วิ่ง...ปวดเข่า
ผมวิ่งออกกำลังกายตอนเช้าสัปดาห์ละ 6 วัน รู้สึกเจ็บเข่าทั้ง 2 ข้าง จึงหันมาขี่จักรยาน ผมสามารถออกกำลังกายด้วยการวิ่งต่อไปได้หรือไม่
ผู้ถาม ชำนาญ/ชุมพร
ผู้ตอบ นพ.กฤษฎา บานชื่น
ถาม
ปัจจุบันผมอายุ 56 ปี น้ำหนัก 68 กิโลกรัม ส่วนสูง 170 เซนติเมตร วิ่งออกกำลังกายด้วยการจ๊อกกิ้งตอนเช้าวันละครึ่งชั่วโมง สัปดาห์ละ 6 วัน เป็นเวลา 12 ปีมาแล้ว แต่เมื่อไม่นานมานี้รู้สึกเจ็บเข่าทั้ง 2 ข้างก็เลยวิ่งน้อยลง แล้วหันมาปั่นจักรยานอยู่กับที่วันละครึ่งชั่วโมงแทน ส่วนเข่าผมก็ใช้ยา Voltaren emulgel แต่ก็ยังไม่หายเจ็บ บางครั้งก็หายไป แต่บางครั้งเดินไปก็เจ็บขึ้นมาอีก ผมวิ่งมากเข่าจึงเสื่อมแล้วใช่ไหม ผมควรจะออกกำลังด้วยการวิ่งอีกต่อไปได้หรือไม่
ตอบ
การวิ่งมิได้ทำให้เข่าเสื่อมอย่างที่เข้าใจกัน การที่คุณเจ็บอยู่นาน อาจเป็นเพราะการรักษาที่ไม่ถูกต้อง เมื่อมีการเจ็บ การรักษาที่ดีที่สุดคือ การพัก ซึ่งคุณก็ทำถูกแล้วที่พักโดยมาออกกำลังอย่างอื่นแทน โดยเฉพาะการถีบจักรยานเป็นการออกกำลังที่ดีมากเพราะไม่ลงน้ำหนักที่เข่า ผมเชื่อว่าคุณสามารถกลับไปวิ่งได้อีก ถ้าใจเย็นสักหน่อย รอจนเดินก็ไม่เจ็บ แล้วกลับไปวิ่งเหยาะๆ ใหม่ เริ่มต้นช้าๆ และเวลาสั้นๆ ก่อน เช่น 10 นาที ถ้ารู้สึกเสียวๆ หรือทำท่าจะเจ็บให้หยุดทันที เปลี่ยนเป็นเดินหรือถีบจักรยานแทน ค่อยๆ เพิ่มไปเรื่อยๆ สัปดาห์หนึ่งอย่าให้เกิน 10 เปอร์เซ็นต์ ไม่ช้าคุณจะกลับมาวิ่งได้อย่างเก่า แต่ก็ไม่มีความจำเป็นจะต้องวิ่งถึงสัปดาห์ละ 6 วัน ถ้าเพื่อสุขภาพอย่างเดียวสัปดาห์ละ 3-4 วันก็พอแล้ว วันอื่นๆ ถ้าอยากออกกำลังกาย ใช้ถีบจักรยานสลับไปบ้างจะเป็นการป้องกันการเจ็บไม่ให้หวนกลับมาได้ดีที่สุด
ถาม
การปั่นจักรยานจะเหมือนกับวิ่งจ๊อกกิ้งหรือไม่ ได้ผลเหมือนกันไหม
ตอบ
การถีบจักรยานได้ผลต่อปอด หัวใจ และระบบไหลเวียนเลือดเช่นเดียวกับวิ่งจ๊อกกิ้ง นอกจากนี้ยังเป็นการบริหารกล้ามเนื้อคนละส่วน คือ การวิ่งได้บริหารกล้ามเนื้อขาด้านหลัง ถีบจักรยานได้บริหารกล้ามเนื้อขาด้านหน้า จึงเป็นการเสริมกันได้อย่างดี
ถาม
เวลาผมนั่งยองๆ สัก 10 นาที เมื่อลุกขึ้นยืนแล้วทำไมหน้ามืด ควรทำอย่างไรถึงจะหาย
ตอบ
เวลานั่งยองๆ เลือดจะไม่เลี้ยงขามาก เพราะถูกกดเอาไว้ตรงพับต้นขาและพับเข่า พอยืนขึ้นเลือดจะไหลไปเลี้ยงขา เป็นผลให้มีเลือดมาเลี้ยงสมองน้อยลงกะทันหัน จึงเกิดอาการหน้ามืดได้ วิธีแก้คือ อย่าลุกขึ้นฮวบฮาบ อาจลุกนั่งก่อนสักพักแล้วค่อยยืน หรือหลีกเลี่ยงการนั่งยองๆ นานๆ เสียเลย