ปากเหม็น
เมื่อกล่าวถึงปากเหม็นแล้วดูเหมือนว่า ทุกคนคงไม่อยากจับจองเป็นเจ้าของคุณสมบัตินี้เป็นแน่ เพราะนอกจากจะรบกวนบรรยากาศในการพูดคุยแล้ว ยังอาจทำให้มิตรภาพและบุคลิกภาพบางอย่างสูญเสียไปด้วย ความที่เคยเป็นคนร่าเริง ช่างพูด ยิ้มแย้มแจ่มใส่ ก็อาจลลงเพราะไม่กล้าอ้าปากพูดจาหรือยิ้มอย่างเปิดเผย ด้วยเกรงว่ากลิ่นที่ไม่พึงปรารถนาจะเล็ดลอดออกมาจากปาก ดังนั้น กลิ่นปาก อาจเป็นเรื่องที่สร้างความหนักใจให้กับคนบางคนได้เหมือนกัน แต่อย่างไรก็ตามกลิ่นปากนี้สามารถถูกขจัดและป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นได้ หากเรารู้สาเหตุที่ทำให้เกิด
⇒ อะไรคือสาเหตุที่ทำให้ปากเหม็น
แหล่งที่ก่อให้เกิดกลิ่นปากอาจมาจากภายในช่องปากหรืออวัยวะส่วนอื่นที่ต่อเนื่องกับช่องปาก แต่ส่วนใหญ่แล้วสาเหตุที่ทำให้เกิดกลิ่นนั้นมักอยู่ภายในช่องปาก ซึ่งได้แก่
การละเลยในการรักษาความสะอาดในช่องปาก โดยธรรมชาติแล้วปากมิใช่มีไว้เพียงพูดอย่างเดียว แต่อวัยวะภายในช่องปากมีส่วนสำคัญมากในการบดเคี้ยวและรับรสอาหาร โดยมีฟันเป็นตัวการใหญ่ คอยฉีกและบดอาหารให้เป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย ซึ่งทำให้อาหารเหล่านั้นมีโอกาสติดค้างตามซอกฟันได้ในขณะกินอาหาร และหากไม่ได้ทำความสะอาดฟันหรือทำได้ไม่ทั่วถึงแล้ว ก็จะทำให้อาหารที่ตกค้างอยู่บูดเน่า และก่อให้เกิดกลิ่นเหม็นขึ้นได้ การเกิดลักษณะนี้อาจเกิดได้แม้จะไม่มีโรคฟันผุหรือโรคเหงือกเลยก็ได้ เพราะต้นเหตุที่เกิดก็คือ การสะสมอาหารที่บูดเน่าไว้ในช่องปาก
การมีโรคฟันผุหรือโรครำมะนาดในปาก ฟันที่ถูกเชื้อโรคทำให้ผุจะเกิดเป็นรู ซึ่งทำให้เป็นที่กักขังอาหารคล้ายกับถังขยะใบเล็ก ๆ อยู่ภายในปาก มันจะส่งกลิ่นออกมาตลอดเวลา และหากการผุลุกลามมากจนกระทั่งมีหนองที่ปลายรากฟัน กลิ่นหนองจะทำให้กลิ่นปากทวีความรุนแรงขึ้น นอกจากโรคฟันผุแล้ว โรครำมะนาดก็ทำให้เกิดปากเหม็นได้เช่นกัน เพราะโรคนี้ทำให้มีการอักเสบของเหงือกพร้อมทั้งมีการทำลายเหงือก เนื้อเยื่อที่ยึดฟันไว้กับกระดูก กระดูกที่รองรับฟัน ผลสุดท้ายเกิดเป็หนองบริเวณที่เหงือกอักเสบนั้น ทำให้ฟันโยกคลอน ยื่นยาวออกจากเหงือก และสูญเสียฟันไปในที่สุด ดังนั้นการอักเสบเหล่านี้รวมทั้งการเกิดหนองย่อมเป็นสาเหตุของการเกิดกลิ่นปากได้เหมือนกัน
⇒ไม่รักษาความสะอาด
กลิ่นอาจเกิดจากแผลเรื้อรังในช่องปาก เช่น เนื้องอก, ซิฟิลิส ซึ่งกลิ่นแผลเหล่านี้ จะรุนแรงกว่ากลิ่นปากที่เกิดจากสาเหตุอื่นมาก
การกินอาหารที่มีกลิ่นรุนแรง เช่น กระเทียม สะตอ หัวหอม ก็ก่อให้เกิดกลิ่นปากได้ โดยกลิ่นเหล่านี้จะออกมาทางปากและลมหายใจ
⇒กลิ่นอาหารฟันผุ
นอกจากนั้นการที่น้ำลายไม่ไหลเวียนภายในช่องปากก็เป็นสาเหตุหนึ่ง เช่น เมื่อเราตื่นนอนในตอนเช้า จะรู้สึกว่ามีกลิ่นปากรุนแรงกว่าปกติ เพราะในตอนกลางคืนต่อมน้ำลายขับน้ำลายออกมาชะล้างอาหารได้น้อย และน้ำลายเองก็มีการตกตะกอนและบูดเน่าด้วย จึงทำให้เกิดกลิ่นดังกล่าว
สาเหตุที่กล่าวมาข้างต้น เป็นการเกิดกลิ่นปากที่มีแหล่งมาจากภายในช่องปากเอง สำหรับสาเหตุที่มาจากอวัยวะอื่น พบได้น้อย โดยจะพบกับคนที่เป็นโรคที่อวัยวะซึ่งมีส่วนติดต่อกับช่องปากอันได้แก่ โรคโพรงอากาศอักเสบ (ที่เรียกว่า ไซนัสอักเสบ) โรคปอดเรื้อรัง โรคระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคกระเพาะอาหาร
นอกจากสาเหตุใหญที่กล่าวมาแล้ว ยังมีสาเหตุอื่นๆ อีก แต่มักไม่พบบ่อยนัก เช่น เกิดจากการใช้ฟันบริเวณใกล้เคียงกับที่ถูกถอนฟันไปใหม่ ๆ น้อยลง ประกอบกับการทำความสะอาดฟันและเหงือกบริเวณนั้นยาก จึงทำให้มีกลิ่นปาก เนื่องจากมีอาหารตกค้าง แต่กลิ่นปากนี้มักจะเป็นในระยะสั้น เฉพาะในช่วงที่แผลยังไม่หายเท่านั้น
⇒ท่านจะทราบได้อย่างไรว่าสาเหตุของปากเหม็นเกิดจากภายในช่องปากหรือเกิดจากอวัยวะอื่น ?
การแยกแหล่งของการเกิดกลิ่นนั้นอาจทำได้โดยการปิดปากแล้วหายใจออกแรง ๆ ถ้าได้กลิ่นแสดงว่าสาเหตุที่ก่อให้เกิดกลิ่นนั้นไม่ได้มาจากช่องปาก แต่อาจเกิดจากโรคในระบบทางเดินหายใจเรือทางเดินอาหาร ซึ่งคนที่เป็นโรคดังกล่าว จะมีอาการของโรคนั้น ๆ ปรากฏให้ทราบอยู่แล้ว จึงช่วยแยกแหล่งที่ก่อให้เกิดกลิ่นได้แน่นอนขึ้น
แต่อย่างไรก็ตาม ก็ควรคำนึงว่าในคนเดียวกันอาจมีกลิ่นปากที่เกิดจากทั้งสองแหล่งพร้อมกันได้ด้วย กล่าวคือมีทั้งโรคที่เกิดในช่องปาก และโรคที่อวัยวะอื่นที่เกี่ยวข้องในขณะเดียวกัน
⇒การรักษา และป้องกัน
การรักษาปากให้หายเหม็นนั้นขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิด ถ้าเกิดจากภายในช่องปาก ก็ควรปรึกษาหมอฟันเพื่อได้รับการอุดฟัน รักษาโรคเหงือก แนะนำวิธีแปรงฟัน และตรวจสุขภาพในช่องปาก
ทุก ๆ 6 เดือน และหากว่าสาเหตุของการเกิดกลิ่นมาจากอวัยวะส่วนอื่น ก็ปรึกษาแพทย์เพื่อจะได้รับการรักษาโรคนั้น
⇒ ยาสีฟัน ยาอม หมากฝรั่ง น้ำยาบ้วนปาก ช่วยป้องกันไม่ให้มีกลิ่นปากได้จริงหรือ ?
ดังได้กล่าวแล้วว่า การกำจัดกลิ่นปากให้หมดไปจะทำได้ต่อเมื่อขจัดสาเหตุที่แท้จริงออกไป ดังนั้นการใช้ยาสีฟันหรือน้ำยาต่างๆ ตลอดจนยาอมหรือหมากฝรั่งมิได้เป็นการรักษา และป้องกันการเกิดกลิ่นปากอย่างแท้จริง
ในทางตรงข้าม น้ำยาบ้วนปากบางชนิด มีตัวยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียภายในช่องปากให้มีจำนวนน้อยลง มีผลทำให้เชื้อราซึ่งปกติมีอยู่แล้ว เจริญเติบโตดีขึ้นและก่อให้เกิดโรคได้ นอกจากนั้น สารเคมีบางชนิดในน้ำยาบ้วนปากอาจทำให้เยื่อบุผนังในช่องปากมีการระคายเคืองและเกิดเป็นแผ่นนูน ซึ่งลักษณะนี้จะหายไปเมื่อเลิกใช้น้ำยาบ้วนปากนั้น
“กลิ่นปากเกิดขึ้นเพราะความสกปรกในช่องปาก การักษาความสะอาดจึงเป็นการกำจัดกลิ่นปากอย่างแท้จริง”