ฉีดเข้าไปแล้วทารกจะต้องได้รับตั้งแต่เริ่มปฏิสนธิใช่หรือไม่ มีผลต่อเด็กมากน้อยเพียงไร
ผู้ถาม ภัสสร/เชียงราย
ผู้ตอบ พ.ญ. สยมพร ศิรินาวิน
ดิฉันแต่งงานมาประมาณ 7 ปี แต่ยังไม่มีบุตร ตอนแรกคุมกำเนิดไว้ 2 ปี โดยการกินยา หลังจากนั้น ก็ปล่อยไว้ตลอด จนเดือนกรกฎาคม ปี 2531 ก็ตั้งท้อง ท้องได้ประมาณ 2 เดือน กว่า ๆ ก็แท้งตามธรรมชาติ โดยไม่ได้ขูดมดลูก พอเดือนตุลาคม ก็มีเมนส์มาในวันที่ 25 ของเดือน และในวันที่ 17 เดือนพฤศจิกายน 2531 ดิฉันได้ฉีดวัคซีนหัดเยอรมัน ซึ่งทางสาธารณสุขฉีดให้ เขาก็บอกให้พ้น 3 เดือนก่อนจึงค่อยมีบุตรได้ ดิฉันก็พลาดในเดือนพฤศจิกายนนี้ เมนส์ไม่มาจึงไปหาหมอ หมอบอกว่า ท้อง ดิฉันตัดสินใจไม่ถูกว่าจะทำอย่างไรดี จนเดี๋ยวนี้ท้องได้ประมาณ 3 เดือนกว่า ๆ แต่ดิฉันไม่เป็นอะไรนะคะ ร่างกายก็แข็งแรรงสมบูรณ์ดี ดิฉันจึงขอเรียนถามคุณหมอดังนี้ค่ะ
วัคซีนที่ฉีดเข้าไปแล้วนั้น ทารกจะต้องได้รับตั้งแต่เริ่มปฏิสนธิเลยใช่ไหมคะ จะมีผลเสียต่อเด็กมากน้อยเพียงใด ขอให้คุณหมอช่วยอธิบายให้ละเอียดนะคะ โอกาสที่เด็กจะพิการ เช่น ทางสมอง ร่างกาย จะมีโอกาสมากน้อยเพียงใด สมควรจะทำแท้งหรือไม่คะ
ตามที่ถามมานั้น วัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน เป็นวัคซีนที่เตรียมจากเชื้อไวรัสหัดเยอรมันที่ยังมีชีวิตอยู่ ซึ่งถูกทำให้ฤทธิ์ในการก่อให้เกิดโรคอ่อนลงอย่างมาก แต่สามารถแบ่งตัวในคนและกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิต้านทานขึ้นได้ หลังจากได้รับวัคซีนนี้
ในทางทฤษฎีแล้ว จะแนะนำให้หลีกเลี่ยงการให้วัคซีนทุกชนิดที่ประกอบด้วยเชื้อที่มีชีวิตอยู่แก่หญิงที่ตั้งครรภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัคซีนที่จะเข้าไปในกระแสเลือดได้ เพราะเชื้อวัคซีนจะไปถึงทารกได้ และอาจจะทำให้การเจริญของทารกผิดปกติไป เช่น วัคซีนป้องกันหัดเยอรมัน เป็นต้น แต่อย่างไรก็ดีในความเป็นจริงแล้ว ได้มีข้อมูลที่รวบรวม โดยศูนย์ควบคุมโรค (CDC) ของสหรัฐอเมริกา ระหว่าง พ.ศ. 2514-2528 พบว่าได้มีผู้หญิงในสหรัฐอเมริกา 1,142 คน ที่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน ในช่วงเวลา 3 เดือนก่อนถึง 3 เดือน หลังการเริ่มตั้งครรภ์ ในจำนวนนี้ 346 คนทราบแน่ว่าไม่มีภูมิต้านทานมาก่อน ปรากฏว่าไม่มีลูกของผู้หญิง เหล่านี้มีความผิดปกติจากการติดเชื้อหัดเยอรมันเลย นอกจากนี้ยังมีข้อมูลที่คล้ายคลึงกันจากยุโรป และได้ข้อสรุปที่แน่นอนว่า ไม่ควรจะทำแท้งจากการได้รับวัคซีนป้องกันหัดเยอรมันระหว่างการตั้งครรภ์
ทำไมถึงให้คุมกำเนิดไว้ก่อน 3 เดือน
การที่มีข้อแนะนำว่าควรจะคุมกำเนิดไว้ก่อน 3 เดือนหลังจากฉีดวัคซีน ก็เนื่องจากเหตุผลที่ว่า หลังจากการฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน เชื้อวัคซีนจะยังมีชีวิตอยู่ในรางกาย เมื่อพัน 3 เดือนไปแล้ว ก็แน่ใจได้ว่า ไม่มีเชื้ออยู่ในร่างกายเมื่อเริ่มตั้งครรภ์
คนที่เป็นหัดเยอรมัน กับการได้รับการฉีดวัคซีนหัดเยอรมันแตกต่างกันอย่างไรสำหรับคนตั้งท้อง
เชื้อหัดเยอรมันโดยธรรมชาติ เป็นเชื้อที่ทำให้อาการของโรคหัดเยอรมัน คือ ไข้ ออกผื่น ปวดข้อ ต่อมน้ำเหลืองโต และที่สำคัญคือ ถ้าเป็นโรคนี้ขณะกำลังตั้งครรภ์ จะเป็นสาเหตุให้ลูกเกิดมาพิการได้ เชื้อในวัคซีนหัดเยอรมันนั้น อาจทำให้เกิดอาการของโรคชนิดอ่อนได้ แต่จากข้อมูลข้างต้นแสดงว่าเชื้อในวัคซีนหัดเยอรมันไม่มีผลเสียต่อทารกในครรภ์ แต่ด้วยเหตุผลทางทฤษฎีจึงควรหลีกเลี่ยงการฉีดวัคซีนในขณะตั้งครรภ์โดยไม่จำเป็น