข้อสำคัญท่านที่สูบบุหรี่กำลังเป็นตัวอย่างให้ลูกหลานริเริ่มสูบบุหรี่ หรือมีส่วนส่งเสริมให้เกิดการสูบบุหรี่
4. ออกกำลังกายวันละนิด ชีวิตจะปลอดโรค การออกกำลังกาย เช่น เดิน วิ่ง เต้นอยู่กับที่ กระโดดเชือก ว่ายน้ำ เล่นกีฬา ฯลฯ เป็นพฤติกรรมที่สำคัญในการป้องกันการตายด้วยโรคหัวใจ และยังทำให้อวัยวะทุกส่วนแข็งแรง กระปรี้กระเปร่า จิตใจสดใส เข้มแข็ง ขอให้ท่านเข้มแข็งพอที่จะเริ่มต้นทำวันละ 15-20 นาที ไม่ช้าท่านจะรู้สึกขาดการออกกำลังกายไม่ได้
5. อย่าลืมพักผ่อน ลองดูสักหน่อยว่าบกพร่องในเรื่องนี้หรือไม่ วิธีง่ายๆ คือ ทบทวนดูว่าวันนี้ขณะกินข้าว ขณะขับรถ ขณะเดิน หรือแม้แต่กลับมาบ้านแล้ว ท่านคิดถึงเรื่องงานตลอดเวลาหรือเปล่า ถ้าใช่ควรจะต้องลดลงมา ยังมีสิ่งต่างๆ ที่น่าสนใจอีกมากในชีวิตนอกเหนือจากเรื่องงาน เปลี่ยนบรรยากาศด้วยการพักผ่อนกับครอบครัวบ้าง ทำกิจกรรมร่วมกัน พูดคุย หัวเราะ หยอกล้อ ไปเที่ยวชมธรรมชาติ ฯลฯ และการพักผ่อนกับครอบครัวเป็นสิ่งที่ดีที่สุด นอกจากได้พักผ่อนแล้วยังเป็นการเสริมสร้างสถาบันครอบครัวด้วย
6. มองโลกในด้านดีเข้าไว้ จริงอยู่แม้ว่าสิ่งแวดล้อมจะมีส่วนกำหนดสภาวะจิตใจของคนไว้ค่อนข้างมากแต่ไม่ใช่ทั้งหมด การยิ้มแย้มพร้อมที่จะเผชิญกับปัญหาจะไม่ทำให้สถานการณ์ต่างๆเลวร้ายลง แต่ตรงข้ามจะช่วยทำให้ดีขึ้นได้ไม่มากก็น้อย เมื่อท่านยิ้มกับโลก โลกก็จะยิ้มกับท่าน ลองเริ่มต้นยิ้มแย้มกับครอบครัว คนที่ทำงาน และทุกคนที่พบปะด้วย แล้วท่านจะรู้สึกว่าโลกนี้น่าอยู่ขึ้นมาก
7. ปลอดภัยไว้ก่อน เตือนตัวเองไว้เสมอว่าอุบัติเหตุจะเกิดได้ตลอดเวลา คอยระวังว่าจะมีอะไรที่จะเป็นต้นตอของอุบัติเหตุได้บ้าง พยายามฝึกนิสัยการป้องกันอุบัติเหตุ เช่น สวมหมวกกันน็อกขณะขับรถมอเตอร์ไซค์ สวมเข็มขัดนิรภัยระหว่างขับรถ และอย่าขับรถภายหลังดื่มสุรา หรือขณะง่วง เป็นต้น อุบัติเหตุเลี่ยงได้แน่ถ้าไม่ประมาท
8. อย่าผิดลูกเมียผู้อื่น ต้นฉบับในภาษาอังกฤษถ้าแปลตรงตัวเขาจะบอกว่า ให้มีคู่นอนเพียงคนเดียว ถ้าจะมีหลายคนก็ต้องสวมถุงยางอนามัย หัวใจหลักของข้อนี้ที่ทางองค์การอนามัยโลกเสนอคงเพื่อให้ปลอดภัยจากการติดเชื้อเอดส์ ซึ่งสาเหตุที่สำคัญประการหนึ่ง คือ การเที่ยวสำส่อน ผมอยากขยายความให้ชัดเจนกว่าเดิมว่า ควรมีเพศสัมพันธ์ตามธรรมชาติ คือ ชายกับหญิง และอย่าผิดลูกเมียผู้อื่น นอกจากจะดีต่อสุขภาพแล้ว ยังจะดีต่อสังคมด้วย
9. ยาเสพติดเป็นภัยต่อชีวิตเป็นพิษต่อสังคม ข้อนี้คงไม่ต้องขยายความใดๆ ทั้งสิ้น
ความจริงแล้วมี 10 ข้อ แต่มีหัวข้อเรื่องการออกกำลังกายที่ต้นฉบับขององค์การอนามัยโลกแยกเป็นเรื่องการเดิน และการเล่นกีฬา และเพื่อให้ครบ 10 ผมขอเพิ่มเองนะครับ
10. ศึกษาและพยายามปฏิบัติตามหลักธรรมของศาสนา อย่างน้อยที่สุด หลักธรรมของศาสนาทำให้เรารู้จักการดำเนินชีวิตที่ดีงาม และอยู่ในทางสงบสันติ จะทำให้เรากระวนกระวายใจน้อยลง เซ็งน้อยลง เป็นโรคตึงเครียดน้อยลง และเป็นโรคประสาทน้อยลง ฯลฯ
ในเกือบทุกศาสนาจะมีคำสอนที่คล้ายๆ กันว่า ชีวิตดำรงอยู่ได้มิใช่ด้วยอาหารเท่านั้น แต่ด้วยหลักธรรมของศาสนา ดังนั้น สุขภาพทางกายและใจที่ดี มิใช่เพียงการปฏิบัติตามข้อ 1 ถึง 9 เท่านั้น จะต้องมีข้อ 10 สุดท้ายนี้ด้วย