เล็บขบ
คนเราใช้เล็บเพื่อการหยิบอะไรทีละน้อยๆ และเพื่อป้องกันอันตรายนอกจากนี้นิ้วจะมีเล็บไว้ป้องกันโรคและเป็นส่วนหนึ่งของผิวหนัง จึงถือได้ว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีการเจริญเติบโต เล็บจึงยาวออกมาได้ เมื่อมีโรคเกิดกับเล็บจะไม่รู้สึกเจ็บปวด เพราะเล็บไม่มีเส้นประสาท นอกจากเป็นอันตรายต่อผิวหนังข้างเคียง
โรคที่เกิดกับเล็บได้บ่อยและชาวบ้านเป็นกันมาก คือ เล็บขบ จึงขอเชิญฟังคำอธิบายของ นพ.สมเกียรติ ธาตรีธร จากแผนกศัลยกรรม โรงพยาบาลวชิระ
นพ.วิชนารถ : เล็บขบมีสาเหตุจากอะไร
นพ.สมเกียรติ : มีสาเหตุ 2 ประการ คือ เกิดจากการลงโทษของความศิวิไลซ์ คือ การที่คนในปัจจุบันชอบใส่รองเท้า ที่บีบมากเกินไป เนื้อที่อยู่ด้านข้างของเล็บ ก็จะบีบเข้ามา เล็บมันก็กดไปที่เนื้อด้านข้างนั้น และเมื่อมันงอกลึกลงไปในเนื้อก็เกิดขบขึ้น ทำให้มีอาการเจ็บปวด
อีกสาเหตุเกิดจากตัดเล็บโดยไม่ถูกวิธี การตัดทำให้บริเวณด้านข้างของเล็บเป็นมุมแหลม และกดลงไปเมื่อเล็บงอกตรงด้านข้างๆ ก็เกิดเป็นแผลและเจ็บขึ้นนั้น คือ สาเหตุของเล็บขบ
นพ.วิชนารถ : แล้วเชื้อโรคที่เกิดขึ้นมาจากไหนบ้างครับ
นพ.สมเกียรติ : เชื้อโรคก็มาจากบรรยากาศ และจากใต้เล็บที่แทรกระหว่างเล็บกับเนื้อด้วย
นพ.วิชนารถ : ถ้าเผื่อเรารู้ว่าใส่รองเท้าไม่ได้ เล็บมันขบถอดรองเท้าทิ้งไว้แล้ว มันจะหายเองไหม
นพ.สมเกียรติ : ถ้ามันขบไปแล้วถึงถอดมันก็ยังขบอยู่ แต่ถ้าหากว่ามันไม่ขบอยู่ก่อน แล้วเราถอดรองเท้าเดินเท้าเปล่า มันก็กำจัดสาเหตุได้อย่างหนึ่ง คือ รองเท้าบีบ แต่ยังมีอีกอย่างที่ไม่ได้จำกัด คือ ถ้าตัดเล็บเป็นมุมแหลม มันก็ยังเป็นเล็บขบอยู่ได้
นพ.วิชนารถ : ทีนี้พอเจ็บมากๆ ทำยังไงดีครับ กินยาแก้ปวดพอจะหายไหม
นพ.สมเกียรติ : กินยาแก้ปวดก็ทำให้ปวดน้อยลงได้ แต่คงจะไม่หาย เพราเรายังไม่ได้กำจัดสาเหตุ
นพ.วิชนารถ : แล้วจะทำอย่างไรต่อไปครับ
นพ.สมเกียรติ : ทางแพทย์เรามีวิธี คือ เราทำการถอดเล็บเฉพาะส่วนทางด้านข้างที่ขบ ใช้ยาฉีดแล้วก็ใช้กรรไกรและคีมคีบเล็บส่วนที่ขบออกมา การรักษาอย่างนี้ พอทำเสร็จคนไข้หายปวด เดินได้เป็นปกติ แต่ว่าอาจจะเกิดเล็บขบอีกได้ ถ้าตัดเล็บผิดวิธีหรือไปใส่รองเท้าบีบหัว รวมทั้งเนื้อเยื่อที่สร้างเล็บซึ่งใต้เล็บลงไป ถ้ามันถูกนำไปลึกแล้วและเล็บของเราก็มาตามเนื้อเยื่อที่สร้างเล็บที่มีอยู่นั้นมันก็อาจจะขบได้อีก ถึงแม้ว่าเราจะไม่ใส่รองเท้าบีบหรือตัดเล็บผิดก็ตาม พวกนี้เรียกได้ว่า เป็นอาการแทรกซ้อนได้
นพ.วิชนารถ : คือ ถ้าเผื่อเล็บขบแล้วรักษาไม่ดีต่อไปรากเล็บมันเสียพอขึ้นมาก็อาจจะเป็นได้อีก แล้วเราจะแก้ไขได้ยังไงครับ
นพ.สมเกียรติ : ถ้าเป็นขึ้นมาอีก 2 ครั้ง 3 ครั้ง เราก็อาจจะตัดเนื้อเยื่ออ่อนที่อยู่ใต้เล็บ (ซึ่งมีหน้าที่สร้างเล็บ) ทิ้งไป
นพ.วิชนารถ : ผมสนใจวิธีถอดเล็บ มันเจ็บไหมครับ แล้วเราจะทำได้ยังไง
นพ.สมเกียรติ : ถ้าถามว่าเวลาถอดเล็บเจ็บไหม ขอตอบว่าไม่เจ็บเพราะฉีดยาชาแล้ว เราจะฉีดยาชาบริเวณเนื้อเยื่อข้างเคียงจนกระทั้งชา เอาเข็มจิ้มดูแล้วไม่เจ็บ แล้วเราก็เอากรรไกรตัดเล็บเข้าไปในแนวยาวไม่ถึงโคนเล็บ แล้วเอาคีมคีบติดแล้ว ใช้กรรไกรตัดอีกครั้งก็ออกมา ระหว่างตัดอยู่ไม่เจ็บ และหลังจากหมดฤทธิ์ยาชาจะเจ็บน้อยกว่าตอนก่อนทำ เพราะการถูกเล็บขบ เล็บกดลงไปในเนื้ออ่อน มันเจ็บยิ่งกว่าบาดแผลที่เราทำ
นพ.วิชนารถ : สมมุติว่าไม่อยากไปพบแพทย์ หรืออยู่ไกลจากสถานีอนามัย หรือฐานะไม่ดี เกิดเล็บขบจนเท้าบวม จะทำยังไงครับ ถึงจะรักษาตัวเองได้
นพ.สมเกียรติ : การช่วยเหลือตัวเองก็พอทำได้บ้างคือ เราตัดเล็บส่วนเกินที่ไม่เจ็บ เพื่อไม่ให้มีเศษผงหรืออะไรสกปรกค้างอยู่ ทำให้การอักเสบติดเชื้อรุนแรงขึ้น และใช้แอลกอฮอล์ 70 % เช็ดให้สะอาดและหาอะไรที่มันเล็กๆ บางๆ แข็งๆ พอสมควรงัดเล็บขึ้นมา เอาสำลีสอดลงไปบริเวณที่เล็บมันจิกขบอยู่ พอบรรเทาความเจ็บปวดลงได้ แล้วกินยาปฏิชีวนะง่ายๆ ประเภทเตตร้าซัยคลินหรือแอมพิซิลลิน และก็กินยาแก้ปวดพวกพาราเซตามอล จะบรรเทาอาการเจ็บปวดและการอักเสบจากการติดเชื้อลงได้มาก หลังจากนั้นถ้พิเดินได้ก็ไปหาหมอให้ทำการถอดเล็บก็จะหาย
นพ.วิชนารถ : นั้นก็เป็นวิธีรักษาด้วยตนเอง เมื่อเป็นแล้วการเดินอะไรก็ต้องระวังหน่อย ใส่รองเท้าที่ไม่บีบหัว เวลาอาบน้ำถูสบู่จะมีเชื้อโรคเข้าไปได้ไหมครับ
นพ.สมเกียรติ : ไม่อันตรายครับ อาบน้ำล้างเท้าได้ตามปกติ ถูสบู่เป็นการดี ช่วยขับเชื้อโรคให้ออกไป แต่พออาบน้ำเสร็จแล้วเอาแอลกอฮอล์ 70% เช็ดให้สะอาด และเอาผ้าพันไว้เพื่อไม่ให้โดนอะไรสกปรกอีก
นพ.วิชนารถ : พวกเล็บขบอย่างนี้ ถ้าเดินไปถูกอะไรแล้วเลือดออกก็กลายเป็นแผลสด จะต้องไปฉีดยากันบาดทะยักหรือเปล่าครับ
นพ.สมเกียรติ : ถ้าหากเป็นแผลแล้วมีแนวโน้มว่าจะโดนสิ่งสกปรกตามดินตามทรายมา ก็ต้องนึกถึงเรื่องบาดทะยักไว้ เพราะเชื้อบาดทะยักตามดินมีเยอะ เนื่องจากเชื้อบาดทะยักเป็นพวกไม่ชอบออกซิเจน และแผลอะไรก็ตามที่มีลักษณะเล็กและลึกด้วยเราต้องนึกถึงบาดทะยักไว้เสมอ ถ้ามีโอกาสควรฉีดยาป้องกัน
นพ.วิชนารถ : สาเหตุอีกย่างหนึ่งของเล็บขบที่พบกันได้บ่อยๆ คือ เวลาไปทำเล้บตามร้านช่างเอากรรไกรแหลมตัดเล็บแล้วก็ดึงๆ ทีหลังก็เกิดการอักเสบขึ้นมา ผมว่านี่ก็ทำให้เกิดเล็บขบได้เหมือนกัน จะมีวิธีแก้ไขการทำเล็บได้ยังไง
นพ.สมเกียรติ : การตักเล็บที่ถูกต้องต้องตัดเป็นรอยมน ขึ้นมาจากด้านข้าง ไม่ใช่ตัดเป็นมุมแหลม
นพ.วิชานารถ : อาจารย์มีอะไรจะแนะนำอีกไหมครับ
นพ.สมเกียรติ : ก็ขอย้ำถึงวิธีป้องกันว่าถ้าใส่รองเท้าบีบมากนัก ท่านอาจจะเกิดเล็บขบได้ และในการตัดเล็บ ผมขอแนะนำวิธีตัดเล็บที่จะไม่ทำให้เกิดมุมแหลมและเล็บขบ คือ ก่อนจะตัดเล็บให้ท่านแช่เท้าในน้ำซักพัก เพื่อให้เล็บอ่อนตัว แล้วท่านจะตัดง่าย ถ้าหากตัดขณะเล็บแห้งเต็มที่ มันจะแข็งและตัดยาก ทำให้เกิดเล็บขบได้ง่าย