นิ้วปุ้ม หรือ นิ้วตะบอง
นายมามีอาการไอ หอบ และเหนื่อยง่าย มาเป็นเวลา 20 ปี ใครว่าหมอที่ไหนเก่งๆ แกก็ไปหาหมอหมดแล้วไม่ว่าศิริราช, รามา, จุฬาฯ, โรงพยาบาลโรคปอด หรือโรงพยาบาลเอกชนที่ดังๆ ในกรุงเทพฯแกก็เคยไปตรวจรักษาและนอนค้างในโรงพยาบาลมาแล้วหมอแต่ละแห่งก็บอกแกว่า ”ลุงเป็นโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง จนหลอดลมโป่งพองอากาศเข้าออกในปอดไม่สะดวก จึงทำให้รู้สึกเหนื่อยง่าย โรคนี้คงจะเป็นเรื้อรังไม่หายขาด.....”
นายมาจึงหันไปหาหมอพระ กินยาหม้อบ้าง ให้เสกปรอทเข้าฝ่ามือบ้าง ก็ไม่เห็นได้ผลสักที
นายมามีความรู้สึกแปลกใจอยู่ข้อหนึ่ง เวลาไปหาหมอที่ไหนก็ตาม หมอจะต้องจับมือของเขาขึ้นมาดูทั้ง 2 ข้างเหมือนกับดูหมออย่างนั้นแหละ แล้วหมอก็บอกแกว่า “นิ้วของลุงผิดกว่านิ้วหมอ เห็นไหม ดูซิ! มันปุ้มๆ อย่างไรชอบกล นี่แหละแสดงว่า ปอดของลุงทำงานไม่ค่อยเหมือนคนปกติเขาแล้วล่ะ!”
อาการนิ้วปุ้ม
คุณผู้อ่านครับ ลองยกนิ้วมือขึ้น แล้วมองจากทางด้านข้าง (ดังในรูปที่ 1) ดูซิครับ จะเห็นว่า ตรงตีนเล็บ (ที่ติดกับเนื้อ) จะทำมุมเงยขึ้นจากเนื้อเล็กน้อย นี่คือเล็บที่เป็นปกติของคนเราทุกคน แต่คนที่มีอาการนิ้วปุ้ม เล็บจะมีลักษณะงุ้มลง ตรงตีนเล็บ แทนที่จะทำมุมเงยขึ้นเช่นคนปกติกลับลาดลงข้างล่าง (ดังรูปที่ 2) และถ้ามองทางด้านตรงจะเห็นปลายนิ้วมือมีลักษณะพองนูน (ดังรูปที่ 3) ฝรั่งเขาบอกว่ามีลักษณะเหมือนไม้ตะบอง จึงเรียกว่า “นิ้วตะบอง” (Clubbing finger)
ใครบ้างที่มีอาการนิ้วปุ้ม
อาการนิ้วปุ้มสามารถพบในคนที่เป็นโรคปอดเรื้อรัง จนมีอาการเหนื่อยหอบง่าย เพราะปอดรับเอาอากาศดี คือก๊าซออกซิเจนเข้าร่างกายได้น้อยลง เช่น คนที่เป็นโรคหลอดลมพอง (ไอมีเสมหะเป็นหนองจำนวนมากอาจมีเลือดปนพบในคนที่เป็นโรคไซนัสเรื้อรังหรือปอดอักเสบบ่อยๆ), วัณโรคปอดเรื้อรัง, มะเร็งปอด (มักพบในคนที่สูบบุหรี่จัดมีอาการไอเรื้อรังหรือไอเป็นเลือดซูบผอม), ฝีในปอด (มีไข้ไอออกเป็นหนอง) เป็นต้น
คนที่เป็นโรคหัวใจ เช่น โรคหัวใจรั่วมาแต่กำเนิดที่มีอาการเล็บเขียว ปากเขียว เหนื่อยง่าย ก็อาจมีอาการนิ้วปุ้มได้
คนที่เป็น โรคตับแข็งนานๆ เข้า ก็มีอาการนิ้วปุ้มได้เช่นกัน (อ่านเรื่อง “อาการของโรคตับแข็ง” ใน หมอชาวบ้าน ปีที่ 1 ฉบับที่ 5)
ถ้าพบมีอาการนิ้วปุ้มร่วมกับอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย, ไอเรื้อรัง หรือบวม, ก็พึงหาหมอให้ตรวจหาสาเหตุและรักษาเสียแต่เนิ่นๆ
ท่านที่เทียบนิ้วของตัวเองแล้วเกิดสงสัยว่านิ้วปุ้มด้วยก็อย่าได้ตกอกตกใจเลยนะครับ ถ้าหากท่านไม่มีอาการอ่อนเพลีย, เหนื่อยง่าย, ไอเรื้อรัง หรือบวม, หรือไม่มีประวัติสูบบุหรี่จัด แต่ยังแข็งแรงเหมือนปกติ ก็ไม่ใช่อาการของโรคอะไรหรอก เพราะมันอาจพบในคนปกติได้เช่นเดียวกันครับ