พยาบาลซึ่งกำลังท้องคนหนึ่งถามผมว่า “ไปสัมผัสกับคนไข้โรคพิษสุนัขบ้า จะฉีดวัคซีนดีไหม”
ผมเลยถามไปว่ามีบาดแผลหรือไม่ ได้รับคำตอบว่า มีแต่เล็บขบบริเวณมือ คิดดูแล้วไม่น่าจะมีการติดเชื้อเกิดขึ้น ซึ่งตามเกณฑ์พิจารณาการใช้วัคซีน เซรุ่มของกองวิทยาศาสตร์ สภาการชาดไทยแล้วไม่ต้องฉีด แต่มีหมายเหตุว่า ถ้ามีความกังวลใจก็ฉีดได้ โดยใช้โปรแกรมก่อนสัมผัสโรค คือฉีด 3 เข็ม โดยใช้วัคซีน TRCSVERORAB
กรณีที่เหมือนคุณพยาบาลนี้ รวมทั้งการอุ้มคลุกคลีสัตว์ และไม่มีรอยข่วน ป้อนอาหาร ถูกเลียที่ผิวหนัง โดยไม่มีรอยขีดข่วนบนผิวหนัง จะเป็นการฉีดป้องกัน ไม่ได้ฉีดเพื่อรักษา เหมือนที่กล่าวแล้ว ไม่ว่าสัตว์ จะเป็นโรคหรือไม่
หากมีรอยข่วนหรือถูกเลียที่ผิวหนังมีแผล โดนกัดผ่านผ้า มีรอยช้ำ และถ้าสงสัยว่าสัตว์จะเป็นโรคหรือตรวจพบว่าเป็นโรค ก็ต้องฉีดวัคซีน แต่ถ้าในสัตว์ปกติ หลังสังเกตอาการ 16 วัน ระหว่างรอก็อาจไปฉีดวัคซีนก่อน แต่ถ้าสัตว์แข็งแรงไม่มีอาการ ก็หยุดฉีดวัคซีน คือ ไม่ต้องฉีดเข็มที่ 5 ต่อ อันนี้แพทย์จะแนะนำเอง
แต่ถ้าโดนกัดเป็นแผลลึก จะแผลเดียวหรือหลายแผล หรือถูกเลียปาก เลียตา ถ้าสัตว์ตัวนั้นเป็นโรค ก็ต้องฉีดจนครบ ทั้งวัคซีนและเซรุ่ม แต่ถ้าสัตว์ปกติดีก็หยุดฉีดเหมือนกับกรณีข้างต้น การฉีดหรือไม่ฉีดวัคซีน ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ที่จะพิจารณาว่าการสัมผัสโรคหรือสัตว์นั้นอยู่ในกลุ่มใด คนท้องอาจถูกสุนัขบ้ากัด ก็ฉีดวัคซีนได้ ไม่ต้องกลัวอันตรายจะเกิดกับเด็กในท้อง
แต่ที่สำคัญคือ สัตว์ก็ต้องได้รับการเฝ้าดูถึง 16 วัน แต่เดิมนั้น เราสังเกตกันแค่ 10 วัน เดี๋ยวนี้วัคซีนของสภากาชาดไทยเรามีดี ไม่ต้องฉีดมากมายเหมือนสมัยก่อน
ใครชอบเลี้ยง สุนัข แมว ควรพาไปฉีดวัคซีนป้องกันไว้แหละดี