คุณระทึก อายุ 31 ปี มีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหารมาประมาณ 1 สัปดาห์ ก่อนหน้านี้สบายดีมาตลอดไม่เคยเจ็บป่วย เมื่อเริ่มไม่สบาย รู้สึกตัวร้อน ๆ มีไข้ ปวดเมื่อยทั่ว ๆ ไป อยู่ 2 วัน หลังจากไข้ลดก็รู้สึกเพลีย ๆ มาตลอด สามวันก่อนมาพบแพทย์มีอาการคลื่นไส้ อาเจียนวันละ 1-2 ครั้ง เพลียมาก ปัสสาวะเข้มจัดคล้ายสีน้ำชา คุณไฉไลสังเกตเห็นตาสีเหลือง ๆ จึงพามาพบคุณหมอ...
หลังจากคุณหมอได้ซักถามประวัติการเจ็บป่วยและตรวจร่างกายคุณระทึกแล้ว :
คุณหมอ : หมอคิดว่าคุณเป็นโรคตับอักเสบเฉียบพลัน จากเชื้อไวรัส
คุณไฉไล : เหมือนกับ “โรคไวรัสลงตับ” ไหมค่ะ?
คุณหมอ : จะเรียกง่าย ๆ อย่างนั้นก็ได้ครับ หรือเรียก “ตับอักเสบ” สั้น ๆ ก็ได้
คุณระทึก : ต้องนอนโรงพยาบาลนานไหมครับ?
คุณหมอ : โรคนี้ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาลหรอกครับ นอนพักผ่อนกินยารักษาตัวอยู่ที่บ้านดีที่สุด ยกเว้นถ้าคลื่นไส้มาก หรืออาเจียนมากจนดื่มน้ำกินอาหารไม่ลงก็อาจจำเป็นต้องไปนอนโรงพยาบาลให้น้ำเกลือประทังอาการสัก 3-4 วัน พอกินอะไรเองได้บ้างแล้ว ก็มักจะกลับไปนอนพักต่อที่บ้านได้
คุณไฉไล : อยู่บ้านเกรงว่าจะติดต่อลูก ๆ และคนอื่นค่ะ
คุณหมอ : เรื่องการติดต่อคงไม่เป็นปัญหามากหรอกครับ ถ้าระวังรักษาความสะอาด อนามัยทั่ว ๆ ไปให้ดีพอ อยู่โรงพยาบาลหรือนอนพักที่บ้านก็เหมือนกัน
คุณระทึก : ติดต่อกันทางไหนครับ?
คุณหมอ : เรื่องนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อไวรัสต้นเหตุครับ เชื้อไวรัสตับอักเสบยังแบ่งเป็น 3 ชนิดใหญ่คือ เอ บี และอีกชนิดหนึ่งเรียกรวม ๆ กันว่า ไม่ใช่เอ ไม่ใช่บี
คุณไฉไล : ชนิด บี ที่ทำให้เป็นมะเร็งตับน่ะหรือค่ะ? (ท่าทางตระหนก)
คุณหมอ : ไม่ต้องตกอกตกใจอะไรไปหรอกครับ เรื่องนี้คนเข้าใจคลาดเคลื่อนกันมาก
คุณไฉไล : คือมีผู้จัดการที่บริษัทเก่าเค้าเคยเป็น ตอนนี้เค้าเสียชีวิตไปแล้ว คนที่ที่ทำงานเลยกลัวกันมากเลยค่ะ
คุณหมอ : ครับ เขาอาจจะเป็นโรคตับจากสาเหตุอื่น ๆ ก็ได้ คุณอย่าไปเอามาใส่ใจเลย ของคุณระทึก นี่คงไม่หนักหนาอะไรนักหรอกครับ
คุณระทึก : ของผมเกิดจากไวรัสชนิดอะไรครับ?
คุณหมอ : ต้องเจาะเลือดตรวจดูครับ ประเดี๋ยวผมจะให้ผู้ช่วยเจาะเลือดไปตรวจ อีกสองวันค่อยมาฟังผลนะครับ
คุณไฉไล : ตอนนี้ตกลงให้กินยาไปก่อนหรือคะ
คุณหมอ : ครับ หมอจะให้ยารักษาตามอาการไปก่อน เพราะยังไม่มียาอะไรจะฆ่าเจ้าเชื้อไวรัสต้นเหตุตับอักเสบพวกนี้ได้ ต้องพักผ่อนมาก ๆ
คุณระทึก : ผมมียาแก้อักเสบอยู่ที่บ้าน กินได้ไหมครับ?
คุณหมอ : ยาแก้อักเสบทุกชนิดมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ใช้ฆ่าเชื้อไวรัสอย่างเจ้าไวรัสตับอักเสบนี่ไม่ได้หรอกครับ อีกอย่างหนึ่งไม่ว่า ยาแก้อักเสบชนิดใดล้วนมีผลเสียต่าง ๆ ไม่ควรหากินเองหรอกครับ ควรให้หมอเป็นผู้สั่งเสมอ
คุณไฉไล : ตกลงไม่ต้องไปนอนโรงพยาบาลหรือคะ?
คุณหมอ : ช่วงนี้คงไม่ต้องหรอกครับ คนไข้ส่วนใหญ่นอนพักมาก ๆ ที่บ้านก็จะค่อยยังชั่วขึ้นเองใน 1-2 สัปดาห์ แต่คงต้องให้หยุดพักงานในระหว่างนี้
คุณไฉไล : แล้วถ้าไม่ดีขึ้นละคะ?
คุณหมอ : ถ้าไม่ดีขึ้น หรือถ้าทรุดลง เช่น อาเจียนมาก หมดเรี่ยวแรงจริง ๆ หรือถ้าซึม ๆ ผิดปกติ อาจต้องไปนอนให้น้ำเกลือที่โรงพยาบาล เราจะพิจารณาเป็นราย ๆ ไปครับ
คุณระทึก : ผมต้องแยกห้องนอนหรือเปล่าครับ?
คุณหมอ : ครับ ควรแยกนอนลำพัง ไม่ควรใกล้ชิดสัมผัสกับคนอื่น ๆ โดยไม่จำเป็น
ครูไฉไล : ต้องกินอาหารลำพังหรือเปล่าค่ะ?
คุณหมอ : สมควรอย่างยิ่งครับ ควรแยกสำรับถ้วยชาม เพราะถ้าเกิดจากเชื้อไวรัสตับอักเสบชนิด เอ อาจติดต่อกันได้ทาอาหารการกินเหมือนกัน
คุณไฉไล : ที่จริงดิฉันก็ให้กินอาหารต่างหากอยู่แล้ว ตั้งแต่สองวันที่เริ่มสงสัย
คุณระทึก : ห้ามกินอาหารอะไรบ้างไหมครับ?
คุณหมอ : ที่จริงไม่ถึงกับห้าม แต่ของมัน ๆ มักชวนให้คลื่นเหียน ละเว้นของมันทุกชนิดก็ดีครับ
คุณระทึก : นมสดดื่มได้ไหมครับ?
คุณหมอ : ถ้าชอบก็ได้ครับ ถ้าดื่มแล้วจะคลื่นไส้ก็งดไว้ก่อน
คุณไฉไล : เห็นเขาว่าให้ดื่มน้ำหวานมาก ๆ จะดีจริงไหมคะ
คุณหมอ : คนไข้ที่เป็นโรคนี้ มักจะกินอะไรไม่ค่อยได้ การดื่มน้ำหวานก็ช่วยทดแทนสารอาหารที่ให้พลังงานได้ชั่วคราว ก็ไม่มีข้อเสียอะไรครับ ถ้าไม่ได้เป็นโรคเบาหวานอยู่
คุณไฉไล : ของเผ็ดล่ะค่ะ?
คุณหมอ : นิดหน่อยคงไม่เป็นไรถ้าครูระทึกอยากกิน
คุณระทึก : ผมไม่นึกอยากอะไรทั้งนั้นครับ เห็นอะไรเบื่อไปหมดตอนนี้ คุณหมอช่วยสั่งยาแรง ๆ เต็มที่เลยนะครับ ยาแพง ๆ ก็ได้ครับ
คุณหมอ : คุณเข้าใจผิดนะ โรคตับอักเสบนั้นการรักษาให้ได้ผลดีที่สำคัญคือการได้พักก่อนเต็มที่ ยามีส่วนช่วยไม่มาก และยาจะแพงจะถูก ก็ใช้ได้เท่านั้น ยาแพง ๆ ที่โฆษณาชักชวนกันเกร่อไปก็ไม่ได้ดีไปกว่าวิตามินธรรมดาทั่วไป เชื่อหมอเถิดครับ
คุณไฉไล : ที่ที่ทำงานเบิกได้ฟรีค่ะ เห็นยาโรคตับข้างนอกขายกันเม็ดละหลายบาท
คุณหมอ : ถ้าคุณเชื่อหมอ ปฏิบัติตนถูกต้อง กินยาที่หมอสั่ง นอกจากโรคจะหายแล้วยังช่วยลดการเสียเปรียบดุลการค้าค่ายานำเข้าจากต่างประเทศอีกด้วยนะ
คุณระทึก : ครับ ผมเห็นด้วยกับคุณหมอ ว่าแต่ว่า...เอ้อ...เรื่องเกี่ยวข้องกัน ตนนี้ต้องเว้นก่อนไหมครับ
คุณไฉไล : (หน้าแดง ๆ) คุณถามอะไรก็ไม่รู้
คุณหมอ : (ยิ้ม ๆ) เกรงว่าคุณจะยังไม่มีเรี่ยวแรงมากกว่า ถ้าเว้นได้คงดี แต่ถ้าเป็นความประสงค์จริง ๆ ก็คิดดูเอง แต่อย่าลืมใช้ถุงยางอนามันกันการติดต่อด้วยนะครับ
คุณระทึก : ขอบคุณ คุณหมอครับ