รำมะนาด
1.ครูวิชัยเป็นครูอยู่ที่โรงเรียนวัดกรวตในอำเภอ มาหลายปีแล้ว ครูวิชัยทำงานด้วยความราบรื่นมาตลอด จนเมื่อปีที่แล้วนี่เอง ครูวิชัยเริ่มมีปัญหาเกี่ยวกับบุคลิกภาพ เพราะนักเรียนหรือแม้แต่เพื่อนครูด้วยกันมักล้อ “ฟันครูยาวเหมือนฟันม้า
2 .ครูเองก็กลุ้มใจ ทั้งจากที่ถูกนักเรียน และเพื่อน ๆ ล้อแล้ว ฟันของครูก็ยังโยกคลอนไปทั้งปาก วันดี คืนดีก็บวมตุ่ย เกิดมีหนอง แล้วก็ปวด แสนจะทรมาน ทำให้ครูหงุดหงิด ไม่ร่าเริงเหมือนแต่ก่อน การสอนก็แย่ลง
3 .วันนี้ครูวิชัยต้องหยุดสอนครึ่งวันเพื่อมาปรึกษาหมอตุ๋ย
4 .ครูวิชัย : คุณหมอครับ ช่วยดูฟันผมหน่อยมันโยกคลอนไปทั้งปาก ซี่ในสุดด้านขวาตอนนี้บวม ปวดตุ๊บ ๆ ตลอด
หมอตุ๋ย : ขอผมตรวจหน่อยซิครับ
5 หมอ : ครูเป็นโรคปริทันต์นะครับ โรคนี้ชาวบ้านเรียกว่า โรครำมะนาด”
ครู : อ๋อ ! ผมเคยได้ยิน เอ แต่มันเป็นกับคนแก่ไม่ใช่หรือครับ
หมอ : ไม่จริงหรอกครับ โรคนี้เป็นได้กับคนทั่วไป คนหนุ่มอย่างครูก็เป็นได้
ครู : วันนี้ผมมีคนไข้ไม่กี่คน ก่อนจะรักษา ผมขอเล่าเรื่องโรคนี้ให้ฟัง
6 “ปกติฟันคนเราจะฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกร โดยมีเนื้อเยื่อยึดพันให้ติดกับกระดูกขากรรไกรอีกที ส่วนบนก็จะมีเหงือกปกคลุมอยู่ โดยคลุมที่คอฟัน โรครำมะนาดนี้ เกิดขึ้นเนื่องจากมีสิ่งรบกวนอยู่รอบ ๆ ซี่ฟัน เช่น เศษอาหาร แผ่นคราบฟัน หินน้ำลายหรือที่เรียกว่าหินปูนเกาะที่ฟัน และขอบเหงือก หรือฟันปลอมที่ไม่ดี สิ่งเหล่านี้จะทำให้เหงือกอักเสบ
7 และเมือกปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รักษา โรคก็จะลุกลามมากขึ้น ทำให้กระดูกที่รองรับพันละลายไปเกิดการอักเสบของเยื่อยึดฟันกับกระดูก ทำให้ฟันโยกคลอน เหงือกอักเสบ เหงือกล่น ฟันจึงแลยาว ฟันซี่นั้นก็อาจหลุดได้ หรืออาจจะเกิดเป็นถุงหนองในเหงือก ทำให้เหงือกบวม ปวด
8. ส่วนที่ครูถามว่า โรคนี้เป็นเฉพาะในคนแก่นั้นไม่ใช่หรอก จริงอยู่ในคนแก่นั้น กระดูกรองรับรากฟันจะละลายไปบ้างตามสังขาร แต่ถ้ารักษามาดี ฟันก็จะแน่นไม่โยก แต่ในบ้านเราคนแก่ชอบกินหมาก จึงมักมีหินปูนเกาะติดที่ฟัน มีคราบหมากเกาะสกปรก จึงมักเกิดโรคนี้ได้ง่าย
9 .โรคนี้เป็นแล้ว ครูอาจเสียฟันหลายซี่ ไม่เหมือนโรคฟันผุ ครูอาจเสียฟันเพียงซี่เดียว ด้วยเหตุนี้ถ้าเป็นต้องรีบรักษา การรักษาก็กำจัดที่สาเหตุ โดยขูดหินปูน กำจัดสิ่งกระตุ้นรอบ ๆ ฟันออก แล้วครูต้องแปรงฟันให้สะอาด การแปรงฟัน ถือว่าเป็นหัวใจของการรักษาโรคนี้ เพราะถึงผมขูดหินปูน ขัดฟันให้ครูแล้วแต่ครูยังรักษาความสะอาดปากไม่ดี ก็จะเกิดมีหินปูน คราบฟัน ขึ้นอีก ครูก็จะเป็นอีก