คอพอกต่อมธัยรอยด์โต
“คุณหมอคะ มีคนเขาทักว่าคอหนูโตผิดปกติ ไม่ทราบว่าจะเป็นคอหอยพอกหรือเปล่าคะ ?”
“ดู ๆ ก็รู้สึกว่าโตกว่าปกติ หมอขอคลำดูหน่อยเถอะ...ลองทำท่ากลืนน้ำลายซีครับ.... อ้าว กลืนอีกทีซิ... รู้สึกว่ามีก้อนวิ่งขึ้นเวลากลืน และรู้สึกว่า ต่อมธัยรอยด์ของคุณโตกว่าปกติจริง ๆ ด้วย”
“หนูเป็นคอพอก หรือต่อมธัยรอยด์โตกันแน่คะ?”
“คอพอกกับต่อมธัยรอยด์โต ก็มีความหมายอย่างเดียวกันนั่นแหละ”
“แล้วจะมีพิษมีภัยต่อร่างกายของหนูหรือเปล่าคะ ?”
“คุณมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายหรือเปล่า ?”
“ไม่มีคะ”
“เบื่ออาหาร น้ำหนักลดไหม ?”
“ไม่ค่ะ หนูกินได้ตามปกติ น้ำหนักก็คงที่ “
“ไหนลองเหยียดแขนทั้งสองข้างตรงไปข้างหน้าขนานกับพื้นแล้วกางนิ้วออกซิ.....มือคุณก็ไม่เห็นสั่นเลยนี่หมอตรวจชีพจรแล้ว ก็เต้นสม่ำเสมอดี นาทีละ 80 ครั้งเท่านั้นเอง วัดความดันเลือดดูแล้วก็อยู่ในเกณฑ์ปกติ ไม่สูงเกินไปทั้งหมดนี้แสดงว่าคุณเป็น โรคคอพอกชนิดธรรมดา ไม่มีพิษภัยต่อร่างกายของคุณแต่อย่างใด นอกจากทำให้แลดูไม่สวยงามเท่านั้นเอง”
“โรคคอพอกนี่นอกจากชนิดธรรมดาแล้ว ยังมีชนิดที่ไม่ธรรมดาด้วยหรือคะ ?”
“ครับ มันยังมี คอพอกชนิดเป็นพิษ อีกด้วยครับ”
“เป็นพิษอย่างไรคะ ?”
“คอพอกชนิดเป็นพิษ เกิดจากต่อมธัยรอยด์ ทำงานมากเกินไปจึงทำให้ร่างกายมีการเผาผลาญมากเหมือนคนที่ออกกำลังกายเหนื่อย ๆ คนที่เป็นโรคนี้จึงมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย กินข้าวจุ แต่ผองลง ขี้ร้อน เหงื่อออกง่าย มือสั่น ใจสั่น หงุดหงิด ขี้ตื่นตกใจ นอนไม่หลับ บางคนก็มีอาการตาโปนหรือตาถลนดูน่ากลัวหมอจับชีพจรดูจะพบว่าเต้นเร็วกว่านาทีละ 100 ครั้ง บางคนเต้นจังหวะไม่สม่ำเสมอ ความดันเลือดจะพบว่าสูงกว่าปกติ เมื่อเอาเครื่องฟัง ๆ ที่คอพอก มักจะได้ยินเสียงฟู่ ๆ ซึ่งปกติไม่มีถ้าไม่รักษา อาจทำให้หัวใจทำงานไม่ได้ หรือหัวใจวาย บางคนก็ถึงกับเป็นอันตรายถึงตายได้
“ฟังดูแล้วเป็นพิษสมชื่อ ถ้าอย่างงั้นมีทางรักษาไหมคะ ?”
“โรคคอพอกเป็นพิษ นี่มีคนเป็นกันมากอยู่เหมือนกัน เป็นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ส่วนใหญ่อายุระหว่าง 20-40 ปี หมอจะให้ยารักษาคอพอกเป็นพิษ (เช่น ทาปาโซล หรือ โปรปิลไธโอยูราซิล) กิน ตอนแรกอาจต้องกินวันละ 3 เม็ด เมื่อดีขึ้นแล้วจะค่อย ๆ ลดยาลง เหลือเพียงวันละ 1/2-1 เม็ดอาจจะต้องกินไปนานเป็นปี ๆ บางคนเมื่อหยุดยาแล้วอาจกำเริบใหม่ก็ต้องกินยากันใหม่ บางคนอาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัด คนที่ได้รับการรักษาอย่างจริงจังจะมีชีวิตเช่นคนปกติได้ และก็มีทางหายขาดได้ แต่ใช้เวลานาน จึงต้องคอยติดต่อกับหมออย่าได้ขาด”
“หนูไม่มีอาการแบบที่คุณหมอว่า หนูก็เป็นคอพอกชนิดธรรมดา นับว่าโชคดีจริง ๆ คอพอกแบบนี้ เกิดได้อย่างไรคะ ?”
“ในบ้านเราส่วนใหญ่เกิดจากการขาดธาตุไอโอดีน ซึ่งมีมากในเกลือทะเลและอาหารทะเล อย่างคนทางภาคเหนือหรือภาคอีสานที่อยู่ไกลทะเลจะพบว่าเป็นโรคนี้กันมาก หมอมักจะแนะนำให้กิน เกลือ ที่เข้าธาตุไอโอดีน”
“ส่วนหนูกินอาหารทะเลเป็นประจำ ทำไมจึงเป็นได้ละคะ ?”
“หญิงที่อยู่ในวัยเจริญเติบโต หรือหญิงที่ตั้งครรภ์ ถึงแม้ไม่ได้ขาดธาตุไอโอดีนก็อาจเป็นคอพอกได้เหมือนกัน เกิดจากการเปลี่ยนแปลงภายในร่างกาย หนูคงอยู่ในข่ายนี้กระมังครับ”
“แล้วต้องกินยาอะไรไหมคะ ?”
“โดยทั่วไปถ้าคอโตมาก ๆ แลดูน่าเกลียด หมออาจแนะนำให้ผ่าตัด แต่อย่างหนูนี่ขนาดไม่โตมาก ปล่อยไว้อาจหายเองได้ แต่ถ้าอยากกินยา หมอจะให้ ยาสกัดธัยรอยด์ (Thyroid extract) กินวันละ
1-2 เม็ด แต่ต้องกินเป็นปี ๆ ก็อาจช่วยให้ยุบได้
ข้อสำคัญอย่าไปวิตกกังวลจนประสาทเสีย หรือกลายเป็นเหยื่อของผู้หลอกลวงเสียละครับ”
รูปที่ 1
ต่อมธัยรอยด์โต หรือคอพอก ( มองจากด้านหน้า)
เมื่อกลืนน้ำลายจะเห็นต่อมนี้เลื่อนขึ้นบนอย่างชัดเจน
รูปที่ 2
ต่อมธัยรอยด์โต ( มองจากด้านข้าง )
รูปที่ 3ก
ตาโปนโต ในคนที่เป็นโรคคอพอกเป็นพิษ(มองจากด้านหน้า)
รูปที่ 3 ข
ตาโปนโต ในคนที่เป็นโรคคอพอกเป็นพิษ(มองจากด้านข้าง)